Metody oznaczania wody: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Czyszczenie tekstu) |
m (Czyszczenie tekstu) |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
}} | }} | ||
Oznaczanie - chem. Określenie ilościowe zawartości danego składnika w badanej próbce | Oznaczanie - chem. Określenie ilościowe zawartości danego składnika w badanej próbce [S. Czerni i in., 1984, s. 631] Dominującym ilościowo składnikiem produktów żywnościowych jest woda. (…) W przypadku większości produktów woda jest jednym z podstawowych wyróżników informujących o ich jakości, wartości odżywczej, zafałszowaniach, przydatności przechowalniczej itd. Dlatego też jest składnikiem normowanym żywności, a oznaczenie jej należy do podstawowych elementów bieżącej kontroli towaroznawczej. Metody oznaczania wartości wody w produktach żywnościowych można podzielić na pośrednie (termiczne) i bezpośrednie (destylacji azeotropowej, dielektryczna, rezonansu jądrowo - magnetycznego (NMR) i chemiczne) [Z. Cichoń, 2001, s. 9,10] | ||
==== | ==== | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
Polegają one na tym, że odważoną próbkę suszy się lub praży, a stratę masy przyjmuje za zawartość wody. | Polegają one na tym, że odważoną próbkę suszy się lub praży, a stratę masy przyjmuje za zawartość wody. | ||
* Suszenie w strumieniu powietrza polega na ogrzaniu próbki w strumieniu powietrza lub gazu obojętnego, pochłonięciu pary wodnej w odpowiednim odczynniku i oznaczeniu przyrostu masy naczynia z tym odczynnikiem | * Suszenie w strumieniu powietrza polega na ogrzaniu próbki w strumieniu powietrza lub gazu obojętnego, pochłonięciu pary wodnej w odpowiednim odczynniku i oznaczeniu przyrostu masy naczynia z tym odczynnikiem | ||
* Prażenie w rurce jest prostsze i może być stosowane do oznaczenia wody w krzemionce oraz minerałach nie wymagających [[zbyt]] silnego prażenia W celu wydzielenia wody. Sposób ten opracowali S. L. Penfield i G. I. Brush [A. Cygański, 2011, | * Prażenie w rurce jest prostsze i może być stosowane do oznaczenia wody w krzemionce oraz minerałach nie wymagających [[zbyt]] silnego prażenia W celu wydzielenia wody. Sposób ten opracowali S. L. Penfield i G. I. Brush [A. Cygański, 2011, s. 202,203] | ||
* Metody termograwimetryczne polegają na usunięciu wody z próbki za pomocą suszenia w podwyższonej temperaturze, pod normlanym lub zmniejszonym ciśnieniem | * Metody termograwimetryczne polegają na usunięciu wody z próbki za pomocą suszenia w podwyższonej temperaturze, pod normlanym lub zmniejszonym ciśnieniem [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 24] | ||
'''Metody bezpośrednie''' | '''Metody bezpośrednie''' | ||
* [[Metoda]] refraktometryczna opiera się na pomiarze współczynnika załamania światła. Współczynnik załamania światła to stosunek prędkości światła w dwóch środowiskach o różnych właściwościach optycznych. [[Wartość]] tego współczynnika zależy od długości fali światła padającego, rodzaju substancji i jej stężenia w badanym środowisku | * [[Metoda]] refraktometryczna opiera się na pomiarze współczynnika załamania światła. Współczynnik załamania światła to stosunek prędkości światła w dwóch środowiskach o różnych właściwościach optycznych. [[Wartość]] tego współczynnika zależy od długości fali światła padającego, rodzaju substancji i jej stężenia w badanym środowisku [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 24] | ||
* Metody densymetryczne polegają na przygotowaniu roztworu podstawowego i zmierzeniu jego gęstości, którą na podstawie specjalnych tablic przelicza się na zawartość ekstraktu. Po oznaczeniu części nierozpuszczalnych oblicza się zawartość wody i suchej masy. Metody te stosowane są do produktów w których jeden składnik (np. cukry) może występować w różnych ilościach (np. marmolady, dżemy, miody). [J. Hamułka, 2010, | * Metody densymetryczne polegają na przygotowaniu roztworu podstawowego i zmierzeniu jego gęstości, którą na podstawie specjalnych tablic przelicza się na zawartość ekstraktu. Po oznaczeniu części nierozpuszczalnych oblicza się zawartość wody i suchej masy. Metody te stosowane są do produktów w których jeden składnik (np. cukry) może występować w różnych ilościach (np. marmolady, dżemy, miody). [J. Hamułka, 2010, s. 17] | ||
<google>text</google> | <google>text</google> | ||
* Metoda destylacji azeotropowej polega ona na wydzieleniu wody z badanej próbki na drodze destylacji z cieczami, które nie mieszają się z wodą, lecz tworzą z nią mieszaniny azeotropowe o temp. wrzenia powyżej 100oC. [A. Pasternakiewicz, 2010, | * Metoda destylacji azeotropowej polega ona na wydzieleniu wody z badanej próbki na drodze destylacji z cieczami, które nie mieszają się z wodą, lecz tworzą z nią mieszaniny azeotropowe o temp. wrzenia powyżej 100oC. [A. Pasternakiewicz, 2010, s. 16] | ||
* Metody elektryczne oparte są na zależności pomiędzy przewodnością elektryczną i wartością stałej dielektrycznej produktu a zawartością wody w badanym produkcie (ze wzrostem wilgotności produktu zwiększa się jego przewodność i wartość stałej dielektrycznej). Oznaczenia przeprowadza się za pomocą wilgotnościomierzy elektrycznych różnej konstrukcji (…). Metody elektryczne stosuje się w skupie, obrocie, przetwórstwie i przechowalnictwie ziarna zbóż, roślin strączkowych i rzepaku | * Metody elektryczne oparte są na zależności pomiędzy przewodnością elektryczną i wartością stałej dielektrycznej produktu a zawartością wody w badanym produkcie (ze wzrostem wilgotności produktu zwiększa się jego przewodność i wartość stałej dielektrycznej). Oznaczenia przeprowadza się za pomocą wilgotnościomierzy elektrycznych różnej konstrukcji (…). Metody elektryczne stosuje się w skupie, obrocie, przetwórstwie i przechowalnictwie ziarna zbóż, roślin strączkowych i rzepaku [A. Pasternakiewicz, 2010, s. 17] | ||
* Metoda rezonansu jądrowo-magnetycznego (NMR) wykorzystuje zjawisko pochłaniania energii pola elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości (w zakresie fal radiowych) przez jądra atomów wodoru wody znajdującej się w badanym materiale. | * Metoda rezonansu jądrowo-magnetycznego (NMR) wykorzystuje zjawisko pochłaniania energii pola elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości (w zakresie fal radiowych) przez jądra atomów wodoru wody znajdującej się w badanym materiale. | ||
* Metody chemiczne. Metoda z węglikiem wapnia polega na pomiarze ilości wydzielonego acetylenu w reakcji węgliku wapnia (CaC2) z wodą, a wyniki odczytuje się w biurecie gazomterycznej nad stężonym roztworem chlorku potasu (KCl) [M. Nogala-Kałucka, 2010, | * Metody chemiczne. Metoda z węglikiem wapnia polega na pomiarze ilości wydzielonego acetylenu w reakcji węgliku wapnia (CaC2) z wodą, a wyniki odczytuje się w biurecie gazomterycznej nad stężonym roztworem chlorku potasu (KCl) [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 25] | ||
* Metoda Fischera, która ma duże zastosowanie, polega na reakcji ditlenku siarki z jodem, przebiegającej tylko w obecności wody | * Metoda Fischera, która ma duże zastosowanie, polega na reakcji ditlenku siarki z jodem, przebiegającej tylko w obecności wody [J. Hamułka, 2010, str 17] Polega na bezpośrednim miareczkowaniu roztworu próbki badanego produktu odczynnikiem Fischera (metanolowy roztwór jody, SO2 i pirydyny. Jest używana w produktach zawierających niewielką ilość wody (do 15%). [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 25] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Wersja z 16:24, 2 lis 2023
| Metody oznaczania wody |
|---|
| Polecane artykuły |
Oznaczanie - chem. Określenie ilościowe zawartości danego składnika w badanej próbce [S. Czerni i in., 1984, s. 631] Dominującym ilościowo składnikiem produktów żywnościowych jest woda. (…) W przypadku większości produktów woda jest jednym z podstawowych wyróżników informujących o ich jakości, wartości odżywczej, zafałszowaniach, przydatności przechowalniczej itd. Dlatego też jest składnikiem normowanym żywności, a oznaczenie jej należy do podstawowych elementów bieżącej kontroli towaroznawczej. Metody oznaczania wartości wody w produktach żywnościowych można podzielić na pośrednie (termiczne) i bezpośrednie (destylacji azeotropowej, dielektryczna, rezonansu jądrowo - magnetycznego (NMR) i chemiczne) [Z. Cichoń, 2001, s. 9,10]
==
Metody pośrednie Polegają one na tym, że odważoną próbkę suszy się lub praży, a stratę masy przyjmuje za zawartość wody.
- Suszenie w strumieniu powietrza polega na ogrzaniu próbki w strumieniu powietrza lub gazu obojętnego, pochłonięciu pary wodnej w odpowiednim odczynniku i oznaczeniu przyrostu masy naczynia z tym odczynnikiem
- Prażenie w rurce jest prostsze i może być stosowane do oznaczenia wody w krzemionce oraz minerałach nie wymagających zbyt silnego prażenia W celu wydzielenia wody. Sposób ten opracowali S. L. Penfield i G. I. Brush [A. Cygański, 2011, s. 202,203]
- Metody termograwimetryczne polegają na usunięciu wody z próbki za pomocą suszenia w podwyższonej temperaturze, pod normlanym lub zmniejszonym ciśnieniem [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 24]
Metody bezpośrednie
- Metoda refraktometryczna opiera się na pomiarze współczynnika załamania światła. Współczynnik załamania światła to stosunek prędkości światła w dwóch środowiskach o różnych właściwościach optycznych. Wartość tego współczynnika zależy od długości fali światła padającego, rodzaju substancji i jej stężenia w badanym środowisku [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 24]
- Metody densymetryczne polegają na przygotowaniu roztworu podstawowego i zmierzeniu jego gęstości, którą na podstawie specjalnych tablic przelicza się na zawartość ekstraktu. Po oznaczeniu części nierozpuszczalnych oblicza się zawartość wody i suchej masy. Metody te stosowane są do produktów w których jeden składnik (np. cukry) może występować w różnych ilościach (np. marmolady, dżemy, miody). [J. Hamułka, 2010, s. 17]
- Metoda destylacji azeotropowej polega ona na wydzieleniu wody z badanej próbki na drodze destylacji z cieczami, które nie mieszają się z wodą, lecz tworzą z nią mieszaniny azeotropowe o temp. wrzenia powyżej 100oC. [A. Pasternakiewicz, 2010, s. 16]
- Metody elektryczne oparte są na zależności pomiędzy przewodnością elektryczną i wartością stałej dielektrycznej produktu a zawartością wody w badanym produkcie (ze wzrostem wilgotności produktu zwiększa się jego przewodność i wartość stałej dielektrycznej). Oznaczenia przeprowadza się za pomocą wilgotnościomierzy elektrycznych różnej konstrukcji (…). Metody elektryczne stosuje się w skupie, obrocie, przetwórstwie i przechowalnictwie ziarna zbóż, roślin strączkowych i rzepaku [A. Pasternakiewicz, 2010, s. 17]
- Metoda rezonansu jądrowo-magnetycznego (NMR) wykorzystuje zjawisko pochłaniania energii pola elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości (w zakresie fal radiowych) przez jądra atomów wodoru wody znajdującej się w badanym materiale.
- Metody chemiczne. Metoda z węglikiem wapnia polega na pomiarze ilości wydzielonego acetylenu w reakcji węgliku wapnia (CaC2) z wodą, a wyniki odczytuje się w biurecie gazomterycznej nad stężonym roztworem chlorku potasu (KCl) [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 25]
- Metoda Fischera, która ma duże zastosowanie, polega na reakcji ditlenku siarki z jodem, przebiegającej tylko w obecności wody [J. Hamułka, 2010, str 17] Polega na bezpośrednim miareczkowaniu roztworu próbki badanego produktu odczynnikiem Fischera (metanolowy roztwór jody, SO2 i pirydyny. Jest używana w produktach zawierających niewielką ilość wody (do 15%). [M. Nogala-Kałucka, 2010, s. 25]
Bibliografia
- Bielińska, E. J. (2005). Oznaczanie aktywności fosfataz. Acta Agrophysica, Rozprawy i monografie, 3, 63-74
- Cichoń Z., Towaroznawstwo żywności. Podstawowe metody analityczne, Wyd. 2 popr., Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2009
- Cygański A., Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowo - Techniczne, Warszawa 2011
- Dżugan M., Pasternakiewicz A., Ćwiczenia laboratoryjne z chemii żywności, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010
- Gronowska-Senger A., Analiza żywności: zbiór ćwiczeń, Wyd. 4 uzup., Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2010
- Nogala-Kałucka M., Analiza żywności Wybrane metody oznaczeń jakościowych i ilościowych składników żywności, Wyd. 2 popr., Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2010
- Praca zbiorowa, Leksykon naukowo-techniczny, Wyd. 3 popr. i uzup., Wydawnictwo WNT, Warszawa 1984
Autor: Broncel Agnieszka
