Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza - Element trójpodziału władzy zajmujący się uchwalaniem praw i przepisów, które obowiązują w danym państwie. Określenie to może oznaczać także organ posiadający taką władzę (Słownik języka polskiego PWN).

TL;DR

Władza ustawodawcza w Polsce jest sprawowana przez dwuizbowy parlament - Sejm i Senat. Organami Sejmu są m.in. Marszałek Sejmu, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów i Komisje sejmowe. Sejm i Senat są wybierane na kadencje czteroletnie. Kandydaci do Sejmu i Senatu muszą spełniać określone wymagania, a niektóre osoby są wyłączone z możliwości kandydowania. Wybory do Sejmu i Senatu są zarządzane przez Prezydenta.

Władza ustawodawcza w Polsce

W Rzeczypospolitej Polskiej władzę ustawodawczą sprawuje parlament dwuizbowy w skład, którego wchodzą:

• Sejm (izba niższa), w skład którego wchodzi 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych bezpośrednich, proporcjonalnych oraz odbywających się w głosowaniu tajnym.
• Senat (izba wyższa), w skład którego wchodzi 100 senatorów, wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, również w głosowaniu tajnym.

Zwyczajową nazwą dla parlamentu w Polsce jest Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Konstytucja RP 1997, Art. 95-97) (Słownik języka polskiego PWN).

Organy Sejmu i zakres ich obowiązków

Do organów sejmu możemy zaliczyć (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 9):

• Marszałka Sejmu
• Prezydium Sejmu
• Konwent seniorów
• Komisję sejmowę

Obowiązki Marszałka Sejmu

Marszałek Sejmu jest osobą mającą obowiązek (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 10):

• Stać na straży straży praw, godności oraz powagi Sejmu.
• Reprezentować Sejm.
• Zwoływać Sejm.
• Przewodniczyć obradom Sejmu.
• Czuwać nad pracami Sejmu i jego organami.
• Przewodniczyć obradom Prezydium Sejmu i Konwentowi Seniorów.
• Nadawać bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym, wnioskom, dokumentom, petycją.
• Prowadzić spraw z zakresu stosunków z Senatem, zagranicznymi parlamentami, Unią Europejską i innymi instytucjami.
• Pomagać posłom w ich obowiązkach.
• Ustalać Projekt budżetu kancelarii Sejmu.
• Podejmować inne czynności określone w Regulaminie Sejmu.

Obowiązki Prezydium Sejmu

Do niektórych obowiązków Prezydium Sejmu, w skład którego wchodzą Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie należy (Regulamin Sejmu RP 1992, art. 11-12):

• ustalenie planu prac Sejmu.
• ustalenie tygodni posiedzeń z trzymiesięcznym wyprzedzeniem.
• dokonanie wykładni Regulaminu Sejmu.
• koordynowanie działania komisji Sejmowych.
• Podejmowanie innych czynności określonych regulaminem.

Obowiązki Konwentu Seniorów

Konwent Seniorów jest organem opiniującym. Do jego zadań należą przede wszystkim opiniowanie (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 16):

• Projektów planów prac Sejmu
• Projektów posiedzeń i ich terminów.
• Wniosków co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami posiedzenia Sejmu i wniosków co do wyboru organów przez Sejm.
• Zadań i przebiegu pracy Kancelarii Sejmu.
• Innych spraw przekazanych przez Marszałka lub Prezydium Sejmu.

Obowiązki Komisji sejmowych

Do obowiązków komisji sejmowych należy (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 17):

• przygotowywania i rozpatrywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu.
• Opiniowanie spraw przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka, lub Prezydium Sejmu.

Kadencja Sejmu i Senatu

Zarówno Sejm jak i Senat wybierane są na kadencje czteroletnie. Za początek kadencji uznaje się pierwsze zebranie Sejmu na posiedzenie. Kadencja Sejmu kończy się w dzień poprzedzający zebranie się Sejmu nowej kadencji (Konstytucja RP 1997, Art. 98).

Zasady wyboru kandydatów do Sejmu i Senatu

Do podstawowych zasad wyboru kandydatów można zaliczyć (Konstytucja RP 1997, Art 99-100, 102):

• Partie polityczne oraz wyborcy mają prawo do zgłaszania kandydatów na posłów i senatorów.
• Do Sejmu może zostać wybrany obywatel polski posiadający prawo wybierania i mający w dniu wyborów minimum 21 lat.
• Do senatu może zostać wybrany obywatel polski, który w dniu wyborów ma minimum 30 lat oraz posiada prawo wybierania.
• Jeśli kandyduje się do Sejmu, to równocześnie nie można kandydować do Senatu i odwrotnie.

Osoby nie mogące kandydować do Sejmu i Senatu

Nie wszyscy obywatele Rzeczypospolitej mogą kandydować do Sejmu i Senatu. Do grona tych osób zaliczamy (Konstytucja RP 1997, Art. 99, 103):

• Prezesa NBP.
• Prezesa NIK.
• Rzecznika Praw Dziecka i jego zastępców.
• Rzecznika Praw Obywatelskich i jego zastępców.
• Osoby z Rady Polityki Pieniężnej i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
• Ambasadorów
• Sędziów
• Prokuratorów
• Urzędników służby cywilnej
• Osoby z niektórych służb mundurowych (policja, wojsko).
• Osoby, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności.
• Pracowników niektórych kancelarii rządowych lub zatrudnieniem w administracji rządowej.

Wybory do Sejmu i Senatu

Zgodnie konstytucją Prezydent Rzeczypospolitej zarządza wybory do Sejmu i Senatu. Termin zarządzenia nie może być późniejszy niż 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu. Same wybory muszą odbyć się w dniu wolnym od pracy przypadającym, nie później niż 30 dni przed upływem 4 lat kadencji (Konstytucja RP 2007, Art. 98).

Władza ustawodawcza — artykuły polecane

Starosta powiatu — Rząd — Władza wykonawcza — Najwyższa Izba Kontroli — Służba cywilna — Prezes Rady Ministrów — Rada Polityki Pieniężnej — Europejski Trybunał Sprawiedliwości — Organy ZUS

Bibliografia

• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. M.P. 1992 nr 26 poz. 185

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Maciej Polak