Iluzja pieniądza: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
mNie podano opisu zmian |
||
(Nie pokazano 51 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
''' | '''Ekonomiści przyjmują''', że determinantem koniecznym do zbudowania właściwego obszaru walutowego jest mobilność czynników produkcji przy równoczesnym stanie kompletnego zatrudnienia i równowadze bilansu płatniczego, oraz działaniach władz, które są zorientowane na zmniejszanie inflacji. Obszar ten nie może być zbyt mały ze względu na '''zjawisko iluzji pieniądza''' czyli opieranie się na wartościach nominalnych, a nie faktycznych, oraz ze względu na konieczności możliwe jak najbardziej zaawansowanego zmniejszania ewentualności spekulacji na rynku walutowym. Wzrost obszaru walutowego jest powodem do wystąpienia zjawiska iluzji pieniądza w znacznie mniejszym stopniu. Maksymalną granicą wielkości obszaru walutowego jest świat jako całość, ponieważ w tej sytuacji koszty wymiany byłyby na poziomie zerowym. Przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do obszaru walutowego powinno się wykonać analizę opłacalności takiego przedsięwzięcia (P. Krajewski 2012, s. 120). | ||
==TL;DR== | |||
Iluzja pieniądza polega na opieraniu się na wartościach nominalnych, a nie faktycznych. Może prowadzić do podejmowania błędnych decyzji ekonomicznych. Występuje m.in. przy inflacji lub deflacji. Objawia się ocenianiem pozytywnie wzrostu zarobków, mimo inflacji, oraz postrzeganiem wartości pieniądza na podstawie ilości zer, a nie faktycznej siły nabywczej. Wprowadzenie wspólnej waluty, jak euro, może nasilać iluzję pieniądza. | |||
==Istota Iluzji Pieniądza== | ==Istota Iluzji Pieniądza== | ||
'''Istotą iluzji pieniądza''' jest uzyskiwanie przewagi w | '''Istotą iluzji pieniądza''' jest uzyskiwanie przewagi w kontekście myślenia w nominalnych kategoriach pieniężnych nad myśleniem w faktycznych kategoriach pieniężnych. Zjawisko to może występować nawet w momencie posiadania informacji zarówno w ujęciu nominalnym, jak i faktycznym. Wystarczającym jest pojawienie się sytuacji zaburzającej poprawny odczyt tych danych by wystąpiło zjawisko iluzji pieniądza. Relatywnie najczęściej jest to związane ze zjawiskami inflacyjnymi lub deflacyjnymi, które w znacznej mierzę przez zmiany cen i płac dokonują zmian faktycznej siły nabywczej jednostki pieniężnej, co nie jest prawidłowo odczytywane poprzez podmioty rynkowe. Dla przykładu można zwrócić uwagę na to, iż w momencie zwiększenia się płacy nominalnej o 2% przy aktualnie występującej w gospodarce inflacji na poziomie 4% jest przez pracowników w inny sposób (lepiej) odczytywana niż zmniejszenie się płacy nominalnej o 2% w okresie 2% deflacji (gorzej), chociaż ekonomicznie korzystniejsze jest to drugie (R. Huterski 2013, s. 46). | ||
==Skutki występowania Iluzji Pieniądza== | ==Skutki występowania Iluzji Pieniądza== | ||
'''Skutki iluzji''' pieniądza | '''Skutki iluzji''' pieniądza są widoczne w podejmowaniu przez osoby fizyczne, firmy a nawet (według niektórych ekonomistów - zwłaszcza) poprzez władze publiczne, innych decyzji niż takie, które zostałyby zaakceptowane i podjęte bez żadnej sugestii w odniesieniu do nominalnych kategorii pieniężnych. | ||
# '''Występowanie iluzji pieniądza''' jest bezpośrednio związane z systematycznym, grupowym popełnianiem błędów poprzez osoby uczestniczące w rynku. Oznacza to nieistnienie w pełnym zakresie racjonalnie funkcjonującego homo oeconomicus i podważa mechaniczną, wyłaniającą się z podstawowej i pierwszej wersji teorii racjonalnych oczekiwań, która stanowi bardzo ważny filar znacznej części szkół ekonomii neoklasycznej. | |||
# '''Osoby negujące występowanie i ekonomiczną''' ważność tego zjawiska relatywnie często nie zwracają uwagi na cechę zmienności zakresu iluzji pieniądza, a poprzez to i skutków przez nią wywoływanych. Co do zasady z punktu widzenia ważności teoretycznych i potencjalnie mogących wystąpić skutków gospodarczych, iluzja pieniądza jest zjawiskiem stopniowalnym i takim, które możemy wyeliminować, w przypadku gdy w odniesieniu do konkretnej sytuacji istnieje możliwość ograniczenia zakresu lub eliminacji przyczyny popełniania przez osoby uczestniczące w rynku błędów w ocenie relacji pomiędzy nominalnymi i faktycznymi kategoriami pieniężnymi (R. Huterski 2013, s. 49). | |||
<google>n</google> | |||
==Objawy występowania Iluzji Pieniądza== | ==Objawy występowania Iluzji Pieniądza== | ||
'''Za objawy występowania iluzji pieniądza''' można przyjąć na przykład ocenianie pozytywnie nominalnego wzrostu w zarobkach, nawet | '''Za objawy występowania iluzji pieniądza''' można ogólnie przyjąć, na przykład ocenianie pozytywnie nominalnego wzrostu w zarobkach, nawet w momencie gdy wspomniany wcześniej nominalny wzrost jest "zjadany" przez inflację, jak również postrzeganie wartości pieniądza wyłącznie na podstawie ilości zer a nie jego faktycznej siły nabywczej (M. Forlicz 2011, s. 211). | ||
'''Zjawisko iluzji pieniądza''' dla przykładu, polscy konsumenci mogą odczuwać wybierając się w podróż za granicę jako turyści dokonując zakupów w obcej walucie i w zależności od stosunku danej waluty do złotego, dana cena będzie w oczach turysty postrzegana jako relatywnie niska lub wysoka. Należy zwrócić uwagę również na wpływ emocjonalnego przywiązania osoby kupującej do konkretnej waluty na sposób postrzegania ceny w niej wyrażonej. Możemy w tym punkcie posłużyć się przykładem, który pokazuje jak silne jest związanie Polaków z dolarem amerykańskim, co w następstwie wywołało postrzeganie cen określonych w dolarach jako relatywnie wysokich (T. Tyszka, K. Przybyszewski 2006 s. 40). | |||
==Strefa Euro a Iluzja Pieniądza== | ==Strefa Euro a Iluzja Pieniądza== | ||
'''Występowanie wspólnej waluty''' w znacznej większości krajów Unii Europejskiej, jak również perspektywa wejścia Polski do strefy euro uzasadnia, zwrócenie uwagi na zjawisko iluzji pieniądza, na które konsumenci są w sposób szczególny narażeni w trakcie wymiany waluty. Iluzja pieniądza jest zauważalna w momencie, gdy atrakcyjność oferty oceniana jest na podstawie wielkości liczb, które oznaczają cenę, nie zwracając uwagi na to, w jakiej walucie jest ona wyrażona. Jeżeli wartość nominalna nowej waluty jest większa niż wartość nominalną waluty obecnie funkcjonującej, nowa cena jest odbierana jako wyższa. Trudność widoczna jest w odniesieniu do braku umiejętności rozróżniania przez klientów wartości nominalnych waluty, w której określona jest cena produktu, od jej wartości faktycznej. W sytuacji obecnie obowiązującej waluty w Eurolandzie, mowa o iluzji euro (euro illusion) (I. Bondos 2014, s.40). | |||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Inflacja krocząca]]}} — {{i5link|a=[[Parytet siły nabywczej]]}} — {{i5link|a=[[Elastyczność cenowa popytu]]}} — {{i5link|a=[[Stopa inflacji]]}} — {{i5link|a=[[Gospodarka nakazowa]]}} — {{i5link|a=[[Indeks cen konsumpcyjnych]]}} — {{i5link|a=[[Wartość pieniądza w czasie]]}} — {{i5link|a=[[Ceny stałe]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Krajewski P. | <noautolinks> | ||
* | * Bondos I. (2014), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ae39e91f-a15e-40aa-bba2-a605714da95d/c/HW_1_2015.39-49.pdf Sygnały cenowe i iluzja pieniądza - aktualne i nadchodzące wyzwania dla polskich konsumentów]'', Handel Wewnętrzny, nr 1 | ||
* Huterski R. (2013), ''[https://apcz.umk.pl/CJFA/article/view/CJFA.2013.015/3191 Iluzja pieniądza - istota, koszty społeczno-gospodarcze i sposoby ich redukcji w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju]'', Copernican Journal of Finance & Accounting, nr 2 | |||
* Krajewski P. (red.) (2012), ''[https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Rynek_Spoleczenstwo_Kultura/Rynek_Spoleczenstwo_Kultura-r2013-t-n3_(7)/Rynek_Spoleczenstwo_Kultura-r2013-t-n3_(7)-s11-16/Rynek_Spoleczenstwo_Kultura-r2013-t-n3_(7)-s11-16.pdf Gospodarka Polski w perspektywie wstąpienia do strefy euro. Ujęcie ilościowe, Warszawa: Polskie wydawnictwo Ekonomiczne]'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | |||
* Tyszka T., Przybyszewski K. (2006), ''Cognitive and emotional factors affecting currency perception'', Journal of Economic Psychology, nr 4 | |||
* Forlicz M. (2011), ''Iluzja pieniądza, czyli czy zera się liczą'', Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 4 | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Magdalena Mikołajek}} | |||
[[Kategoria:Pieniądz]] | |||
{{a | {{#metamaster:description|Iluzja pieniądza - opieranie się na wartościach nominalnych, a nie faktycznycznych. Może prowadzić do podejmowania błędnych decyzji ekonomicznych.}} |
Aktualna wersja na dzień 14:46, 16 sty 2024
Ekonomiści przyjmują, że determinantem koniecznym do zbudowania właściwego obszaru walutowego jest mobilność czynników produkcji przy równoczesnym stanie kompletnego zatrudnienia i równowadze bilansu płatniczego, oraz działaniach władz, które są zorientowane na zmniejszanie inflacji. Obszar ten nie może być zbyt mały ze względu na zjawisko iluzji pieniądza czyli opieranie się na wartościach nominalnych, a nie faktycznych, oraz ze względu na konieczności możliwe jak najbardziej zaawansowanego zmniejszania ewentualności spekulacji na rynku walutowym. Wzrost obszaru walutowego jest powodem do wystąpienia zjawiska iluzji pieniądza w znacznie mniejszym stopniu. Maksymalną granicą wielkości obszaru walutowego jest świat jako całość, ponieważ w tej sytuacji koszty wymiany byłyby na poziomie zerowym. Przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do obszaru walutowego powinno się wykonać analizę opłacalności takiego przedsięwzięcia (P. Krajewski 2012, s. 120).
TL;DR
Iluzja pieniądza polega na opieraniu się na wartościach nominalnych, a nie faktycznych. Może prowadzić do podejmowania błędnych decyzji ekonomicznych. Występuje m.in. przy inflacji lub deflacji. Objawia się ocenianiem pozytywnie wzrostu zarobków, mimo inflacji, oraz postrzeganiem wartości pieniądza na podstawie ilości zer, a nie faktycznej siły nabywczej. Wprowadzenie wspólnej waluty, jak euro, może nasilać iluzję pieniądza.
Istota Iluzji Pieniądza
Istotą iluzji pieniądza jest uzyskiwanie przewagi w kontekście myślenia w nominalnych kategoriach pieniężnych nad myśleniem w faktycznych kategoriach pieniężnych. Zjawisko to może występować nawet w momencie posiadania informacji zarówno w ujęciu nominalnym, jak i faktycznym. Wystarczającym jest pojawienie się sytuacji zaburzającej poprawny odczyt tych danych by wystąpiło zjawisko iluzji pieniądza. Relatywnie najczęściej jest to związane ze zjawiskami inflacyjnymi lub deflacyjnymi, które w znacznej mierzę przez zmiany cen i płac dokonują zmian faktycznej siły nabywczej jednostki pieniężnej, co nie jest prawidłowo odczytywane poprzez podmioty rynkowe. Dla przykładu można zwrócić uwagę na to, iż w momencie zwiększenia się płacy nominalnej o 2% przy aktualnie występującej w gospodarce inflacji na poziomie 4% jest przez pracowników w inny sposób (lepiej) odczytywana niż zmniejszenie się płacy nominalnej o 2% w okresie 2% deflacji (gorzej), chociaż ekonomicznie korzystniejsze jest to drugie (R. Huterski 2013, s. 46).
Skutki występowania Iluzji Pieniądza
Skutki iluzji pieniądza są widoczne w podejmowaniu przez osoby fizyczne, firmy a nawet (według niektórych ekonomistów - zwłaszcza) poprzez władze publiczne, innych decyzji niż takie, które zostałyby zaakceptowane i podjęte bez żadnej sugestii w odniesieniu do nominalnych kategorii pieniężnych.
- Występowanie iluzji pieniądza jest bezpośrednio związane z systematycznym, grupowym popełnianiem błędów poprzez osoby uczestniczące w rynku. Oznacza to nieistnienie w pełnym zakresie racjonalnie funkcjonującego homo oeconomicus i podważa mechaniczną, wyłaniającą się z podstawowej i pierwszej wersji teorii racjonalnych oczekiwań, która stanowi bardzo ważny filar znacznej części szkół ekonomii neoklasycznej.
- Osoby negujące występowanie i ekonomiczną ważność tego zjawiska relatywnie często nie zwracają uwagi na cechę zmienności zakresu iluzji pieniądza, a poprzez to i skutków przez nią wywoływanych. Co do zasady z punktu widzenia ważności teoretycznych i potencjalnie mogących wystąpić skutków gospodarczych, iluzja pieniądza jest zjawiskiem stopniowalnym i takim, które możemy wyeliminować, w przypadku gdy w odniesieniu do konkretnej sytuacji istnieje możliwość ograniczenia zakresu lub eliminacji przyczyny popełniania przez osoby uczestniczące w rynku błędów w ocenie relacji pomiędzy nominalnymi i faktycznymi kategoriami pieniężnymi (R. Huterski 2013, s. 49).
Objawy występowania Iluzji Pieniądza
Za objawy występowania iluzji pieniądza można ogólnie przyjąć, na przykład ocenianie pozytywnie nominalnego wzrostu w zarobkach, nawet w momencie gdy wspomniany wcześniej nominalny wzrost jest "zjadany" przez inflację, jak również postrzeganie wartości pieniądza wyłącznie na podstawie ilości zer a nie jego faktycznej siły nabywczej (M. Forlicz 2011, s. 211).
Zjawisko iluzji pieniądza dla przykładu, polscy konsumenci mogą odczuwać wybierając się w podróż za granicę jako turyści dokonując zakupów w obcej walucie i w zależności od stosunku danej waluty do złotego, dana cena będzie w oczach turysty postrzegana jako relatywnie niska lub wysoka. Należy zwrócić uwagę również na wpływ emocjonalnego przywiązania osoby kupującej do konkretnej waluty na sposób postrzegania ceny w niej wyrażonej. Możemy w tym punkcie posłużyć się przykładem, który pokazuje jak silne jest związanie Polaków z dolarem amerykańskim, co w następstwie wywołało postrzeganie cen określonych w dolarach jako relatywnie wysokich (T. Tyszka, K. Przybyszewski 2006 s. 40).
Strefa Euro a Iluzja Pieniądza
Występowanie wspólnej waluty w znacznej większości krajów Unii Europejskiej, jak również perspektywa wejścia Polski do strefy euro uzasadnia, zwrócenie uwagi na zjawisko iluzji pieniądza, na które konsumenci są w sposób szczególny narażeni w trakcie wymiany waluty. Iluzja pieniądza jest zauważalna w momencie, gdy atrakcyjność oferty oceniana jest na podstawie wielkości liczb, które oznaczają cenę, nie zwracając uwagi na to, w jakiej walucie jest ona wyrażona. Jeżeli wartość nominalna nowej waluty jest większa niż wartość nominalną waluty obecnie funkcjonującej, nowa cena jest odbierana jako wyższa. Trudność widoczna jest w odniesieniu do braku umiejętności rozróżniania przez klientów wartości nominalnych waluty, w której określona jest cena produktu, od jej wartości faktycznej. W sytuacji obecnie obowiązującej waluty w Eurolandzie, mowa o iluzji euro (euro illusion) (I. Bondos 2014, s.40).
Iluzja pieniądza — artykuły polecane |
Inflacja krocząca — Parytet siły nabywczej — Elastyczność cenowa popytu — Stopa inflacji — Gospodarka nakazowa — Indeks cen konsumpcyjnych — Wartość pieniądza w czasie — Ceny stałe — Inflacja |
Bibliografia
- Bondos I. (2014), Sygnały cenowe i iluzja pieniądza - aktualne i nadchodzące wyzwania dla polskich konsumentów, Handel Wewnętrzny, nr 1
- Huterski R. (2013), Iluzja pieniądza - istota, koszty społeczno-gospodarcze i sposoby ich redukcji w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju, Copernican Journal of Finance & Accounting, nr 2
- Krajewski P. (red.) (2012), Gospodarka Polski w perspektywie wstąpienia do strefy euro. Ujęcie ilościowe, Warszawa: Polskie wydawnictwo Ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Tyszka T., Przybyszewski K. (2006), Cognitive and emotional factors affecting currency perception, Journal of Economic Psychology, nr 4
- Forlicz M. (2011), Iluzja pieniądza, czyli czy zera się liczą, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 4
Autor: Magdalena Mikołajek