Malwersacja

Malwersacja (defraudacja, sprzeniewierzenie)-jest przestępstwem, które polega na przywłaszczeniu powierzonych pieniędzy lub innych składników majątku (Markowski A. 2002, s. 136). Jak podaje literatura, sprzeniewierzenie jest kwalifikowaną formą przywłaszczenia. Występuje ono w wielu ustawodawstwach.

Przedmiotem przestępstwa jest rzecz ruchoma, powierzona sprawcy. Osoba powierzająca oczekuje tego, że rzecz zostanie jej zwrócona, nie zostanie zniszczona i będzie używana zgodnie z przeznaczeniem. Sprawca dokonując malwersacji, nadużywa zaufania osoby powierzającej (Masiukiewicz P. 2015, s. 14).

Malwersacja zwykle dotyczy przestępstw dokonywanych przez osoby posiadające wysoki status społeczny bądź zawodowy, które wykorzystują dogodne możliwości do dokonywania defraudacji, sprzeniewierzeń, wynikające z posiadanych przywilejów. Dobrym przykładem malwersacji jest sytuacja kiedy dochodzi do zmowy pomiędzy podwykonawcami, którzy są zatrudnieni do zrealizowania wytyczonych usług. Często zdarza się, że urzędnicy mogą mieć źródło przychodu, jeśli dojdzie do przywłaszczenia pieniędzy z budżetu przeznaczonego np. na prace naprawcze wykonywane przez wyżej wymienionych podwykonawców (Stachowicz-Stanusch A. i in. 2012, s. 117-133). Malwersacja przejawia się w różnych formach i funkcjonuje na różnych poziomach życia gospodarczego i społecznego, niezależnie od ustroju, wielkości czy położenia geograficznego kraju. Jej cechą charakterystyczną jest wielopostaciowość, a jej problematyka sytuuje się na granicy zagadnień prawnych, społecznych, gospodarczych oraz politycznych.

TL;DR

Malwersacja to przestępstwo polegające na przywłaszczeniu powierzonych pieniędzy lub innych składników majątku. Jest formą korupcji, często związana z działaniami urzędników. W polskim Kodeksie Karnym za malwersację grozi kara pozbawienia wolności. Istnieją różne uwarunkowania i sposoby ograniczania malwersacji, w tym ujednolicenie standardów na szczeblu międzynarodowym.

Malwersacja jako forma korupcji

Malwersacje są formami korupcji charakteryzującymi się pobraniem lub przekształceniem pieniędzy, własności lub innych wartości dla osobistej korzyści. Malwersacje często mają miejsce w przypadku zmowy z podwykonawcami, którzy są zatrudniani do realizacji określonych usług. Przykładem mogą być prace remontowe, wykończeniowe (Sośnicka A. 2013, s. 80-83).

Urzędnicy mogą czerpać źródło przychodu w wyniku malwersacji, jeśli sprzeniewierzą pieniądze z budżetu. Łapówki mogą być płacone na zasadzie od przypadku - do przypadku lub być częścią trwałej relacji. W związku z tym oszacowanie łapownictwa pomiędzy firmami i sektorem publicznym nie obejmuje wszystkich form korupcji, takich jak np. malwersacja (Wypych M. 2003, s. 20-25).

Malwersacje wiążą się z przejęciem własności przez kogoś, komu była ona powierzona. W pierwszym rzędzie reprezentują zjawisko sprzeniewierzenia przychodów państwowych (Masiukiewicz P. 2015, s. 14). Malwersacje znacząco uderzają w interes ekonomiczny państwa często działając na jego niekorzyść.

Malwersacja w polskim Kodeksie Karnym

Zgodnie z art. 284 paragraf 2 polskiego kodeksu karnego za malwersację grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W sytuacji gdy rzecz jest została znaleziona bądź jest ona mniejszej wagi, sprawca podlega karze pozbawienia wolności bądź grzywnie. W wypadku gdy zawłaszczenie dotyczy osób najbliższych postępowanie może zostać wszczęte na wniosek poszkodowanego. Jest to kwalifikowany typ przywłaszczenia (Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny).

Uwarunkowania dokonywania malwersacji

Klaus Tiedemann dokonał podziału malwersacji ze względu na uwarunkowania temporalne. Wyróżnił on:

• Malwersację zawodową - dotyczącą przestępstw w różnych sektorach gospodarki;
• Malwersację sytuacyjną - dokonywaną w obliczu konieczności,
• Malwersację okazjonalną - dokonywaną tylko gdy nadarzy się pozornie bezpieczna okazja do pozyskania znacznych funduszy (Tiedemann K. 1986, s. 39).

Sposoby ograniczania malwersacji

Statystyki oszustw gospodarczych wskazują na zwiększanie się liczby nadużyć i sprzeniewierzeń aktywów oraz korupcji. Od niedawna można także dostrzec nowe zjawisko dotyczące nielegalnego przepływu pieniędzy. Ma ono miejsce w krajach rozwijających się jak i w wysoko rozwiniętych.

Ograniczanie malwersacji na szczeblu krajowym:

• Organy ustawodawcze powinny zadbać o to aby regulacje były jak najbardziej trafne
• Odpowiednia penalizacja przestępstw co przyczyni się do łatwiejszego sklasyfikowania działania jako przestępstwa na tle korupcyjnym
• Zadbanie o zwiększenie skuteczności organów kontroli i ścigania

Kluczowe jest również ujednolicanie standardów walki z nadużyciami i korupcją na szczeblu międzynarodowym po to bym przeciwdziałać importowi korupcji. Ważne jest nieustanne poprawianie narzędzi używanych w audycie zewnętrznym, wymuszanie przejrzystości informacji i zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach (Masiukiewicz P. 2015, s. 14).

Malwersacja — artykuły polecane

Unikanie opodatkowania — Korupcja — Bankrut — Dotacje dla firm — Rezydencja podatkowa — Pomoc publiczna — Nepotyzm — Tajemnica przedsiębiorstwa — Towarzystwo Budownictwa Społecznego

Bibliografia

• Markowski A., Pawelec R. (2002), Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych. Wilga, Warszawa
• Masiukiewicz P.,(2015),Nadużycia w działalności przedsiębiorstw. Aspekty międzynarodowe, ZN WSH Zarządzanie (2015) (4), s. 14
• Sośnicka A. (2013), Przestępstwo i wykroczenie przywłaszczenia w polskim prawie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa
• Stachowicz-Stanusch A., Sworowska A. (2012), Oblicza korupcji: formy i typy zachowań, Organizacja i Zarządzanie: kwartalnik naukowy, nr 1 (17)
• Tiedemann K. (1986), Ocena międzynarodowego stanu badań przestępczości gospodarczej, Przestępczość na Świecie, t. XIX
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny. Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
• Wypych M. (2003), Czym jest korupcja? Informator Prawny, Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Autor: Jakub Kozioł