Rodzaje kosztów logistycznych

Koszty logistyczne są szczegółową kategorią kosztów oznaczającą pieniężne odzwierciedlenie zużycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa, wywołanego planowaniem, realizacją i kontrolą poza technologicznych procesów przemieszczeń w czasie i przestrzeni wszystkich form materiałów. Można je określić jako nakład finansowy, który jest niezbędny do wykonania funkcji logistycznych, do których zaliczyć można: zakupy; transport; przepływy informacyjne; obsługę klienta; magazynowanie; dystrybucję; utrzymywanie zapasów (M. Kołodziej-Hajdo 2013, s. 248).

Koszty logistyczne są skutkami zdarzeń spowodowanych przepływem środków materialnych (takich jak: materiały, surowce, towary, wyroby) w danym przedsiębiorstwie, jak i również pomiędzy przedsiębiorstwami, a także spowodowane utrzymaniem zapasów. Są one wyrażane w pieniądzu (Twaróg 2003, s. 27).

Rodzaje kosztów logistycznych

Pierwszy z podziałów wyróżnia trzy podstawowe rodzaje kosztów logistycznych do jakich zaliczane są:

• koszty zdeterminowane przez procesy logistyczne – stanowią główny filar w strukturze kosztów logistyki. Definiowane są jako nakłady finansowe, rzeczowe i osobowe, związane z realizacją danych procesów gospodarczych (może to być: transport; dystrybucja wyrobów gotowych; magazynowanie; zakupy materiałowe). W ich strukturze należy także uwzględnić nakłady konieczne do utrzymania standardów w procesie obsługi klienta oraz podczas zachowania właściwej jakości wyrobów. Koszty zdeterminowane przez procesy logistyczne są wyrażone w pieniądzu;
• koszty hipotetyczne -
• koszty losowe (probabilistyczne) wiążą się z ubytkami majątku i stratami nadzwyczajnymi, jakie pojawiają się w trakcje standardowej działalności logistycznej. Mogą powstawać z niedostatecznej jakości procesów logistycznych i wyrobów gotowych. Najczęściej jednak są wynikiem czynników niezależnych od danego przedsiębiorstwa (mogą to być: uregulowania prawne; dekoniunktury gospodarcze; warunki klimatyczne)(E. Nowak, R. Piechota, M. Wierzbicki 2004, s. 200).

Następny podział kosztów logistycznych, jest jednym z najprostszych podziałów. Wyróżnia:

• koszty bezpośrednie (transport, magazyny, zapasy, manipulacje, łączność i pośrednie);
• koszty stałe i zmienne;
• koszty zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji;
• koszty materialne i niematerialne;
• koszty opracowania logistycznego oraz przedsięwzięć zalecanych przez logistyków;
• koszty ściśle logistyczne.

Kolejny podział w którym wyznaczone zostały rodzaje kosztów logistycznych powstał na potrzeby zarządzania strategicznego. Wyróżniono je poprzez analizę obsługi poszczególnych segmentów rynku: Należą do nich:

• koszty obsługi transportowo – spedycyjnej przemieszczanie ładunków;
• koszty utrzymania i obsługi magazynowej;
• koszty utrzymania zapasów;
• koszty niedostępności - wyczerpania zapasów i inne koszty niesprawnej obsługi;
• koszty administracyjne.

Przedstawione klasyfikacje rodzajów kosztów logistycznych pozwalają wyszczególnić informacje o danych kosztach w systemie rachunkowości. Ułatwia to zarządzanie daną dziedziną działalności przedsiębiorstwa. Koszty logistyki są podstawowym miernikiem sprawności i nowoczesności procesów logistycznych w przedsiębiorstwie. Dlatego też bardzo istotna jest ich identyfikacja i specyfikacja w oparciu o bieżące potrzeby. Koszty logistyczne mają wpływ na całkowity efekt działalności gospodarczej i kształtowanie wyniku finansowego, który decyduje o poziomie rentowności danej jednostki (M. Kołodziej-Hajdo 2013, s. 249).

Główne cechy kosztów logistycznych

Do głównych cech kosztów logistycznych zaliczamy:

• znaczny udział kosztów logistycznych w strukturze kosztów przedsiębiorstwa;
• rozproszenie kosztów logistycznych pośród inne grupy kosztów w przedsiębiorstwie;
• podział odpowiedzialności za kształtowanie kosztów;
• zmieniająca się wielkość kosztów w określonych terminach;
• duży zakres innych rodzajów kosztów;
• trudność z określeniem wielkości kosztów (K. Skoczylas 2010, s. 14).

Bibliografia

• Gamińska R. (2012), Rachunek kosztów logistyki jako narzędzie zarządzania kosztami, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 252
• Kes Z. (2018), Składowe i definicje kosztów logistyki, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 506
• Kołodziej-Hajdo M. (2013), Koszty logistyki w procesie zarządzania przedsiębiorstwem, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 291
• Kiperska-Moroń D., Krzyżaniak S. (2009), Logistyka, Instytut Logistyki Magazynowania, s. 94
• Mroczko F. (2016), Wybrane problemy kosztów logistyki, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu, nr 506
• Nowak E., Piechota R., Wierzbicki M. (2004), Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWE, Warszawa
• Nowicka–Skowron M. (2000), Efektywność systemów logistycznych, PWE, Warszawa, s. 78
• Skoczylas K. (2010), Koszty i controlling logistyki w przedsiębiorstwie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów
• Twaróg J. (2003), Koszty logistyki przedsiębiorstw, Biblioteka Logistyka, Poznań

Autor: Marcin Szarek