Skarga kasacyjna

Skarga kasacyjna w prawie polskim, w kontekście postępowania cywilnego to wyjątkowy środek zaskarżenia (odwoławczy) przysługujący w momencie wydania przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku, odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania. Skarga taka rozpatrywana jest jedynie przez Sąd Najwyższy, który może uchylić zaskarżenie i przekazać do ponownego rozpatrzenia lub w szczególnych przypadkach sam może przejąć sprawę. Wnosi się ją do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie do dwóch miesięcy od doręczenia orzeczenia. Postępowanie kasacyjne ma również charakter kontrolny co oznacza, że Sąd Najwyższy sprawdza legalność orzeczenia sądu drugiej instancji i bada skargę na podstawie stanu ustalonego przez ten sąd (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296, art. 398; Bagińska L. 2019).

TL;DR

Skarga kasacyjna to środek zaskarżenia w polskim prawie cywilnym, który można wnieść po prawomocnym wyroku sądu drugiej instancji. Skarga jest rozpatrywana jedynie przez Sąd Najwyższy, który może uchylić zaskarżenie lub sam przejąć sprawę. Uprawnieni do wniesienia skargi są strony, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka i Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w niektórych sprawach, np. o wartości przedmiotu zaskarżenia poniżej określonej kwoty. Skarga kasacyjna powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, podstawę kasacyjną, wniosek o uchylenie orzeczenia i inne wymagane informacje. Sąd może odrzucić skargę, jeśli nie spełnia wymagań. Sąd Najwyższy orzeka o przyjęciu lub odrzuceniu skargi kasacyjnej.

Jakie podmioty są uprawnione do wniesienia skargi kasacyjnej i jakie mogą być jej podstawy

Podmioty uprawnione do wniesienia skargi wraz z podstawami to:

• strona (wymagany jest pełnomocnik będący adwokatem lub radcą prawnym)
  • naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnie lub nieodpowiednie zastosowanie; naruszenie przepisów postępowania, w przypadku gdy pomyłka mogła mieć istotny wpływ na sprawę
• Prokurator Generalny
  • może oprzeć skargę na podstawach podanej dla strony, w sytuacji gdy przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia zasad porządku prawnego
• Rzecznik Praw Obywatelskich
  • wystąpiło naruszenie przez wydanie orzeczenia wolności lub praw człowieka i obywatela
• Rzecznik Praw Dziecka
  • wystąpiło naruszenie przez wydane orzeczenie praw dziecka
• Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296; art. 398³).

W jakich sprawach skarga kasacyjna jest niedopuszczalna?

Na podstawie art. 398² możemy określić sprawy, w których nie możemy skorzystać ze skargi kasacyjnej (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296; art. 398²):

1. W sprawach o prawa majątkowe, gdzie wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekracza pięćdziesięciu tysięcy złotych. Wyjątkiem są sprawy z zagadnienia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - gdzie wartość przedmiotu zaskarżenia nie może przekroczyć dziesięciu tysięcy złotych, a w sprawach o przyznanie lub wstrzymanie emerytury, renty i objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu. W przypadku sprawy o wyrządzenie szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem również przysługuje skarga kasacyjna niezależna od wartości przedmiotu zaskarżenia.
2. Sprawy dotyczące kar porządkowych, świadectwa pracy oraz roszczeń z nimi związanych oraz deputatów.
3. Sprawy, które zostały rozpoznane w postępowaniu uproszczonym.
4. Sprawy o rozwód, o alimenty, o separację, o czynsz związany z najmem lub dzierżawą, o naruszenie posiadania.
5. W sprawach od wyroku określającego nieistnienie małżeństwa lub ustalające unieważnienie małżeństwa, w przypadku gdy przynajmniej jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła już związek małżeński.
6. W sprawach, przy których powództwo oddalono na podstawie art. 191 (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296; art. 191¹).

Co powinna zawierać skarga kasacyjna?

Na podstawie Art. 398 kodeksu cywilnego skarga kasacyjna powinna zawierać:

1. oznaczenie orzeczenia wraz ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w jakiejś konkretnej części czy też całości
2. podanie podstawy kasacyjnej wraz z uzasadnieniem
3. wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia wraz ze wskazaniem żądanego zakresu uchylenia i zmiany
4. skarga kasacyjna powinna posiadać dołączony wniosek o przyjęcie do rozpoznania wraz z uzasadnieniem
5. w przypadku sprawy o prawa majątkowe powinna zawierać oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia
6. dwa opisy skargi kasacyjnej przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, w momencie gdy to nie on sam wnosi skargę

W przypadku, gdy skarga kasacyjna nie spełnia wyżej podanych wymagań, przewodniczący sądu drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie jednego tygodnia. Po upływie terminu sąd drugiej instancji odrzuca skargę. Sąd drugiej instancji posiada prawo odrzucenia skargi także w przypadku wniesienia po upływie terminu lub braku uiszczenia opłaty. Sąd Najwyższy również posiada prawo odrzucenia skargi, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji. O odmowie albo przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka podczas posiedzenia niejawnego w składzie trzech sędziów (chyba, że złożony zostanie wniosek przez skarżącego o rozpoznanie na rozprawie, a Sąd Najwyższy zaakceptuje wniosek) (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296; Art. 398⁶).

Skarga kasacyjna — artykuły polecane

Uchylenie decyzji — Odwołanie od decyzji — Sąd arbitrażowy — Postępowanie zabezpieczające — Postępowanie nakazowe — Sądowy tytuł egzekucyjny — Koncesja — Eksmisja — Sąd pracy

Bibliografia

• Bagińska L. (2019), Skarga kasacyjna i nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism procesowych i kazus, C.H. Beck, Warszawa
• Krawczyk M. (2014), Dopuszczalność skargi kasacyjnej w postępowaniu cywilnym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu przyrodniczo-humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie, nr 100
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Mariusz Liszka, Natalia Łabuzek, Gabriela Ocieczek

.