Instytucja zarządzająca

Instytucja zarządzająca - (ang. Managing authority), jest to minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego (w przypadku krajowych programów operacyjnych i w przypadku programów EWT) lub zarząd województwa (w przypadku regionalnych programów operacyjnych), który jest odpowiedzialny za realizację programu operacyjnego lub za nadzorowanie wykorzystania środków pochodzących z budżetu. Środki to pochodzą głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności Unii Europejskiej (Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych... 2014).

Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z dnia 14 lipca 2004 roku ustanawia ogólne zasady dotyczące gospodarowania i realizowania środków pochodzących z wyżej wymienionych funduszy, a także określa rolę Instytucji zarządzającej. Regulacje dotyczące Instytucji zarządzającej pochodzą również z Podstaw Wsparcia Wspólnoty.

Zadania instytucji zarządzającej

Do zadań instytucji zarządzającej należy (Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych... 2014, s. 10):

• wybór projektów do dofinansowania,
• spełnianie funkcji instytucji certyfikującej,
• przeprowadzanie kontroli zrealizowania programu operacyjnego,
• kontrolowanie aktualności, poprawności i dokładności danych, które pomagają w monitorowaniu realizacji programu operacyjnego,
• kontrolowanie postępów wykonania programu operacyjnego,
• ewaluacja programu operacyjnego,
• promocja programu operacyjnego i zapewnianie informacji o nim,
• sporządzenie propozycji kryteriów wyboru projektów, spełniających warunki określone rozporządzeniu ogólnym,
• podpisywanie umów o dofinansowanie projektu z wnioskodawcami i podejmowanie decyzji o dofinansowaniu danego projektu,
• zlecanie płatności i wypłaty współfinansowania krajowego z budżetu państwa,
• nakładanie korekt finansowych,
• odzyskiwanie kwot, które podlegają zwrotowi.

Powierzanie zadań przez instytucję zarządzającą

Instytucja zarządzająca może powierzyć zadania instytucji pośredniczącej. Jest to dokonywane w drodze porozumienia lub za pomocą umowy. Należy podkreślić, że powierzenie zadań lub zlecenie usług związanych z realizacją programu operacyjnego nie zwalnia z odpowiedzialności za ich realizację instytucji zarządzającej. Do zadań należeć może (Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych... 2014, s. 7):

• wydanie decyzji dotyczącej zwrotu środków, które przeznaczone są na realizację zadań, projektów lub programów i wydanie decyzji o zapłacie odsetek,
• wydanie decyzji dotyczącej umorzenia w części lub w całości i o rozłożeniu na raty lub odroczeniu spłaty należności, które wynikają z obowiązku zwrotu środków przydzielonych na realizację zadań projektów lub programów,
• rozpatrzenie odwołań od decyzji, które wydawane są przez instytucję wdrażającą w pierwszej instancji.

Instytucja pośrednicząca może powierzyć zadania instytucji wdrażającej, pod warunkiem, że instytucja zarządzająca wyrazi zgodę. Jest to dokonywane w drodze porozumienia lub za pomocą umowy. Należy podkreślić, że powierzenie zadań instytucji wdrażającej, nie zwalnia z odpowiedzialności za realizację danych zadań instytucji pośredniczącej. Do zadań należeć może (Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych... 2014, s. 7):

• wydanie decyzji dotyczącej zwrotu środków, które przeznaczone są na realizację zadań, projektów lub programów i wydanie decyzji o zapłacie odsetek,
• wydanie decyzji dotyczącej umorzenia w części lub w całości i o rozłożeniu na raty lub odroczeniu spłaty należności, które wynikają z obowiązku zwrotu środków przydzielonych na realizację zadań projektów lub programów.

Instytucja zarządzająca, instytucja pośrednicząca (za zgodą instytucji zarządzającej) lub instytucja wdrażająca (również za zgodą instytucji zarządzającej) może zlecić wykonanie danych usług/zadań innym podmiotom. Z zaznaczeniem, że do danych usług/zadań nie mogą należeć te, które polegają na prowadzeniu kontroli systemowych (Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych... 2014, s. 7).

Instytucja zarządzająca nie może zlecić wykonania zadań ani zlecać usług polegających na realizacji zadań, za które odpowiada instytucja certyfikująca programu operacyjnego. Do tych zadań należy miedzy innymi (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego... 2013, s. 401):

• sporządzanie i przedstawianie wniosków płatności,
• tworzenie zestawień wydatków,
• poświadczenie, że dane wydatki są prawdziwe i rzetelne oraz zgodne z obowiązującymi przepisami prawa,
• utrzymywanie zapisów księgowych w formie elektronicznej, które dotyczą zadeklarowanych wydatków.

Wkład finansowy

Instytucja zarządzająca może zapewnić wkład finansowy dla instrumentów finansowych takich jak (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego... 2013, s. 359):

• instrumenty finansowe powołane na poziomie Unii Europejskiej, które są zarządzane pośrednio lub bezpośrednio przez Komisję,
• instrumenty finansowe powołane na poziomie transgranicznym, transnarodowym, krajowym lub regionalnym, które są zarządzane przez instytucję zarządzającą, bądź na jej odpowiedzialność.

Instytucja zarządzająca może zapewnić wkład finansowy spośród środków programu operacyjnego na poczet instrumentów finansowych tylko i wyłącznie, gdy prowadzona jest odpowiednia dokumentacja wykorzystania owych środków finansowych (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego... 2013, s. 366).

Bibliografia

• Bartoszewicz A., Bartoszewicz S. (2016), Implementacja systemu zwalczania nadużyć finansowych przez Instytucję Zarządzającą na potrzeby audytu desygnacyjnego, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów", nr 152
• Brzeziński W., Górczyński A. (2006), Encyklopedia Unii Europejskiej, Wydawnictwo XXL, Warszawa
• Chociej A. P., Woltanowski P. (2019), Kontrola realizacji programów operacyjnych przez Instytucję Zarządzające w kontekście ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej, "Białostockie Studia Prawnicze", nr 3
• Kierzkowska A. (2004), Vademecum - źródła informacji o Unii Europejskiej, Departament Dokumentacji Europejskiej i Publikacji, Warszawa
• Podróżnik R. (2016), Charakter prawny kryteriów wyboru projektów unijnych, "Ius Novum", nr 3
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (2013), nr 1303/2013
• Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (2014), Dz. U. 2014 poz. 1146

Autor: Piotr Urbański, Magdalena Węglarz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.