Pilling

Pilling
Polecane artykuły
Anabioza Plastyczność Badania przyspieszone Odporność Biokatalizatory Kalorymetria Koagulacja Luminescencja Hałas

• Zjawisko samorzutnego formatowania się na powierzchni użytkowanego wyrobu włókienniczego włóknistych guzełków, z których każdy jest zespolony z podłożem jednym lub kilkoma powiązaniami. Pilling pojawia się na wyrobach z włókien chemicznych lub z ich udziałem, niekiedy na dzianinach wełnianych. Obniża on estetykę wyrobu i zależnie od nasilenia może spowodować jego wycofanie z użytkowania. Część główną guzełka (pilli), tzw. głownię, tworzą włókna wyrobu, na którym występuje pilling; mogą też w jej skład wchodzić włókna innych materiałów, będących w kontakcie z danym wyrobem, oraz ciała obce, niewłókniste. Mechanizm powstawania pillingu nie jest w pełni znany. Stwierdzono doświadczalnie, że powodują go czynniki związane zarówno ze składem surowcowym i określonymi właściwościami włókien, jak i strukturą przędzy i wyrobu, a także warunki użytkowania. Decydującą rolę mija właściwości włókien odstających od trzonu przędzy; włókna te w warunkach działania sił ścierania wyrobu tworzą pętle zakleszczające inne włókna, a także ciała obce. Gromadzeniu i zakleszczaniu różnych cząstek sprzyja zjawisko elektryzowania się włókien. Dość liczne laboratoryjne metody badania odporności wyrobu na pilling polegają na poddaniu próbki intensywnym obciążeniom, m.in. ścierającym, w celu przyspieszonego wywołania tego zjawiska. Ocena według kilkustopniowej skali odporności odbywa się na podstawie liczby powstałych pilli lub na porównaniu ze wzorcem [H. Najberg 1986 s. 782-783].
• Zmieniony pierwotny wygląd wyrobu włókienniczego w miejscach narażonych na tarcie, charakteryzujący się wystąpieniem wystających ponad powierzchnię tkaniny czy dzianiny splątanych skupień włókien w postaci kosmyków, supełków lub kuleczek [S. Pfeifer, R. Salerno-Kochan 2001, s. 97]. Nie dotyczy to tkanin i dzianin drapanych, tkanin z udziałem przędz fantazyjnych i tkanin o luźnych przeplotach [E. Klimm, J. Stanecki 1991, s. 318].
• Zjawisko występujące w trakcie użytkowania wyrobów włókienniczych z mieszanek włókien naturalnych z syntetycznymi. Objawia się w postaci nadmiernego, swoistego mechacenia się ich powierzchni, tworzenia się charakterystycznych pęczków włókien, zwanych pilami, mniej lub bardziej trwale umocowanych w podłożu. Przyczyną zjawiska pillingu jest wysoka wytrzymałość na rozciąganie włókna syntetycznego i jego skłonność do kumulowania ładunków elektrostatycznych. Wskutek tego silnie trzymające się podłoża wyciągnięte pojedyncze włókna syntetyczne przyciągają do siebie odłamane fragmenty włókien sąsiednich a także innych z otoczenia, w efekcie tworzą się pile niekiedy odmiennej barwy w stosunku do podłoża [S. Cybula, I. Duda 1994 s. 121].
• Powstawanie kłębków na powierzchni tkaniny podczas jej użytkowania, gdy pojedyncze włókna wysuwają się na skutek tarcia i sczepiają się; badania odporności na pilling dokonuje się za pomocą wzorców fotograficznych [S.Czerni 1984 s. 661].

Bibliografia

• Najberg H. i in., Encyklopedia Techniki; Tom Przemysł Lekki, wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1986
• Pfeifer S., Salerno-Kochan R., Towaroznawstwo włókiennicze; materiały do ćwiczeń, wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, 2001
• Cybula S., Duda J., Słownik pojęć towaroznawczych, wyd. uczelniane Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, 1994
• Czerni S. i in., Leksykon naukowo-techniczny, wyd. Naukowo-techniczne, Warszawa, 1984
• Klimm E., Stanecki J., Pracownia włókiennicza, wyd. WSiP, Warszawa, 1991

Autor: Sowa Wojciech