|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| {{infobox4
| | #REDIRECT [[Krzywa Philipsa]] |
| |list1=
| |
| <ul>
| |
| <li>[[Krzywa Philipsa]]</li>
| |
| <li>[[Stagflacja]]</li>
| |
| <li>[[Inflacja]]</li>
| |
| <li>[[Szok podażowy]]</li>
| |
| <li>[[Bezrobocie naturalne]]</li>
| |
| <li>[[Inflacja popytowa]]</li>
| |
| <li>[[Monetaryzm]]</li>
| |
| <li>[[Inflacja wewnętrzna]]</li>
| |
| <li>[[Cykl koniunkturalny]]</li>
| |
| </ul>
| |
| }}
| |
| | |
| | |
| | |
| '''Krzywa philipsa''' (Phillips Curve) jest to krzywa opisująca zależność między [[stopa inflacji|stopą inflacji]], a [[stopa bezrobocia|stopą bezrobocia]].
| |
| Została ona zbadana przez ekonomistę wykładającego w Anglii pochodzenia nowozelandzkiego mianowicie Albana W. Philipsa w 1958 roku. Publikacja miała miejsce w znanym artykule z 1960 roku, w którym Philips ukazał statystyczną zależność, pomiędzy [[inflacja|inflacją]] płac i poziomem [[bezrobocie|bezrobocia]] w Wielkiej Brytanii w latach 1861-1957. Odłożył on stopę inflacji na osi pionowej i stopę bezrobocia na osi poziomej otrzymując zbiór punktów, które to przedstawiały wyniki obserwacji dla poszczególnych lat. Krzywa najlepiej pasująca do otrzymanych punktów została nazwana krzywą Philipsa. W okresie objętym badaniami, co ważne zawsze było tak, że czym większa [[inflacja]] płac tym mniejsze [[bezrobocie]].
| |
| Krzywa Phillipsa została wyprowadzona ze statystycznej analizy - zależności między bezrobociem (unemployment - U), a stopą płac nominalnych (money - wage rates - w). Wyniki badań Phillipsa udowodniły, że istnieje silna ujemna zależność między stopą zmian nominalnych (w), czyli inaczej inflacją płacową, a bezrobociem (U), tak więc wysoka stopa bezrobocia jest związana z niską stopą wzrostu płac nominalnych. Pierwotna postać tej właśnie zależności została jednak przekształcona w ujemną zależność między stopą zmiany cen, czyli inflacją, a poziomem bezrobocia.
| |
| <google>ban728t</google>
| |
| [[Plik:Krzywa Philipsa.jpg|thumb|alt=Krzywa Philipsa|Rys. 1. Krzywa Philipsa]]
| |
| | |
| [[Krzywa Philipsa]] bardzo często stosowana była do ukazania skutków zmian [[popyt globalny|popytu globalnego]]. Jeżeli [[popyt globalny]] wzrastał,
| |
| inflacja rosła co pociągało za sobą spadek bezrobocia, poruszaliśmy się więc w górę wzdłuż krzywej. Gdy [[popyt]] globalny spada,
| |
| doprowadza to do ruchu w dół wzdłuż krzywej.
| |
| [[Krzywa Philipsa]] jest wypukła do początku układu współrzędnych, wyjaśnia się to tym, że przy wzroście popytu globalnego początkowo
| |
| mamy do czynienia z nadwyżką [[siła robocza|siły roboczej]], która może być zatrudniona aby zaspokoić zwiększony [[popyt]], bez konieczności zwiększania [[wynagrodzenie|płac]]. W miarę zmniejszania się zasobów siły roboczej, pracodawcy muszą oferować coraz to wyższe wynagrodzenia.
| |
| | |
| Instytucje państwowe decydując, ile dodatkowej inflacji za niższe bezrobocie, wybierały dany "punkt" na krzywej i ustalały [[zakres]] oraz rodzaj polityki makroekonomicznej, jaki należy wdrożyć, aby osiągnąć pożądaną kombinację cen i zatrudnienia.
| |
| | |
| Położenie krzywej Philipsa uzależnione jest od pozapopytowych czynników, które wywołują inflacje i bezrobocie.
| |
| Możemy wyróżnić tutaj takie jak: [[bezrobocie strukturalne]], oraz [[bezrobocie frykcyjne|frykcyjne]], jak również [[inflacja kosztowa|inflacja kosztów]], [[inflacja strukturalna]] czy
| |
| inflacja wywołana oczekiwaniami. Jeżeli któryś z tych czynników wzrośnie ([[stopa inflacji]] lub [[stopa bezrobocia]]) to krzywa ta przesunie się w [[prawo]] i w górę. Stabilność krzywej ukazana przez Philipsa na przestrzeni prawie 100 lat, świadczy o tym, że pozapopytowe czynniki nie uległy dużym zmianom.
| |
| | |
| [[Krzywa Philipsa]] jednak bardzo upraszcza problem inflacji i bezrobocia. Na przełomie lat 60-tych i 70-tych dwudziestego wieku duża większość ekonomistów uważała, iż relacja ta jest rodzajem prawa ekonomicznego i ma charakter uniwersalny. W wyniku tegoż przeświadczenia wiele [[rząd]]ów państw uważało, że należy utrzymywać wysoką stopę inflacji, w celu obniżenia bezrobocia.
| |
| [[Założenie]] Phillipsa dobrze opisywało omówione wcześniej zależności w krajach wysoko rozwiniętych w latach 60.XX w. jednak w latach 70. pojawił się nowe, niekorzystne zjawiska, m.in.: negatywne szoki zewnętrzne oraz [[stagnacja]] gospodarcza. [[Produkcja]] przestałą wzrastać, ceny zaś rosły wraz ze wzrostem bezrobocia. Jak się okazało w latach 70-tych zależność opisywana przez tą krzywą przestała się sprawdzać. Wielka Brytania, ale nie tylko zaczęła doświadczać rosnącego bezrobocia z jednocześnie rosnącą inflacją.
| |
| Dziś jest już jasne, że bezrobocie i inflacja nie muszą być wcale powiązane odwrotną zależnością, a krzywa Phillipsa sprawdza się tylko w pewnych, szczególnych warunkach.
| |
| | |
| ==TL;DR==
| |
| Krzywa Philipsa opisuje zależność między inflacją a bezrobociem. W przeszłości istniała silna ujemna zależność między inflacją a bezrobociem, ale wraz z pojawieniem się nowych czynników i zjawisk, ta zależność przestała być obowiązująca. Krzywa Philipsa jest przydatna tylko w określonych warunkach. Friedman i Phelps wprowadzili rozróżnienie między krótko- i długookresową krzywą Philipsa, przy czym długookresowa krzywa jest pionowa i zależy od realnych czynników, takich jak efektywność wykorzystania zasobów i niezależy od zmian cen.
| |
| | |
| ==Długookresowa krzywa Phillipsa==
| |
| Teorię stałej współzależności między inflacją a bezrobociem podważyli M.Friedman i E.Phelps, udowodnili oni iż nie występuje trwała (długookresowa) zmienność między tymi zmiennymi. Poszukiwali więc oni czynników, które powodują niestabilność i doszli do przekonań, że takimi czynnikami są oczekiwania inflacyjne oraz najniższa trwała stopa bezrobocia. Po tych odkryciach wprowadzili oni rozróżnienie między krótko- i długookresową krzywą Phillipsa. W sytuacji długookresowej równowagi [[gospodarka]] wytwarza przypuszczalną wielkość produkcji (potencjalny PKB) natomiast bezrobocie jest na poziomie najniższej trwałej stopy bezrobocia - LSUR lub, jak określił Friedman, naturalnej stopy bezrobocia. O takiej sytuacji w gospodarce decydują nie czynniki nominalne, ale realne, takie jak: [[zasoby]] czynników wytwórczych i [[efektywność]] ich wykorzystania. Zakładając także, że zmienne nominalne, czyli ceny i płace zmieniają się w tym samym tempie, linia długookresowej podaży jest pionowa i wyznacza poziom produkcji potencjalnej. Poziom produkcji oraz bezrobocia nie zależy zatem od zmiany cen (inflacji) (S. Lis 2011, s. 222-230).
| |
| | |
| ==Bibliografia==
| |
| * De Grauwe P.(2003), ''[[Unia]] Walutowa'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
| |
| * Grabia T.(2014),[http://gospodarkanarodowa.sgh.waw.pl/p/gospodarka_narodowa_2014_05_01.pdf''Kontrowersje wokół koncepcji krzywej Phillipsa'' ]" Gospodarka Narodowa", nr 273, s. 5-28
| |
| * Hall R E., Taylor J. B.(1995), ''[[Makroekonomia]] teoria, funkcjonowanie i [[polityka]]''. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
| |
| * Lis S.(2011), ''Współczesna makroekonomia'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków,
| |
| * Sloman J.(2001), ''Podstawy ekonomii''. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
| |
| * Skawińska E., Sobiech-Grabka K., Nawrot K.(2010),''Makroekonomia'', PWE Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
| |
| | |
| {{a|Andrzej Tomasiewicz, Aleksandra Radosz}}
| |
| [[Kategoria:Makroekonomia]]
| |
