Metoda budżetowania przyrostowego: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie MetaData Description) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
==Proces i etapy budżetowania== | ==Proces i etapy budżetowania== | ||
[[Proces]] budżetowania rozpoczyna się od ustalenia wartości zewidencjonowanych w ubiegłym okresie (najczęściej z poprzedniego roku budżetowego). Następnie koryguje się je o odchylenia, które powstają w trakcie realizacji budżetu oraz dodaje się inne wskaźniki, które powstają w wyniku zmian wielkości ekonomicznych ([[inflacja]], wzrost wynagrodzeń, zmiany kursów walut, zmiany w polityce cenowej przedsiębiorstwa), które mogą nastąpić w przyszłości <ref> S. Marciniak 2004, s. 150, 152 </ref>. | [[Proces]] budżetowania rozpoczyna się od ustalenia wartości zewidencjonowanych w ubiegłym okresie (najczęściej z poprzedniego roku budżetowego). Następnie koryguje się je o odchylenia, które powstają w trakcie realizacji budżetu oraz dodaje się inne wskaźniki, które powstają w wyniku zmian wielkości ekonomicznych ([[inflacja]], wzrost wynagrodzeń, zmiany kursów walut, zmiany w polityce cenowej przedsiębiorstwa), które mogą nastąpić w przyszłości <ref> S. Marciniak 2004, s. 150, 152 </ref>. | ||
Cały proces budżetowania można podzielić na cztery kluczowe etapy <ref> M. Gmytrasiewicz 2005, s. 158 </ref>: | Cały proces budżetowania można podzielić na cztery kluczowe etapy <ref> M. Gmytrasiewicz 2005, s. 158 </ref>: | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
* powtarzalność schematu budżetowania. | * powtarzalność schematu budżetowania. | ||
Wady <ref> M. Ossowski 2013, s. 474 </ref> <ref> M. Ossowski 2005, s.159 </ref> <ref> N. Edward 2015, s. 341 </ref>: | Wady <ref> M. Ossowski 2013, s. 474 </ref> <ref> M. Ossowski 2005, s.159 </ref> <ref> N. Edward 2015, s. 341 </ref>: | ||
* powtarzanie błędów okresów poprzednich, | * powtarzanie błędów okresów poprzednich, | ||
* zbyt duży wpływ układów i powiązań personalnych występujących wśród osób odpowiedzialnych za tworzenie [[budżet]]ów, | * zbyt duży wpływ układów i powiązań personalnych występujących wśród osób odpowiedzialnych za tworzenie [[budżet]]ów, | ||
* marnotrawstwo zasobów przedsiębiorstwa (zaliczając do budżetu niekonieczne czynności), | * marnotrawstwo zasobów przedsiębiorstwa (zaliczając do budżetu niekonieczne czynności), | ||
* możliwość wykorzystania jedynie szacunkowej stopy wzrostu (niedokładne oszacowanie zmian parametrów), | * możliwość wykorzystania jedynie szacunkowej stopy wzrostu (niedokładne oszacowanie zmian parametrów), | ||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | |||
* Bucior G., (2010), ''[http://grzegorz.bucior.pl/cms/fck/uploaded/publikacje/bucior-budzet_podstawy_zerowej_w_jednostkach_samorzadu_terytorialnego.pdf Budżet podstawy zerowej w jednostkach samorządu terytorialnego]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 122, s. 64-65 | * Bucior G., (2010), ''[http://grzegorz.bucior.pl/cms/fck/uploaded/publikacje/bucior-budzet_podstawy_zerowej_w_jednostkach_samorzadu_terytorialnego.pdf Budżet podstawy zerowej w jednostkach samorządu terytorialnego]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 122, s. 64-65 | ||
* Chmielowiec-Lewczuk M., (2004), ''Controlling w działalności przedsiębiorstwa'', PWE, Warszawa, s. 316-317 | * Chmielowiec-Lewczuk M., (2004), ''Controlling w działalności przedsiębiorstwa'', PWE, Warszawa, s. 316-317 | ||
* Gmińska R., (2011), ''[https://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/32-2011/FRFU-32-363.pdf Wykorzystanie budżetowania w modelu rachnukowości zarządczej]'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 32, s. 1-2 | * Gmińska R., (2011), ''[https://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/32-2011/FRFU-32-363.pdf Wykorzystanie budżetowania w modelu rachnukowości zarządczej]'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 32, s. 1-2 | ||
* Gmytrasiwicz M., (2005), ''Encyklopedia rachunkowości'', LexisNexis, Warszawa, s. 158 | * Gmytrasiwicz M., (2005), ''Encyklopedia rachunkowości'', LexisNexis, Warszawa, s. 158 | ||
* Kuchciak I., (2008), ''[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_15669/c/foe218Iwa_Kuchciak175_192.pdf Budżetowanie jako narzędzie wspomagające efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa]'', Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, nr 218, Łódź, s. 175 | * Kuchciak I., (2008), ''[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_15669/c/foe218Iwa_Kuchciak175_192.pdf Budżetowanie jako narzędzie wspomagające efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa]'', Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, nr 218, Łódź, s. 175 | ||
* Lew G., (2004), '' | * Lew G., (2004), ''Controlling przedsiębiorstw handlowych'', Difin, Warszawa, s. 135,144-147 | ||
* Marciniak S., (2004), ''Controlling filozofia | * Marciniak S., (2004), ''Controlling filozofia projektowanie'', Difin, Warszawa, s. 150, 152 | ||
* Nowak E., (2015), ''[http://zif.wzr.pl/pim/2015_4_2_20.pdfMetody ilościowe w rachunku kosztów przedsiębiorstwa]'', Journal of Management and Finance, nr 13, s. 341 | * Nowak E., (2015), ''[http://zif.wzr.pl/pim/2015_4_2_20.pdfMetody ilościowe w rachunku kosztów przedsiębiorstwa]'', Journal of Management and Finance, nr 13, s. 341 | ||
* Orliński R., (2012), ''[https://www.dbc.wroc.pl/Content/21725/PDF/Orlinski_Budzetowanie_Przyrostowe_Jako_Metoda_Poprawy_Kondycji_2012.pdf Budżetowanie przyrostowe jako metoda poprawy kondycji finansowej szpitali]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 251, s. 384 | * Orliński R., (2012), ''[https://www.dbc.wroc.pl/Content/21725/PDF/Orlinski_Budzetowanie_Przyrostowe_Jako_Metoda_Poprawy_Kondycji_2012.pdf Budżetowanie przyrostowe jako metoda poprawy kondycji finansowej szpitali]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 251, s. 384 | ||
* Ossowski M., (2005), ''Metody budżetowania'', Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 2, s. 159 | |||
* Ossowski M., (2013), ''[https://dbc.wroc.pl/Content/29090/PDF/Ossowski_Budzetowanie_Kosztow_Udzialu_w_Targach_2013.pdf Budżetowanie kosztów udziału w targach]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 289, s. 474 | * Ossowski M., (2013), ''[https://dbc.wroc.pl/Content/29090/PDF/Ossowski_Budzetowanie_Kosztow_Udzialu_w_Targach_2013.pdf Budżetowanie kosztów udziału w targach]'', Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 289, s. 474 | ||
</noautolinks> | |||
{{a|Mariola Karasińska, Magdalena Węgrzyn}} | {{a|Mariola Karasińska, Magdalena Węgrzyn}} | ||
Wersja z 17:44, 28 paź 2023
| Metoda budżetowania przyrostowego |
|---|
| Polecane artykuły |
Metoda budżetowania przyrostowego (liniowa, inkrementalna) - jedna z metod budżetowania wykorzystywana w zarządzaniu przedsiębiorstwami [1]. Jest tradycyjną i najczęściej stosowaną metodą budżetowania, polegającą na wykorzystaniu danych historycznych oraz przewidywanych zmian (stopy wzrostu oszacowanej na następny okres) w celu efektywnego wykorzystania środków finansowych [2].
Proces i etapy budżetowania
Proces budżetowania rozpoczyna się od ustalenia wartości zewidencjonowanych w ubiegłym okresie (najczęściej z poprzedniego roku budżetowego). Następnie koryguje się je o odchylenia, które powstają w trakcie realizacji budżetu oraz dodaje się inne wskaźniki, które powstają w wyniku zmian wielkości ekonomicznych (inflacja, wzrost wynagrodzeń, zmiany kursów walut, zmiany w polityce cenowej przedsiębiorstwa), które mogą nastąpić w przyszłości [3].
Cały proces budżetowania można podzielić na cztery kluczowe etapy [4]:
- ustalenie wszystkich założeń do tworzenia budżetu oraz zebranie danych,
- opracowanie budżetu na dany rok,
- obliczenie budżetu i jego zatwierdzenie,
- sprawdzenie i kontrola ustalonego budżetu.
Zastosowania metody
Metoda budżetowania przyrostowego jest efektywna w przypadku stabilnych firm, które działają przez cały czas w tym samym otoczeniu i stabilnych warunkach rynkowych. Charakterystyka metody wynika z okresu, w którym powstała - ery przemysłowej. Wykorzystywana w przedsiębiorstwach produkcji masowej, jej celem było przedstawienie wyniku mającego wspierać maksymalizację zysku [5]. Przedsiębiorstwa charakteryzowały się niskimi kosztami pośrednimi, których prognoza nie była skomplikowana. Metoda budżetowana przyrostowego jest metodą najszybszą i najprostszą spośród tradycyjnych metod budżetowania, gdyż polega jedynie na wykorzystaniu budżetu z poprzedniego okresu i skorygowaniu go poprzez uwzględnienie niektórych składników. Z powodu swojej prostoty, powtarzalnego schematu danych, niskiego kosztu i znikomej pracochłonności przeprowadzenia samej operacji budżetowania jest ona często wykorzystywana w sektorze publicznym. Stosowanie tej metody w sektorze publicznym wynika również z cech wydatków publicznych, których kwoty są zazwyczaj zatwierdzane już w roku poprzedzającym [6].
Zalety i wady budżetowania przyrostowego
Zalety [7]:
- czytelne reguły metody,
- niska złożoność obliczeniowa,
- niska pracochłonność,
- niski koszt stosowania metody (jej wdrożenia i używania),
- krótki czas przygotowania budżetu,
- wykorzystanie stałego czasu budżetowania (jednostki roku),
- powtarzalność schematu budżetowania.
- powtarzanie błędów okresów poprzednich,
- zbyt duży wpływ układów i powiązań personalnych występujących wśród osób odpowiedzialnych za tworzenie budżetów,
- marnotrawstwo zasobów przedsiębiorstwa (zaliczając do budżetu niekonieczne czynności),
- możliwość wykorzystania jedynie szacunkowej stopy wzrostu (niedokładne oszacowanie zmian parametrów),
- uwzględnianie jedynie poprzedniego roku budżetowego (przy czym okres trwania projektów może wynieść kilka lat),
- niechęć do zatwierdzania innowacyjnych lub kosztownych projektów z obawy przed przekroczeniem prognozowanego budżetu lub niedokładnego oszacowania wydatków,
- wymuszone wykorzystywanie pozostałego z danego okresu budżetu w celu uniknięcia obniżenia budżetu na następujący rok.
Powyższe wady odnoszą się głównie do stosowania metody budżetowania przyrostowego w sektorze publicznym (np. opieka zdrowotna, samorządy terytorialne). Z powodu ich dużej liczby wykorzystuje się inne konkurencyjne metody - programowanie budżetowe, metodę budżetowania od zera lub współczesne metody budżetowania (metoda budżetowania kaizen, budżetowanie wartości dla akcjonariuszy, budżetowanie kontrolowanego poziomu produktywności).
Przypisy
Bibliografia
- Bucior G., (2010), Budżet podstawy zerowej w jednostkach samorządu terytorialnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 122, s. 64-65
- Chmielowiec-Lewczuk M., (2004), Controlling w działalności przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa, s. 316-317
- Gmińska R., (2011), Wykorzystanie budżetowania w modelu rachnukowości zarządczej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 32, s. 1-2
- Gmytrasiwicz M., (2005), Encyklopedia rachunkowości, LexisNexis, Warszawa, s. 158
- Kuchciak I., (2008), Budżetowanie jako narzędzie wspomagające efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, nr 218, Łódź, s. 175
- Lew G., (2004), Controlling przedsiębiorstw handlowych, Difin, Warszawa, s. 135,144-147
- Marciniak S., (2004), Controlling filozofia projektowanie, Difin, Warszawa, s. 150, 152
- Nowak E., (2015), ilościowe w rachunku kosztów przedsiębiorstwa, Journal of Management and Finance, nr 13, s. 341
- Orliński R., (2012), Budżetowanie przyrostowe jako metoda poprawy kondycji finansowej szpitali, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 251, s. 384
- Ossowski M., (2005), Metody budżetowania, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 2, s. 159
- Ossowski M., (2013), Budżetowanie kosztów udziału w targach, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 289, s. 474
Autor: Mariola Karasińska, Magdalena Węgrzyn
