Obszar chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu
Polecane artykuły
Park krajobrazowy Park narodowy Administracja samorządowa Instytucja kulturalna Rezerwat przyrody Formy organizacyjne jednostek samorządowych Grunty rolne Muzeum Strefa wolnocłowa

Obszar chronionego krajobrazu to teren obejmujący odznaczające się krajobrazowo obszary o rozmaitych typach ekosystemów. Ustanowienie takich terytoriów posiada dwa tak samo ważne cele:

• Ochronę przyrody i krajobrazu
• Rozwój turystyki.

Grunty te pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Natomiast jeżeli jest prowadzona działalność gospodarcza na tych obszarach, nie powinna ona nadwyrężać równowagi ekologicznej krajobrazów (Zarządzanie środowiskiem 2007, s. 179).

Tereny obszaru chronionego krajobrazu są drogocenne pod względem możliwości wypoczynku, a także sprawowania funkcji korytarzy ekologicznych (A. Fogel 2016, s. 104).

Funkcje Obszaru chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu często spełnia bardzo ważne funkcje:

1. Jest otuliną albo pomocniczą strefą ochronną dla parków narodowych, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody oraz obszarów Natura 2000,
2. Jest łącznikiem albo korytarzem ekologicznym – jest to bardzo ważne, ponieważ przetrwanie (przede wszystkim większych) zwierząt jest uzależnione od efektywnej wymiany genowej między małymi populacjami, które zamieszkują oddalone zespoły leśne (P. Zacharczuk 2014, s. 334, 357).

Historia Obszaru chronionego krajobrazu

Pierwsze obszary chronionego krajobrazu w Polsce powstały w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Jednak jako prawna forma ochrony przyrody pozostał zaakceptowany oraz uznany dopiero w ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (P. Zacharczuk 2014, s. 332-333).

Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody wyznaczanie obszaru chronionego krajobrazu przysługuje wyłącznie sejmikowi województwa. Określa on jego: nazwę, obszar, położenie, sprawującego nadzór, a także zakazy, które będą obowiązywały na danym terenie (z zakazów przytoczonych w art. 24 ust. 1, które powstają z konieczności jego ochrony).

Zlikwidowanie albo pomniejszenie obszaru chronionego krajobrazu musi zostać uchwalone przez sejmik województwa, tylko w sytuacji, gdy:

1. krajobraz o różnorodnych ekosystemach został bezpowrotnie zniszczony,
2. konieczne jest zaspokojenie potrzeb wiążących się z wypoczynkiem i turystyką (Ustawa o ochronie przyrody 2020, s. 24).

Obszar chronionego krajobrazu a inne formy ochrony przyrody

Obszar chronionego krajobrazu nie zalicza się do:

• państwowych osób prawnych w przeciwieństwie do pozostałych terytorialnych rodzai ochrony przyrody jak park narodowy
• jednostek organizacyjnych jak park krajobrazowy.

Nie posiada:

• własnych służb ani organów
• odrębnych planów ochrony
• otuliny wokół obszaru.

Obszary chronionego krajobrazu zajmują największą przestrzeń całkowitą Polski porównując do innych form ochrony przyrody. Są bardzo różnorodne jeśli chodzi o przyrodę i częściowo pokazują jak zróżnicowany jest krajobraz naszego kraju. W ich obrębach największy teren zajmują użytki rolne (łąki, pola, pastwiska, lasy, a także wody).

"W 2012 r. obszary chronionego krajobrazu zajmowały 22,6% powierzchni ogólnej kraju, podczas gdy parki narodowe tylko 1%, rezerwaty 0,53%, zaś parki krajobrazowe 8,3% powierzchni geograficznej kraju.” (P. Zacharczuk 2014, s. 333-334).

"W końcu 2015 r. wśród prawnie chronionych obiektów i obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych było: 383 obszarów chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni 7006 tys. ha." (Ochrona Środowiska Environment 2016, s. 38)

Bibliografia

• Fogel A. (2016), Parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu– nowe rozwiązania prawne., "Biuletyn KPZK", s. 103 – 119,
• Kistowski M. (2018), Obszary chronionego krajobrazu jako problem polskiej ochrony przyrody oraz próby jego złagodzenia na przykładzie działań prowadzonych w województwie pomorskim w latach 2014-2018 i ich implikacje społeczne. "Przegląd Przyrodniczy XXIX", nr.4 s. 91-113,
• Ochrona Środowiska Environment 2016, (2016), "Informacje i opracowania statystyczne", GUS, s. 38,
• Ustawa o ochronie przyrody (2020), Dz.U. poz. 55,
• Zacharczuk P. (2014), Działalność gospodarcza na obszarze chronionego krajobrazu na przykładzie południowomałopolskiego obszaru chronionego krajobrazu., "Działalność gospodarcza na obszarach chronionych", s. 331 – 375,
• Zarządzanie środowiskiem, (2007), Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Aleksandra Zięba