Wirus komputerowy

Wirus komputerowy (z ang. Computer virus) jest to złośliwe oprogramowanie komputerowe, którego zadaniem jest wykorzystanie programów i aplikacji w celu rozprzestrzeniania się. Jego głównym celem jest uszkodzenie lub pozwolenie na przejęcie danych zlokalizowanych na komputerze.

Wirus komputerowy nie jest samodzielną aplikacją, lecz fragmentem kodu, który łączy się z kodem innych aplikacji. Jest to program wykonywalny, który poprzez replikację dołącza do innego programu wykonywalnego. Przy uruchomieniu tejże aplikacji, kod wirusa zaczyna działać. Najogólniej mówiąc wirusy komputerowe dzielą się na (Papińska-Kacperek J. 2008):

• poprzedzające,
• zamazujące,
• dołączane.

Wirusy zamazujące mają możliwość zniszczenia programu, natomiast wirusy poprzedzające i dołączane mogą zostawić kod programu nienaruszony. Pozwala to na usunięcie wirusa, nie tracąc przy tym posiadanego programu. Wirusy mogą przenosić się poprzez pobieranie, kopiowanie oraz modyfikację plików zapisanych na nośnikach danych. Mogą to być dyski twarde, pendrive’y lub karty pamięci. Użycie tych nośników danych na następnych komputerach powoduje replikacje wirusa oraz rozprzestrzenianie się go.

TL;DR

Wirus komputerowy to złośliwe oprogramowanie, które infekuje komputer i uszkadza lub kradnie dane. Dzieli się na wirusy poprzedzające, zamazujące i dołączane. Może przenosić się poprzez pobieranie, kopiowanie i modyfikację plików. Wyróżnia się różne typy wirusów, takie jak adware, worms, spyware czy ransomware. Są również obecne w telefonach komórkowych. Aby zapobiec infekcji wirusem, należy unikać podejrzanych stron internetowych i zainstalować oprogramowanie antywirusowe.

Podział wirusów

Wirusy potrafią infekować wiele obiektów stąd podzielić je można ze względu na wirusy (Papińska-Kacperek J. 2008):

• dyskowe - ich zadaniem jest niszczenie nośników danych różnego typu. Wirusy zamazują wybrane sektory na dysku, co powoduje nieodwracalne uszkodzenie danych,
• skryptowe - wirusy te tworzone są najczęściej w językach skryptowych VBScript lub JavaScript. Użytkownik otrzymuje taki wirus zazwyczaj w załączniku wiadomości mail,
• plikowe - wirusy dopisują część swojego kodu do plików wykonywalnych, czyli o rozszerzeniu exe lub com. Każdy następny uruchomiony plik będzie zainfekowany tym plikiem,
• telefonów komórkowych - infekując urządzenia mobilne, powodują wykradanie danych oraz wysyłanie wiadomości premium.

Wirusy dodatkowo można podzielić ze względu na sposób infekcji (Papińska-Kacperek J. 2008):

• rezydentne - instalują się w pamięci operacyjnej komputera, a następnie przejmują ścieżki komunikacyjne zlokalizowane wewnątrz systemu. Pozwala im to zachowywać się podobnie do aplikacji systemowych, dzięki czemu pozostają w ukryciu i są trudne do wykrycia,
• nierezydentne - najprostsza odmiana wirusów, ich praca zaczyna się w trakcie uruchomienia pliku poprzez skanowanie katalogów i plików, które może zainfekować. Ten typ wirusów jest możliwy dzięki obserwacji aktywności dysku twardego i opóźnieniu w pracy komputera.

Typy wirusów komputerowych

Wyróżnić można następujące typy wirusów:

• Adware - wirusy zajmujące się śledzeniem reklam i produktów, które wyświetla użytkownik, aby wyświetlać ich jeszcze więcej. Występuje zazwyczaj w postaci załączonej do instalowanego programu,
• Worms - są to szybko rozmnażające się wirusy poprzez przesyłanie się z jednego komputera do drugiego z wykorzystaniem Internetu, nie powodują większych szkód, ale potrafią znacznie spowolnić system,
• Spyware - ich zadaniem jest śledzenie historii przeglądania stron oraz wysyłania uzyskanych danych to twórcy wirusa. Są one zazwyczaj przyłączone do innych programów,
• Spam - ich zadaniem jest wysyłanie maili na skrzynkę użytkownika,
• Ransomware - wirusy, które potrafią zmienić przeglądane strony, blokować je, a następnie wyłudzać od pieniądze od użytkownika w zamian za ich odblokowanie

Wirusy mobilne

Wirusy są również obecne w telefoniach komórkowych. Wirusy replikują się poprzez rozsyłanie wiadomości przez użytkowników telefonów, co może narażać ich na straty finansowe, które wynikają z potrzeby opłacenia rachunków za wysłane wiadomości SMS lub połączenia, które wykonał zawirusowany telefon.

Zapobieganie wirusom komputerowym

Podczas infekowania komputera wirusem, często użytkownik nie wie o tym, stąd powinno się unikać przeglądania podejrzanych stron internetowych. Oprogramowanie wirusowe potrafi złamać zabezpieczenia wielu stron internetowych oraz umieścić tam szkodliwe pliki.

Najpopularniejszym i najbardziej niezawodnym rozwiązaniem jest instalacja oprogramowania antywirusowego. Stanowi ono ochronę przed wirusami komputerowymi w czasie rzeczywistym. Potrafią chronić użytkownika przed wyłudzaniem danych osobowych, skanować pocztę e-mail oraz chronić ich przed otrzymywaniem wiadomości SPAM. Część programów obecnych na rynku jest bezpłatna. Programy te powinny być regularnie aktualizowane, dzięki czemu mogą korzystać z aktualnej bazy wirusów i zapewniać jak najlepszą ochronę.

Wirus komputerowy — artykuły polecane

ASP.NET — Ransomware — Spoofing — Firewall — Technologia FLASH — Automatyczna indeksacja — Komunikator internetowy — JavaScript — Program antywirusowy

Bibliografia

• Burdacki M., Dymora P., Mazurek M. (2016), Programy antywirusowe typu Klient/Chmura-Perspektywy rozwoju, wydajność, zagrożenia, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, nr 35
• Chrząszcz A. (2012), Bezpieczeństwo IT-Siedem Grzechów Głównych, Zeszyty Naukowe Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki, nr 7
• Jordan T. (2011), Hakerstwo. Media cyfrowe a determinizm technologiczny, PWN, Warszawa
• Kobyliński A., Lipski S. (2012), Analiza skuteczności programów antywirusowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 702
• Papińska-Kacperek J. (red.) (2008), Społeczeństwo informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Wojciech Chajdaś