Ksenofobia

Ksenofobia to irracjonalny lęk lub niechęć do obcych, nieznanych nam ludzi, kultur i zwyczajów, związany z ich odmiennym pochodzeniem, wyglądem, religią czy językiem. Jest to negatywna postawa, która może prowadzić do dyskryminacji, przemocy, a nawet do nienawiści wobec ludzi spoza naszej grupy etnicznej czy narodowej. Ksenofobia jest jednym z najpoważniejszych problemów społecznych, które przyczyniają się do wzrostu napięć między krajami i społecznościami oraz prowadzą do różnych form konfliktów i przemocy.

Jest to także przeszkoda dla integracji społecznej i kulturowej, a także dla rozwoju tolerancji i zrozumienia międzykulturowego. Ksenofobia jest wyrazem braku empatii i szacunku dla innych ludzi, a jej zwalczanie wymaga edukacji, dialogu oraz działania na rzecz propagowania wartości uniwersalnych, takich jak równość, wolność i szacunek dla praw człowieka.

TL;DR

Ksenofobia to irracjonalny lęk lub niechęć do obcych, która może prowadzić do dyskryminacji i przemocy. Jest przeszkodą dla integracji społecznej i kulturowej. Ksenofobia może mieć różne stopnie, od ostrożności do nienawiści. Ksenofobia i rasizm są powiązane ze sobą. Ksenofobia jest filarem neopopulizmu. Istnieje wiele rodzajów ksenofobii, takich jak etnocentryzm, rasizm, antysemityzm, islamofobia i ksenofobia ekonomiczna. Ksenofobia może negatywnie wpływać na organizacje poprzez dyskryminację, niską różnorodność i konflikty. Przeciwdziałanie ksenofobii wymaga polityki otwartości, szkoleń, wzmocnienia różnorodności i wsparcia dla ofiar.

Źródła ksenofobii

Pierwszym sygnałem poczucia obcości jest rozpoznawalna odmienność, czy też różnorodność. G. Osika uważa, że to właśnie przez poczucie tejże obcości rodzą się postawy ksenofobiczne. Jeżeli rozpoznawana odmienność zostanie połączona z emocjami, które mają negatywny wpływ, takimi jak lęk czy poczucie niepewności, w obronie reagujemy ksenofobicznie. Dzieje się tak, ponieważ nie znamy innych wzorów zachowań.

W artykule pt. "Xenophobia: Understanding the Roots and Consequences of Negative Attitudes toward Immigrants" ksenofobia jest definiowana przez jego autorkę O. Yakushko, jako formę uprzedzenia wobec obcych. Uprzedzenie, o którym mowa wynika z odczuwalnego strachu

Ksenofobia jest rozumiana również jako wrogość wobec innych grup etnicznych. Wrogość ta opiera się na stereotypowym postrzeganiu cudzoziemców lub mniejszości narodowych. Ksenofobia według specjalistów jest klasyfikowana jako "język wrogości", który nie podlega sankcji karnej. Na podstawie art. 256 i 257 Kodeksu karnego w Polsce penalizowane jest "nawoływanie do nienawiści oraz znieważanie na tle różnic narodowościowych".

Stopnie ksenofobii

Z. Musiał i B. Wolniewicz wyróżniają cztery poziomy ksenofobii rozumianej jako wrogość bądź niechęć wobec obcych:

1. Ostrożność - często uważa się, że skoro ktoś jest obcy, może stanowić niebezpieczeństwo.
2. Niechęć - spowodowana naruszaniem naszych kanonów moralnych czy też estetycznych oraz naszego obyczaju.
3. Wrogość.
4. Nienawiść.

Biorąc pod uwagę wymienione wyżej poziomy ksenofobii, można stwierdzić, że jest ona wywoływana strachem przed obcymi i jego zamiarami, które nie są nam znane, bądź odrazą do jego stylu i sposobu życia, który od naszego znacząco nie odbiega

Ksenofobia a rasizm

Ksenofobia i rasizm stanowią dwie strony tego samego zjawiska. Przyjrzyjmy się pochodzeniu tych pojęć.

• Ksenofobia - ksenós (obcy), phóbos (strach)
• Rasizm - la race (ród, grupa spokrewniona)

Jak podaje M. Skocz ksenofobia podkreśla "niechęć do inności", a rasizm wskazuje na wyższość jednych grup nad innymi. Autor podaje, że oba zjawiska społeczne wzajemnie z siebie wynikają i rzadko występują oddzielnie

Ksenofobia jako filar neopopulizmu

J. Tomasiewicz podaje, że ksenofobia jest filarem neopopulizmu. Autor zwraca uwagę na ksenofobię skupiającą się na "obcych" spoza kraju, kontynentu, a nawet regionu. Jest to rodzaj ksenofobii kulturowej i nowoczesnej, która nie koncentruje swych ataków na imigrantach pracujących czy też zasymilowanych, lecz na tych, którzy obciążają opiekę społeczną, bądź popełniają przestępstwa. Tego rodzaju ksenofobia domaga się "homogeniczności kulturowej", czyli dostosowania się imigrantów do kultury oraz obyczajów panujących w danym kraju

Rodzaje ksenofobii

• Etnocentryzm to przekonanie o wyższości własnej grupy etnicznej nad innymi grupami.
• Rasizm to dyskryminacja i uprzedzenia na podstawie koloru skóry, pochodzenia etnicznego lub rasowego.
• Antysemityzm to ksenofobia skierowana przeciwko Żydom, która często ma charakter historyczny i religijny.
• Islamofobia to nieuzasadniona niechęć lub lęk przed Islamem i jego wyznawcami.
• Ksenofobia ekonomiczna to nieuzasadniona niechęć lub lęk przed obcokrajowcami, którzy przyjeżdżają do kraju w celu pracy lub osiedlenia się, w obawie o swoją pozycję na rynku pracy i utratę pracy.

Skutki ksenofobii w organizacji

Ksenofobia może negatywnie wpłynąć na efektywność zarządzania zasobami ludzkimi w organizacjach na kilka sposobów. Po pierwsze, może prowadzić do dyskryminacji pracowników ze względu na ich pochodzenie etniczne, co może zniechęcać ich do zaangażowania w pracę i wpływać na ich wyniki. Po drugie, ksenofobia może prowadzić do niskiej różnorodności kulturowej w organizacji, co z kolei może wpłynąć na innowacyjność i kreatywność zespołu. Po trzecie, ksenofobia może prowadzić do konfliktów między pracownikami o różnym pochodzeniu etnicznym, co wpływa na atmosferę w miejscu pracy i utrudnia osiągnięcie celów organizacji. Dlatego ważne jest, aby organizacje prowadziły politykę otwartości i tolerancji, a zarządzanie zasobami ludzkimi uwzględniało różnorodność kulturową i pochodzenie etniczne pracowników, aby zapewnić skuteczne zarządzanie zasobami ludzkimi i osiągnięcie celów organizacji. Warto także przeciwdziałać ksenofobii poprzez edukację i szkolenia dla pracowników, w celu zwiększenia świadomości i zrozumienia dla innych kultur, co przyczynia się do wzmocnienia różnorodności i integracji w miejscu pracy.

Przeciwdziałanie ksenofobii

Istnieje szereg technik przeciwdziałania ksenofobii w organizacji:

• Polityka otwartości - promowanie otwartości na różnorodność kulturową oraz pochodzenie etniczne, co prowadzi do zwiększenia szacunku dla innych kultur i przyczynia się do integracji w miejscu pracy.
• Dyżury konsultacyjne - organizowanie dyżurów konsultacyjnych dla pracowników, aby pomagać im w rozwiązywaniu problemów związanych z ksenofobią i dyskryminacją na podstawie pochodzenia etnicznego.
• Szkolenia - organizowanie szkoleń dla pracowników, w celu zwiększenia świadomości i zrozumienia dla innych kultur, co przyczynia się do wzmocnienia różnorodności i integracji w miejscu pracy.
• Wzmocnienie różnorodności - promowanie różnorodności w miejscu pracy poprzez zatrudnianie pracowników o różnym pochodzeniu etnicznym, co przyczynia się do integracji i tworzenia kultury organizacyjnej, która promuje szacunek dla innych kultur.
• Monitoring i raportowanie - regularne monitorowanie i raportowanie zjawiska ksenofobii w organizacji, co pozwala na rozpoznanie problemów i wdrożenie odpowiednich działań przeciwdziałających.
• Wsparcie dla ofiar - zapewnienie wsparcia i pomocy dla pracowników, którzy są ofiarami ksenofobii lub dyskryminacji na podstawie pochodzenia etnicznego, w celu zminimalizowania negatywnych skutków i umożliwienia kontynuowania pracy.
• Współpraca z organizacjami pozarządowymi - współpraca z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problemem ksenofobii, co pozwala na wymianę doświadczeń i wiedzy oraz na wdrożenie skutecznych działań.
• Polityka antydyskryminacyjna - wdrożenie polityki antydyskryminacyjnej, która określa, że każdy pracownik ma równe szanse i że dyskryminacja na podstawie pochodzenia etnicznego jest niedopuszczalna.
• Inicjowanie projektów i kampanii społecznych - inicjowanie projektów i kampanii społecznych, które mają na celu zwiększenie świadomości problemu ksenofobii oraz promowanie wartości uniwersalnych, takich jak tolerancja i poszanowanie dla innych kultur.
• Włączanie różnorodności w strategię organizacji - włączanie różnorodności w strategię organizacji, co pozwala na zapewnienie skutecznego zarządzania zasobami ludzkimi oraz na osiągnięcie celów organizacji.
• Przykład kierownictwa - przykład kierownictwa, które jest otwarte na różnorodność kulturową i pochodzenie etniczne pracowników, co przyczynia się do tworzenia kultury organizacyjnej, która promuje szacunek dla innych kultur i integrację w miejscu pracy.

Wdrożenie powyższych technik przeciwdziałających ksenofobii w organizacji pozwala na zapewnienie skutecznego zarządzania zasobami ludzkimi oraz na integrację różnorodnych pracowników, co przyczynia się do osiągnięcia celów organizacji oraz tworzenia kultury organizacyjnej opartej na wartościach uniwersalnych, takich jak tolerancja i poszanowanie dla innych kultur.

Ksenofobia — artykuły polecane

Asymilacja — Patologia — Szok kulturowy — Ksenofilia — Subkultura — Nepotyzm — Tożsamość narodowa — Dysfunkcja — Święta krowa

Bibliografia

• Musiał Z., Wolniewicz B. (2010), Ksenofobia i wspólnota, Wydawnictwo Antyk, Komorów
• Osika G. (2017), Teoria kontroli niepokoju/niepewności W. Gudykunsta jako narzędzie przełamywania zachowań ksenofobicznych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i zarządzanie z. 112
• Skocz M. (2018), Rasizm i ksenofobia, Uniwersytet Wrocławski, Stowarzyszenie Semper Avanti
• Tomasiewicz J. (2018), Nowa populistyczna prawica jako źródło zagrożenia terrorystycznego w Europie, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego 9/13
• Yakushko O. (2009), Xenophobia: Understanding the Roots and Consequences of Negative Attitudes toward Immigrants. The Counseling Psychologist, Vol. 37(1)

Autor: Katarzyna Kulpaczyńska