Pytanie badawcze

Pytanie badawcze inaczej nazywane problemem badawczym, jest częścią pracy badawczej. Występuje ono w układzie problem badawczy, potem określa się cel, a na końcu stawia hipotezę (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

Aby sformułować pracę badawczą podstawową czynnością jest ustalenie celu o czym ma powstać. Częstym zabiegiem wśród badaczy jest częściowe nakierowanie w sformułowanych celach na wyniki badań, przez nich przeprowadzonych (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

Najczęściej przyjmowane jest, że pytanie badawcze jest opisem tematu analizy, celu oraz pytań, na które naukowiec stara się odnaleźć rozwiązanie, przeprowadzając niezbędne badania. Najprostszym określeniem problemu badawczego jest to pytanie lub pytania, na które odpowiedź zostanie uzyskana po przeprowadzeniu eksperymentów. Problem badawczy może dotyczyć (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39):

• własności obiektu badań
• Jego zmian oraz uwarunkowań
• Zależności między jego cechami
• Badania oddziaływania zmiennych

Jeżeli na pytanie można udzielić odpowiedzi zastanawiając się chwilę, bez potrzeby wykonania badań, czytania książek naukowych lub stosowania metod badawczych, wówczas pytanie nie jest pytaniem badawczym (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

TL;DR

W artykule omówiono pytanie badawcze jako część pracy badawczej, które określa cel i stawia hipotezę. Pytanie badawcze musi być wyraźnie określone i jest identyfikowane z problemem badawczym, który może być pojmowany w szerszym zakresie. Omówiono również różne rodzaje metod badawczych, takie jak badania jakościowe i ilościowe.

Problematyka badawcza

Jest ona odpowiedzią na to co jest obiektem badań, pokazuje co jest przedmiotem badań oraz określa w jaki sposób będą wyglądać przeprowadzane badania, aby osiągnąć oczekiwane zjawiska, relacje oraz procesy (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

Hipoteza a teza

Najpopularniejszym układem w pracach badawczych jest udowadnianie tezy, natomiast hipoteza jest sprawdzana. Teza jest rozpatrywana za pomocą dedukcji, a hipoteza jest rozszerzeniem oraz szczegółowym opisem tezy. Hipotezy mogą być błędne lub prawdziwe, rozstrzygane to jest dzięki przeprowadzonym badaniom naukowym (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

Pytanie badawcze a problem badawczy

Pytanie badawcze musi być wyraźnie określone, jest ono identyfikowane z problemem badawczym, ale problem może być pojmowany w szerszym zakresie. Problemy badawcze rozróżniane są na:

• Poznawcze
• Aksjologiczne
• Normatywne

Natomiast pytania dzielą się na (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39):

• Rozstrzygające
• Dopełniające

Pytania badawcze w nauce

Częstym sformułowaniem jest, iż analizy badawcze, nie posiadające hipotez, opierające się na pytaniach badawczych są utożsamiane z nauką o niskim poziomie postępu. Podstawą nauki o zarządzaniu jest czerpanie wiedzy oraz idei z inżynierskich, socjologicznych oraz psychologicznych. Wśród młodych naukowców tworzących teksty naukowe powstał trend stosowania schematu: pytanie badawcze, cel oraz hipoteza. Głównym źródłem wiedzy merytorycznej jest poszerzanie warsztatu metodologicznego (A. M. Jeszka 2013, s. 31-39).

Metodologia naukowa

Nauka jest dzielona na dwa filary. Jednym z nich jest nauka przyrodnicza (biologia, chemia oraz fizyka), której badania opierają się na obserwacji oraz eksperymentach. Drugim wyodrębnionym filarem jest nauka społeczna, socjologia, psychologia, prawo, ekonomia oraz politologia. Metodologia jest to dział nauki odpowiadający za odpowiednim doborze procedur badań naukowych. Oprócz pojęcia metodologia, występują również dwa pokrewne pojęcia (J. Kawa 2013, s. 170-188):

• Metodyka - jest to zbiór zasad oraz metod podejmowanej pracy lub eksperymentu naukowego
• Metoda - jest to metoda, która została wybrana w celu przeprowadzenia badania naukowego.

Rodzaje metod badawczych

Badania można podzielić ze względu na różne kryteria, głównym z nich jest źródło informacji. Dzięki temu można badanie podzielić na wtórne oraz pierwotne. W większości przypadków badanie rozpoczyna się badaniem wtórnym, czyli zestawieniem oraz szeroką analizą całej literatury związanej z tematem badania. Czasami zdarza się, że odwiedzenie przez naukowca biblioteki, pozwoli na rozwiązanie postawionych pytań badawczych, za czym idzie całego badania. Badania wtórne można przeprowadzić także w internecie, instytucjach, archiwach oraz źródłach międzynarodowych. Jeżeli naukowiec jest zmuszony do pozyskania większej ilości informacji, jest on zmuszony to przeprowadzenia badania pierwotnego. Badanie pierwotne jest to bezpośrednie badanie w analizowanych jednostkach, za pomocą wywiadów. Badania te dzielą się na jakościowe oraz ilościowe (J. Kawa 2013, s. 170-188).

Badania jakościowe i ilościowe

Badania jakościowe są odpowiedzią na pytania:

• co?
• Jak?
• dlaczego?

Informacje pozyskiwane są z wywiadów lub za pomocą pytań otwartych, wykorzystuje się określoną grupę od 20 do 50 ludzi. W przypadku badań jakościowych, moderator ma duży wpływ na jego przebieg. Wyniki badań nie maja ilościowego odzwierciedlenia w całej populacji. Analiza tych badań jest wykonana w sposób swobodny oraz subiektywny. Natomiast dzięki badaniom ilościowym jesteśmy w stanie odpowiedzieć na pytanie "ile?". Badania te wykonuje się za pomocą ankiet, w których głównie znajdują się prosto sformułowane pytania zamknięte. Badania ilościowe dobierają od 200 do 1000 losowych osób. Osoba, która przeprowadza ankietę nie oddziałuje na jej przebieg. Metodę ilościową można przełożyć na całą populację, a jej interpretacja jest obiektywna (J. Kawa 2013, s. 170-188).

Pytanie badawcze — artykuły polecane

Badania jakościowe — Problem badawczy — Metoda badawcza — Procedura — Psychometria — Introspekcja — Statystyka — Badanie pilotażowe — Procesy poznawcze

Bibliografia

• Jeszka A. (2013), Problemy badawcze i hipotezy w naukach o zarządzaniu, Organizacja i Kierowanie, nr 5(158)
• Kawa J. (2013), Metodologia, metodyka, metoda jako podstawa wywodu naukowego, Studia Prawnoustrojowe, nr 21
• Mikołajczyk B. (2007), Finansowanie długiem małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Unii Europejskiej], Współczesne problemy badawcze finansów, nr 45

Autor: Dominik Gałuszka