Ogólne Polskie Warunki Spedycji

Ogólne Polskie Warunki Spedycji
Polecane artykuły
Zadatek Umowa spedycji Umowa o dzieło Rękojmia a gwarancja Wypowiedzenie umowy Gwarancja i rękojmia w projekcie Umowa zlecenie Umowa ustna Deklaracja wekslowa

Ogólne Polskie Warunki Spedycji (częściej spotykane pod nazwą Ogólne Polskie Warunku Spedycyjne, w skrócie OPWS) to zbiór 31 paragrafów opracowanych i opublikowanych przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki (PISiL). Są to szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania w działalności spedycyjnej (traktowanej przede wszystkim jako działalności usługowa, uwzględniające prawa i obowiązki stron: zlecającego i przyjmującego zlecenie (spedytora), opracowane przede wszystkim na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, z wykorzystaniem dobrych praktyk w działalności spedycyjnej. W przypadku spedytora zastępczego stosuje się OPWS także pomiędzy nim a zleceniodawcą osoby, która udzieliła zlecenia spedytorowi zastępczemu (pod warunkiem, że przynajmniej jedna ze stron jest członkiem Polskiej Izby Spedycji i Logistyki).

TL;DR

Ogólne Polskie Warunki Spedycji (OPWS) to zbiór przepisów regulujących działalność spedycyjną w Polsce. Nie mają one charakteru prawnego, ale mogą być stosowane w umowach między spedytorem a zlecającym. OPWS regulują m.in. definicje, oferty, umowę spedycji, zlecenie spedycyjne, wykonanie zlecenia, ubezpieczenia, przeszkody w wykonywaniu czynności spedycyjnych, wynagrodzenie spedytora, odpowiedzialność, reklamacje, prawo zastawu i zatrzymania, przedawnienie oraz rozstrzyganie sporów.

Charakter prawny

Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne nie są przykładem powszechnego prawa materialnego, a co za tym idzie, stosowanie ich nie jest obowiązkowe. Umowa spedycji w prawie polskim jest regulowana przez kodeks cywilny (Księga trzecia, tytuł XXVI. (art. 794 – 804)). Nie oznacza to jednak, że OPWS nie ma wpływu stosunek prawny między spedytorem a zlecającym. Regulacje w nich zawarte, jeżeli zostaną w skuteczny sposób zawarte w umowie, będą zobowiązywały obie strony.

Zagadnienia regulowane przez OPWS

Wśród paragrafów uwzględnionych w OPWS wyróżnia się następujące części (Ogólne Polskie Warunki Spedycjne 2010, s. 1-10):

• definicje i przepisy ogólne - wyjaśniają one podstawowe pojęcia używane dalej w paragrafach, takie jak spedytor, przewoźnik umowny czy zleceniodawca. Przepisy ogólne wskazują, że OPWS mogą być wykorzystywane w stosunkach między spedytorem lub spedytorem zastępczym a zleceniodawcą. Znajdują także zastosowanie w odniesieniu do problematyki odpowiedzialności cywilnej spedytora w zakresie, w jakim nie sprzeciwia się to przepisom prawa o charakterze bezwzględnie obowiązującym. W paragrafie tym określony jest także zakres czynności wykonywanych przez spedytora związanych z przewozem. Postanowienia OPWS nie znajdują zastosowania przy spedycji pieniędzy, dzieł sztuki i szczątków ludzkich.
• oferty - paragraf ten charakteryzuje ofertę spedytora w odniesieniu do wykonywanych czynności, terminu ważności oferty a także wskazuje, że stawki i usługi odnoszą się wyłącznie do towarów określonych w zleceniu w niezakłóconych warunkach jego realizacji. Określa także postępowanie w razie braku wskazania terminu obowiązywania oferty, zmiany któregoś z jej elementów lub w odniesieniu do kosztów poniesionych przez spedytora.
• umowa spedycji – definiuje między innymi zobowiązania spedytora czy moment zawarcia umowy.
• zlecenie spedycyjne – w tej części OPWS wymienione są niezbędne informacje o przesyłce, które powinny zostać zawarte w zleceniu. Nie została określona forma zawarcia zlecenia, natomiast wskazano, że spedytor nie ponosi odpowiedzialności za błędy wynikające z otrzymania zlecenia w formie ustnej oraz za skutki instrukcji udzielonych przez zleceniodawcę innym stronom biorącym udział w spedycji. Wymienione są obowiązki zleceniodawcy pod kątem przekazywania informacji o spedycji a także prawo spedytora do sprawdzenia poprawności przekazanych mu danych, podpisów i uprawnień osób podpisanych na dokumentach.
• wykonanie zlecenia – paragraf wskazuje na sposób wykonania zlecenia przez spedytora. Określa zachowanie w przypadku braku jednoznacznych, wystarczających i wykonalnych instrukcji. Reguluje kwestię wysyłania dokumentów, odbierania oraz składania przesyłek a także postępowanie w przypadku stwierdzenia uszkodzenia lub braku w przesyłce.
• ubezpieczenia – określenie kto w danej sytuacji ponosi odpowiedzialność za dokonanie ubezpieczenia.
• przeszkody w wykonywaniu czynności spedycyjnych – w tej części zdefiniowano przeszkody jako okoliczności niezależne od spedytora, uniemożliwiających wykonanie części lub całości obowiązków oraz określono postępowanie w przypadku ich wystąpienia.
• wynagrodzenie spedytora, zwrot poniesionych kosztów – paragrafy te regulują kwestie wynagrodzenia ujętego w umowie a także poza nią, zwrotu poniesionych kosztów, zaliczki na poczet wydatków, odpowiedzialności w przypadku gdy wobec spedytora występującego w charakterze nadawcy lub obiorcy zostaną wysunięte roszczenia a także kwestia roszczeń w przypadku zajęcia, uszkodzenia lub utraty przesyłki nie z winy spedytora.
• odpowiedzialność spedytora – w odniesieniu do szkód wyrządzonych z winy spedytora, przewoźników i dalszych spedytorów.
• ograniczenie i wyłączenie odpowiedzialności spedytora – ten element OPWS określa w jakich sytuacjach spedytor nie ponosi odpowiedzialności na wypadek poniesionych szkód przez zleceniodawcę a także sposób obliczania należnej lub maksymalnej kwoty odszkodowania.
• reklamacje - określenie sposobu oraz terminu złożenia reklamacji.
• prawo zastawu i zatrzymania – paragraf ten mówi o prawie spedytora to zatrzymania przesyłki i/lub dokumentów jej dotyczących w celu zabezpieczenia należności od zleceniodawcy do czasu ich spłaty. Reguluje także korzystanie z tego prawa w przypadku gdy zgodnie ze zleceniem przesyłka ma być postawiona do dyspozycji lub przekazana stronie trzeciej a także wynikające z tego tytułu roszczenia ze strony trzeciej wobec spedytora.
• przedawnienie – reguluje kwestię przedawnienia się roszczeń z umowy spedycji.
• rozstrzyganie sporów i prawo właściwe – określa jaki sąd będzie rozstrzygał spór w zależności od umowy i siedziby stron.

Bibliografia

• Ambrożuk D., Dąbrowski D., Wesołowski K. (2020), Prawo przewozowe, Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa
• Ogólne Polskie Warunki Spedycjne 2010, Polska Izba Spedycji i Logistyki (2022), www.pisil.pl
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Tomasz Małkus, Mateusz Kaczor