Zażalenie na postanowienie

Zażalenie na postanowienie to środek odwoławczy, mający na celu zweryfikowanie zasadności i legalności postanowień sądu (najczęściej pierwszej instancji) w sytuacji, gdy zakończył on postępowanie w sprawie niemerytorycznie, a postanowienie nie rozstrzyga co do istoty sprawy. W zażaleniu powinny zostać wskazane uchybienia, których dopuścił się sąd, wydając orzeczenie. Niedopuszczalne jest wnoszenie zażalenia mającego na celu wyłącznie opóźnienie postępowania (zdefiniowane w art. 394³ k.p.c.)

TL;DR

Zażalenie na postanowienie to środek odwoławczy mający na celu zweryfikowanie zasadności i legalności postanowień sądu. Można składać zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, a także na postanowienia sądu drugiej instancji. Zażalenie musi być złożone w ciągu tygodnia od doręczenia postanowienia. W zażaleniu należy wskazać uchybienia sądu i wnioskować o zmianę lub uchylenie postanowienia. W przypadku oczywiście uzasadnionego zażalenia, sąd może je uchylić na posiedzeniu niejawnym. Można także złożyć zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji. Zażalenie musi być przygotowane zgodnie z wymaganiami i zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia oraz wniosek o jego zmianę lub uchylenie.

Zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego

Od postanowienia sądu pierwszej instancji kończącego postępowanie przysługuje zażalenie rozpatrywane przez sąd drugiej instancji. Można także złożyć zażalenie na postanowienie sądu i zarządzenia przewodniczącego w przypadkach wymienionych w art. 394 § 1 k.p.c. Wniesienie zażalenia na podstawie tego artykułu zapobiega uprawomocnieniu się zaskarżonego orzeczenia (suspensywność). Warunkiem dopuszczalności zaskarżenia na postanowienie wydanego zarówno w procesie jawnym jak i niejawnym jest zgłoszenie przez skarżącego wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia oraz doręczenie go wraz z postanowieniem. Uzasadnienie sporządzane jest w ciągu tygodnia od wpłynięcia wniosku. Od postanowienia sądu pierwszej instancji przysługuje także zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji w przypadku przedmiotów postanowienia wymienionych w art. 394^1z § 1 k.p.c.

Zażalenie należy wnieść w ciągu tygodnia od dnia doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. W przypadku braku uzasadnienia (gdy sąd pierwszej instancji odstępuje od uzasadnienia na podstawie art. 357 § 6 k.p.c.) termin liczy się od dnia ogłoszenia postanowienia, a jeżeli podlegało ono doręczeniu, to liczy się od dnia doręczenia.

Po wniesieniu zażalenia sąd pierwszej instancji powinien niezwłocznie przedstawić je wraz z aktami sądowi właściwemu. Strona przeciwna ma prawo do wniesienia odpowiedzi na zażalenie w ciągu tygodnia od jego doręczenia (lub od dnia, w którym zażalenie zostało wniesione w przypadkach wymienionych w art. 395 k.p.c.). W przypadku gdy zażalenie jest oczywiście uzasadnione albo zarzuca nieważność postepowania, sąd wydający postanowienie może uchylić je na posiedzeniu niejawnym i w miarę potrzeby rozpatrzeć na nowo oraz nie musi przesyłać akt sądowi drugiej instancji. Od ponownie wydanego postanowienia można się odwołać na zasadach ogólnych. Rozpoznanie zażalenia przez sąd drugiej instancji następuje na posiedzeniu niejawnym przez trzech sędziów działających na podstawie przepisów o postępowaniu apelacyjnym. Sąd uzasadnia postępowanie kończące, a w przypadku oddalenia zaskarżenia lub zmiany zaskarżonego postanowienia sporządza się pisemne uzasadnienie wyłącznie na wiosek którejś ze stron (Kodeks postępowania cywilnego 2021, art. 394-398).

Zażalenia na postanowienia sądu drugiej instancji

Do Sądu Najwyższego można złożyć zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną, a także na postanowienie sądu drugiej i pierwszej instancji odrzucające skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Zażalenie można złożyć także w przypadku, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok sądu pierwszej instancji oraz przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym stosuje się następujące artykuły (Kodeks postępowania cywilnego 2021):

• art. 394 zażalenia na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego § 2 i 3,
• art. 395 przedstawienie zażalenia sądowi drugiej instancji, art. 397 rozpoznanie zażalenia przez sąd drugiej instancji § 1,
• art. 398⁶ odrzucenie skargi kasacyjnej § 3,
• art. 398¹⁴ oddalenie skargi kasacyjnej,
• art. 398¹⁵ skutki uwzględnienia skargi kasacyjnej § 1 zdanie pierwsze,
• art. 398¹⁶ uchylenie przez Sąd Najwyższy zaskarżonego wyroku i orzekanie co do istoty sprawy,
• art. 398¹⁷ przekazanie przez Sąd Najwyższy zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu i
• art. 398²¹ odpowiednie stosowanie przepisów ustawy o apelacji.

Wzór zażalenia

Zażalenie musi zostać przygotowane według wymagań sporządzania pism procesowych, zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia oraz zawierać wniosek o jego zmianę albo uchylenie. Dokument powinien zawierać także zwięzłe uzasadnienie zażalenia oraz w miarę potrzeby należy wskazać nowe fakty czy dowody. Dodatkowo powinny w nim znajdować się informacje odnośnie sprawy, takie jak:

• nazwy, wydziały oraz adresy sądów,
• imię, nazwisko oraz miejsce zamieszkania powoda i pozwanego,
• sygnatura akt,
• dane postanowienia (data ogłoszenia, data dostarczenia oraz sygnatura) wraz ze wskazaniem części postanowienia, wobec którego stawiane są zarzuty,
• lista załączników.

Zażalenie na postanowienie — artykuły polecane

Sprzeciw od nakazu zapłaty — Skarga kasacyjna — Postępowanie przygotowawcze — Postępowanie nakazowe — Akt notarialny — Odwołanie od decyzji — Uchylenie decyzji — Nakaz zapłaty — Postępowanie uproszczone

Bibliografia

• Bladowski B. (2013), Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym, Wolters Kluwer, Warszawa
• Błoński M. (2020), Wzory pism procesowych w sprawach karnych z komentarzem, Wolters Kluwer, Warszawa
• Łaszczyca G. (2021), Postanowienie administracyjne w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296

Autor: Mateusz Kaczor

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.