Święta krowa: Różnice pomiędzy wersjami
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Święta krowa''' - termin używany dla określenia specjalnego statusu krowy w '''Indiach'''. Krowa w Indiach jest bowiem przedmiotem kultu religijnego. Kultu tego zwierzęcia można doszukać się zarówno w wielu kręgach kulturowych m.in. '''wedyzmie''',''' hinduizmie''' jak i '''sikhizmie'''. Zwierzęta te są nieodłącznym elementem krajobrazu tego państwa, można je spotkać na ulicach nawet bardzo dużych miast tj. Delhi. Objęcie kultem dotyczy wyłącznie krów, mimo że w Indiach często spotykane są także bawoły czy byki. | '''Święta krowa''' - termin używany dla określenia specjalnego statusu krowy w '''Indiach'''. Krowa w Indiach jest bowiem przedmiotem kultu religijnego. Kultu tego zwierzęcia można doszukać się zarówno w wielu kręgach kulturowych m.in. '''wedyzmie''',''' hinduizmie''' jak i '''sikhizmie'''. Zwierzęta te są nieodłącznym elementem krajobrazu tego państwa, można je spotkać na ulicach nawet bardzo dużych miast tj. Delhi. Objęcie kultem dotyczy wyłącznie krów, mimo że w Indiach często spotykane są także bawoły czy byki. | ||
Święta krowa to takę popularny związek frazeologiczny w języku polskim. | Święta krowa to takę popularny związek frazeologiczny w języku polskim. | ||
| Linia 19: | Linia 4: | ||
==Hinduizm== | ==Hinduizm== | ||
W religii tej oddaje się cześć krowom. Występuje tam '''zakaz zabijania i spożywania''' mięsa tych zwierząt, co przestrzegane jest przez większość hindusów. W religii tej wierzy się, iż osoba która skrzywdzi to zwierze, prawem karmy, w kolejnym wcieleniu zostanie przezeń pożarta. Krowa w hinduizmie niesie ze sobą '''symbol''' bogini Prythiwi, która to według wierzeń jest połączeniem ziemi i nieba - matką życia występującego na ziemi. Jej imię oznacza natura. Kojarzy się z symbolem macierzyństwa, płodności, hojności. Krowa utożsamiana jest z '''matką karmicielką'''. <ref>Sakowicz E. (2005) "Znaczenie zwierząt w religiach świata", Forum teologiczne VI 23-40, Warszawa </ref> Mahatma Gandhi w jednej ze swoich wypowiedzi mówił: "Ochrona krów to podstawowa cecha hinduizmu. Dla mnie jest to najwspanialszy fakt w ewolucji kultury. Prowadzi on ludzką myśl poza ramy własnego gatunku. Dla mnie krowa symbolizuje cały świat zwierzęcy. Poprzez nią człowiek musi zdać sobie sprawę ze swej jedności ze wszystkim, co żyje". | W religii tej oddaje się cześć krowom. Występuje tam '''zakaz zabijania i spożywania''' mięsa tych zwierząt, co przestrzegane jest przez większość hindusów. W religii tej wierzy się, iż osoba która skrzywdzi to zwierze, prawem karmy, w kolejnym wcieleniu zostanie przezeń pożarta. Krowa w hinduizmie niesie ze sobą '''symbol''' bogini Prythiwi, która to według wierzeń jest połączeniem ziemi i nieba - matką życia występującego na ziemi. Jej imię oznacza natura. Kojarzy się z symbolem macierzyństwa, płodności, hojności. Krowa utożsamiana jest z '''matką karmicielką'''. <ref>Sakowicz E. (2005) "Znaczenie zwierząt w religiach świata", Forum teologiczne VI 23-40, Warszawa </ref> Mahatma Gandhi w jednej ze swoich wypowiedzi mówił: "Ochrona krów to podstawowa cecha hinduizmu. Dla mnie jest to najwspanialszy fakt w ewolucji kultury. Prowadzi on ludzką myśl poza ramy własnego gatunku. Dla mnie krowa symbolizuje cały świat zwierzęcy. Poprzez nią człowiek musi zdać sobie sprawę ze swej jedności ze wszystkim, co żyje". | ||
==Pochodzenie świętej krowy== | ==Pochodzenie świętej krowy== | ||
[[Hipoteza]] pochodzenia świętej krowy sięga czasów '''aryjskie'''. Kiedy to koczownicze ludy Aryjskie, wędrowały po wyżynach irańskich wraz ze zwierzętami, które były ich żywicielami. Do nich właśnie należała krowa. Zwierzęta te były bardzo znaczące dla wędrujących pasterzy, to właśnie krowy dawały mleko, dopóki żyła krowa, dopóty pasterze nie cierpieli głodu. Właśnie ta cecha krów znacząco wpłynęła na zakaz zabijania ich, bowiem bardziej wartościowe było spożywanie mleka przez całe życie krowy, niż jednorazowa uczta, podczas której spożywać się będzie mięso. Stąd krowa została okrzyknięta boskim darem<ref>Szymańska A.(2018)</ref> | [[Hipoteza]] pochodzenia świętej krowy sięga czasów '''aryjskie'''. Kiedy to koczownicze ludy Aryjskie, wędrowały po wyżynach irańskich wraz ze zwierzętami, które były ich żywicielami. Do nich właśnie należała krowa. Zwierzęta te były bardzo znaczące dla wędrujących pasterzy, to właśnie krowy dawały mleko, dopóki żyła krowa, dopóty pasterze nie cierpieli głodu. Właśnie ta cecha krów znacząco wpłynęła na zakaz zabijania ich, bowiem bardziej wartościowe było spożywanie mleka przez całe życie krowy, niż jednorazowa uczta, podczas której spożywać się będzie mięso. Stąd krowa została okrzyknięta boskim darem<ref>Szymańska A.(2018)</ref> | ||
Śladów deifikacji krowy doszukujemy się w historycznym, indoeuropejskim literackim pomniku kultury pochodzącym z Rigwedu. W tym zabytku, krowy były wywyższane do rangi bogini a ich natura utożsamiana jest z mitologiczną matką bogów, którą była Aditi<ref>Kaczmarczuk R. (1996), s.207-222</ref> | Śladów deifikacji krowy doszukujemy się w historycznym, indoeuropejskim literackim pomniku kultury pochodzącym z Rigwedu. W tym zabytku, krowy były wywyższane do rangi bogini a ich natura utożsamiana jest z mitologiczną matką bogów, którą była Aditi<ref>Kaczmarczuk R. (1996), s.207-222</ref> | ||
<google>n</google> | |||
==Starożytny Egipt== | ==Starożytny Egipt== | ||
| Linia 30: | Linia 16: | ||
==Frazeologia== | ==Frazeologia== | ||
W języku polskim często terminu '''święta krowa''' używa się potocznie. Ten związek frazeologiczny nacechowany jest negatywnie. Stosowany jest do określenia osoby, której nie można usunąć z organizacji lub stanowiska ze względu na jej koneksje lub wcześniejsze zasługi. Jest ona traktowana w sposób szczególny. Jest nietykalna, pobłaża się jej, często terminu tego używa się, by podkreślić ironię. Przykładem użycia tego frazeologizmu jest:''Patrz, to Janek on jest tu świętą krową. Jego tata jest tu dyrektorem.'' | W języku polskim często terminu '''święta krowa''' używa się potocznie. Ten związek frazeologiczny nacechowany jest negatywnie. Stosowany jest do określenia osoby, której nie można usunąć z organizacji lub stanowiska ze względu na jej koneksje lub wcześniejsze zasługi. Jest ona traktowana w sposób szczególny. Jest nietykalna, pobłaża się jej, często terminu tego używa się, by podkreślić ironię. Przykładem użycia tego frazeologizmu jest:''Patrz, to Janek on jest tu świętą krową. Jego tata jest tu dyrektorem.'' | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Dzieło sztuki]]}} — {{i5link|a=[[Artefakt]]}} — {{i5link|a=[[Turystyka sentymentalna]]}} — {{i5link|a=[[Efekt domina]]}} — {{i5link|a=[[Subkultura]]}} — {{i5link|a=[[Unia personalna]]}} — {{i5link|a=[[Dziedzictwo kulturowe]]}} — {{i5link|a=[[Relatywizm kulturowy]]}} — {{i5link|a=[[Psychologia pozytywna]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 36: | Linia 24: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Demski D. (2001) ''12 - letni jowiszowy cykl wielkiej tradycji hinduizmu. Cykl świąt Kumbha Mela'' Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa | * Demski D. (2001), ''12 - letni jowiszowy cykl wielkiej tradycji hinduizmu. Cykl świąt Kumbha Mela'', Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa | ||
* Kaczmarczuk R. (1996),[ | * Kaczmarczuk R. (1996), ''[http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/1996/207.pdf Zwierzęta w kulcie, mitach i wierzeniach]'', Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika Kosmos | ||
* Sakowicz E. (2005) [https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Forum_Teologiczne/Forum_Teologiczne-r2005-t6/Forum_Teologiczne-r2005-t6-s23-40/Forum_Teologiczne-r2005-t6-s23-40.pdf | * Sakowicz E. (2005), ''[https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Forum_Teologiczne/Forum_Teologiczne-r2005-t6/Forum_Teologiczne-r2005-t6-s23-40/Forum_Teologiczne-r2005-t6-s23-40.pdf Znaczenie zwierząt w religiach świata]'', Forum teologiczne VI 23-40 | ||
* Szymańska A. (2018), ''[https://rme.cbr.net.pl/index.php/kultura-i-tradycje-ludowe/1081-kult-krowy | * Szymańska A. (2018), ''[https://rme.cbr.net.pl/index.php/kultura-i-tradycje-ludowe/1081-kult-krowy Kult Krowy]'', Rolniczy magazyn elektroniczny, Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
Aktualna wersja na dzień 14:28, 20 sty 2024
Święta krowa - termin używany dla określenia specjalnego statusu krowy w Indiach. Krowa w Indiach jest bowiem przedmiotem kultu religijnego. Kultu tego zwierzęcia można doszukać się zarówno w wielu kręgach kulturowych m.in. wedyzmie, hinduizmie jak i sikhizmie. Zwierzęta te są nieodłącznym elementem krajobrazu tego państwa, można je spotkać na ulicach nawet bardzo dużych miast tj. Delhi. Objęcie kultem dotyczy wyłącznie krów, mimo że w Indiach często spotykane są także bawoły czy byki. Święta krowa to takę popularny związek frazeologiczny w języku polskim.
Hinduizm
W religii tej oddaje się cześć krowom. Występuje tam zakaz zabijania i spożywania mięsa tych zwierząt, co przestrzegane jest przez większość hindusów. W religii tej wierzy się, iż osoba która skrzywdzi to zwierze, prawem karmy, w kolejnym wcieleniu zostanie przezeń pożarta. Krowa w hinduizmie niesie ze sobą symbol bogini Prythiwi, która to według wierzeń jest połączeniem ziemi i nieba - matką życia występującego na ziemi. Jej imię oznacza natura. Kojarzy się z symbolem macierzyństwa, płodności, hojności. Krowa utożsamiana jest z matką karmicielką. [1] Mahatma Gandhi w jednej ze swoich wypowiedzi mówił: "Ochrona krów to podstawowa cecha hinduizmu. Dla mnie jest to najwspanialszy fakt w ewolucji kultury. Prowadzi on ludzką myśl poza ramy własnego gatunku. Dla mnie krowa symbolizuje cały świat zwierzęcy. Poprzez nią człowiek musi zdać sobie sprawę ze swej jedności ze wszystkim, co żyje".
Pochodzenie świętej krowy
Hipoteza pochodzenia świętej krowy sięga czasów aryjskie. Kiedy to koczownicze ludy Aryjskie, wędrowały po wyżynach irańskich wraz ze zwierzętami, które były ich żywicielami. Do nich właśnie należała krowa. Zwierzęta te były bardzo znaczące dla wędrujących pasterzy, to właśnie krowy dawały mleko, dopóki żyła krowa, dopóty pasterze nie cierpieli głodu. Właśnie ta cecha krów znacząco wpłynęła na zakaz zabijania ich, bowiem bardziej wartościowe było spożywanie mleka przez całe życie krowy, niż jednorazowa uczta, podczas której spożywać się będzie mięso. Stąd krowa została okrzyknięta boskim darem[2] Śladów deifikacji krowy doszukujemy się w historycznym, indoeuropejskim literackim pomniku kultury pochodzącym z Rigwedu. W tym zabytku, krowy były wywyższane do rangi bogini a ich natura utożsamiana jest z mitologiczną matką bogów, którą była Aditi[3]
Starożytny Egipt
Już także w mitach egipskich ukazuje się silny motyw kultu krowy, jako istoty szczególnej, wyjątkowej. Można tam odnaleźć to zwierzę niejako związaną ze sferą niebiańską. Hator z Dendera z okolic Teb, mitologia ukazuje jako boginię nieba, bóstwo sprawujące pieczę nad kobietami. W ikonografii jej obraz kształtuje się jako boginie nieba, bóstwo sprawujące pieczę nad kobietami.dającą dysk słoneczny lub kobietę z atrybutem krowy - rogami, między którymi znajdował się dysk słoneczny[4]
Frazeologia
W języku polskim często terminu święta krowa używa się potocznie. Ten związek frazeologiczny nacechowany jest negatywnie. Stosowany jest do określenia osoby, której nie można usunąć z organizacji lub stanowiska ze względu na jej koneksje lub wcześniejsze zasługi. Jest ona traktowana w sposób szczególny. Jest nietykalna, pobłaża się jej, często terminu tego używa się, by podkreślić ironię. Przykładem użycia tego frazeologizmu jest:Patrz, to Janek on jest tu świętą krową. Jego tata jest tu dyrektorem.
| Święta krowa — artykuły polecane |
| Dzieło sztuki — Artefakt — Turystyka sentymentalna — Efekt domina — Subkultura — Unia personalna — Dziedzictwo kulturowe — Relatywizm kulturowy — Psychologia pozytywna |
Przypisy
Bibliografia
- Demski D. (2001), 12 - letni jowiszowy cykl wielkiej tradycji hinduizmu. Cykl świąt Kumbha Mela, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa
- Kaczmarczuk R. (1996), Zwierzęta w kulcie, mitach i wierzeniach, Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika Kosmos
- Sakowicz E. (2005), Znaczenie zwierząt w religiach świata, Forum teologiczne VI 23-40
- Szymańska A. (2018), Kult Krowy, Rolniczy magazyn elektroniczny, Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego
Autor: Kinga Święciak
