Klęska żywiołowa

Klęska żywiołowa
Polecane artykuły
Degradacja gleby Sytuacja kryzysowa Awaria Różnorodność biologiczna Degradacja biosfery Jakość powietrza Zanieczyszczenie wody Deglomeracja Zanieczyszczenie powietrza

Klęska żywiołowa to nadzwyczajne zjawisko naturalne, które powoduje znaczne szkody na terenie, na którym występuje, często zagrażające życiu lub zdrowiu zamieszkujących tam ludzi, ich wartości majątkowej, a także środowisku naturalnemu. Pomoc w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej musi być prowadzona przez różne organy i instytucje współdziałające ze sobą. W pomoc muszą być też zaangażowane odpowiednie służby posiadające kwalifikacje oraz nierzadko specjalistyczny sprzęt.
"W omawianym ujęciu "klęska żywiołowa" oznacza zarówno zdarzenie spowodowane siłami przyrody, nazwane "katastrofą naturalną", jak i zdarzenie spowodowane "awarią techniczną", tzn. gwałtownym, nieprzewidzianym uszkodzeniem lub zniszczeniem obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub całego systemu takich urządzeń, powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości. Do zdarzeń mogących wywołać powstanie nadzwyczajnego zagrożenia, prawdopodobnie w oparciu o tragiczne wydarzenia w 2001 roku w USA, ustawodawca zaliczył również działania terrorystyczne."

Klęski możemy podzielić na:

• antropogeniczne, czyli te spowodowane działalnością człowieka np. klęski ekologiczne,
• naturalne, które nie są związane z człowiekiem i jego egzystencją.

"Klęski żywiołowe są wynikiem działania naturalnych procesów zachodzących we wnętrzu i na powierzchni ziemi. Powodowane są one przez powodzie, susze, cyklony tropikalne, trąby powietrzne, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, lawiny, osuwiska lub spływy gruzowo-błotne. Procesy te kształtują środowisko Ziemi od początków jej istnienia i są jej naturalnym przejawem funkcjonowania planety."

Pomimo różnorodności istniejących definicji, wyróżniamy pewne szczególne elementy, dzięki którym możemy uznać dane zdarzenie za konstytucyjny stan klęski żywiołowej:

1. Przede wszystkim musi być to zawsze zdarzenie powiązane z oddziaływaniem sił natury.
2. Zdarzenie to niesie ze sobą ryzyko strat w środowisku naturalnym.
3. Skala tego zagrożenia jest na tyle duża, że podejmowane przez administracje publiczną środki są niedostateczne, by całkowicie je usunąć.

Nie oznacza to jednak, że potrzebne jest spełnienie wszystkich wymienionych wyżej punktów, by zakwalifikować dane zdarzenie jako klęska żywiołowa, w rozpatrywanej sytuacji mogą mieć znaczenie inne ważne elementy i okoliczności, które uzasadniałyby konieczność wprowadzenia takiego stanu.
W Polsce jako najczęstsze uznaje się powodzie, susze i pożary.

Powódź

W Polsce powódź jest jedną z najgroźniejszych i powodujących największe spustoszenie klęsk żywiołowych. Jej skutki są odczuwalne przede wszystkim przez ludność zamieszkałą na obszarach dotkniętych tym żywiołem, są to liczne podtopienia, a nawet zalania gospodarstw domowych, a co za tym idzie, także nierzadko śmierć zwierząt hodowlanych. Zjawisko to występuje w naszym kraju na ogół dwa razy w roku: na wiosnę oraz w lecie. Mimo rozwoju współczesnej techniki, przyrządów pomiarowych nie jesteśmy w stanie im zapobiec.

Susza

"Susza to w sensie hydrologicznym okres ekstremalnie niskich stanów wody w korycie rzeki spowodowany ograniczonym jej zasilaniem wynikającym z wyczerpywania się zasobów wodnych zlewni." Spowodowane jest to niedostateczną ilością opadów atmosferycznych bądź ich brakiem, którym często towarzyszą wysokie temperatury oraz wzmożone parowanie.

Pożar

Pożar jest jedną z najgroźniejszych i najbardziej niszczycielską klęską. Polega ona na rozprzestrzenianiu się ognia, które jest niekontrolowane, samoistne. Najczęściej winę za jego powstanie ponosi człowiek, który nieostrożnie obchodzi się z ogniem, używa go w miejscu, w którym występuje duże zagrożenie pożarowe (np. las), lub też nieodpowiedzialnie stosuje wypalanie traw.

Klęska żywiołowa, a stan klęski żywiołowej

W przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności Rada Ministrów może wprowadzić stan klęski żywiołowej. Czyni to poprzez wydanie odpowiedniego rozporządzenia. Do jego wydania nie jest potrzebna zgoda Prezydenta RP. Rząd nie jest także zobowiązana konstytucyjnie do zapoznania z tym rozporządzeniem Sejmu. Zasięg terytorialny objęty stanem klęski żywiołowej, a także czas jego trwania jest uzależnione od wielkości zagrożenia, jego rodzaju. Konstytucja RP zakłada, że czas trwania tego stanu nie powinien być dłuższy niż 30 dni, jednakże można go przedłużyć, za wcześniejszą zgodą Sejmu.
"Przesłankę tego stanu nadzwyczajnego stanowi:

• zapobieganie skutkom katastrof naturalnych i likwidacja ich następstw,
• zapobieganie skutkom awarii technicznych, noszących znamiona klęsk żywiołowych."

Bibliografia

• Ciekanowski Z. (2012). Klęski żywiołowe jako przesłanki sytuacji nadzwyczajnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, nr 95
• Danieluk B. (2010). Człowiek a środowisko: aspekty prawno-społeczne "Ochrona środowiska w stanie klęski żywiołowej powodzi: zagadnienia administracyjnoprawne"
• Kazimierczuk M. (2005). Zasady funkcjonowania państwa podczas stanu klęski żywiołowej w III RP
• Marek H. (2009). Występowanie współczesnych zagrożeń naturalnych na terenie Polski
• Włodarczyk E. (2011). Człowiek wobec krytycznych sytuacji życiowych. Z teorii i praktyki pracy socjalnej "Klęska żywiołowa lub ekologiczna, czyli o tym, że statystyka nie dotyka tego, co jest wewnątrz"

Autor: Aleksandra Longa