Różnice kulturowe
Różnice kulturowe wynikają z faktu zatrudnienia w jednym przedsiębiorstwie pracowników pochodzących z różnych kultur. Zazwyczaj o różnice kulturowe są szczególnie widoczne w przypadku przedsiębiorstw zatrudniających osoby z różnych krajów.
Najtrafniej można je określić je, jako zbiór cech charakterystycznych dla przedstawicieli poszczególnych narodów.
TL;DR
Artykuł omawia różnice kulturowe w sposobie komunikacji, dystansie między rozmówcami, dotyku, uścisku dłoni, kontakcie wzrokowym, uniesionych brwi oraz gestach. Przedstawione są przykłady różnic między różnymi narodami, takimi jak Wschód, Włochy, Hiszpania, Niemcy, Polska i inne. Omawiane są także różnice w podejściu do czasu i punktualności.
Skąd biorą się różnice kulturowe?
Przede wszystkim należy tu wskazać na:
- sposób komunikowania się (werbalny i niewerbalny),
- wiedzę oraz przekonania,
- reprezentowane wartości oraz postawy,
- zwyczaje oraz obyczaje
Przykłady różnic kulturowych
Styl wypowiadania się
W Kulturze Wschodu dużą rolę odgrywa szacunek dla rozmówcy. Z tego powodu, pomiędzy wypowiedziami poszczególnych osób występują liczne przerwy, które powinny być przeznaczone na przemyślenie zakończonej wypowiedzi i przygotowanie odpowiedzi. Niestosowanie takiej techniki zostanie poczytane jako brak szacunku dla drugiej osoby lub wręcz chęć obrażenia jej.
Zupełnie przeciwieństwo w sposobie prowadzania dialogu prezentują Włosi czy Hiszpanie. Ich wypowiedzi można opisać mianem nachodzących na siebie. Cechuje ich także specyficzny, szybki i głośny styl mówienia, przejawiający się także wzajemnym przekrzywianiem. Dla cudzoziemców nierzadko może być to przytłaczające i trudne do zaakceptowania.
Jeszcze inny styl prezentują Niemcy (oraz spora część Europejczyków). Sposób wzajemnej wymiany zdań jest płynny. Wypowiedzi nie nachodzą na siebie, nie ma także między nimi przerw. Jeśli takowe istnieją, są niewielkie i wynikają wyłącznie z chęci upewniania się, czy poprzednia myśl rozmówcy została już w pełni sformułowana, czy też będzie kontynuowana.
Sposób prowadzenia dialogu w Polsce jest najbardziej zbliżony do tego, jaki prezentują Niemcy.
Dystans
Przyjmuje się, że dystans przestrzenny między osobami prowadzącymi negocjacje wynosi długość wyciągniętej ręki. Występują jednak różnice charakteryzujące zachowanie rozmówców w różnych krajach. Wyróżnia się:
- dystans przestrzenny mały - od 20 do 35 cm. Jest on charakterystyczny dla świata arabskiego a w Europie dla krajów romańskich,
- dystans duży - od 40 do 60 cm. Cechuje on kraje azjatyckie, północną, środkową i wschodnią Europę oraz kraje północnoamerykańskie.
(G.Rosa 2009 s. 94)
Dotyk
Dotykanie w trakcie negocjacji jest również ważnym elementem, różniącym poszczególne narody. Przykładem skrajności są zachowania Amerykanów, Włochów czy Hiszpan, którzy podczas dialogu często klepią swoich partnerów po ramionach, szturchają łokciem czy ściskają z radości. Również Francuzi preferują kontakt dotykowy. Odmienne postawy prezentują zaś Brytyjczycy, którzy są nacją powściągliwą i oszczędną w tej formie komunikacji.
Obserwując zachowania Europejczyków, można zaryzykować tezę, że kontakt dotykowy maleje z południa Europy na północ. W krajach romańskich jest popularny i zrozumiały, w krajach środkowoeuropejskich - sporadyczny, ale zaś w krajach północnoeuropejskich - bardzo rzadki i niemile widziany. (G.Rosa 2009 s. 94)
Uścisk dłoni
Poniższa tabela prezentuje różnicę pomiędzy uciskiem dłoni wybranych narodów.
| Naród | Typ uścisku dłoni |
|---|---|
| Arabowie | Delikatny, powtarzany i przeciągający się |
| Azjaci | Bardzo delikatny i rzadko wymieniany |
| Koreańczycy | Umiarkowanie mocny |
| Amerykanie | Mocny i rzadko wymieniany |
| Niemcy | Mocny, energiczny i często wymieniany |
| Francuzi | Lekki, szybki i często wymieniany |
| Brytyjczycy | Umiarkowany pod każdym względem |
| Latynosi | Mocny i często wymieniany |
Źródło: R. R. Gestland 2000, s. 78.
Kontakt wzrokowy
Niezwykle ważne podczas prowadzania dialogu jest taktowne utrzymywanie kontaktu wzrokowego z rozmówcą. Jest to jedna z najbardziej sugestywnych kategorii mowy ciała. Wyróżnia się następujące rodzaje kontaktu wzrokowego:
- intensywny - charakterystyczny dla świata arabskiego oraz romańskich krajów europejskich, śródziemnomorskich,
- stały - spotykany najczęściej w krajach północnoeuropejskich i północnoamerykańskich,
- umiarkowany - kraje afrykańskie, Tajlandia, czy w Korea Południowa,
- niebezpośredni - widoczny w krajach azjatyckich
(G.Rosa 2009 s. 95)
Brwi
W tabeli poniżej przedstawione zostały różnice w znaczeniu uniesionych brwi.
| Naród | Interpretacja uniesionych brwi |
|---|---|
| Arabowie | "Nie" |
| Chińczycy | Niezgadzanie się z czymś |
| Filipińczycy | "Cześć" |
| Amerykanie/Kanadyjczycy | Zainteresowanie, zdziwienie |
| Niemcy | "Ale jesteś bystry" |
| Brytyjczycy | Sceptycyzm |
Źródło: R. R. Gestland 2000, s. 82.
Gesty
Wśród przedstawicieli kultury islamskiej i buddyjskiej niedopuszczalne jest dotykanie ludzi lub wręczanie np. wizytówek lewą ręka.
Pokazywanie palcem w większości krajów również nie jest przejawem dobrego wychowania i należy się tego gestu wystrzegać.
Pukanie się w czoło, to gest oznaczający dla znacznej części Europejczyków (Francja, Włochy, Niemcy, Polska) niewerbalne przekonanie o głupocie rozmówcy. Natomiast w Hiszpanii i Wielkiej Brytanii znak ten oznacza zaś przeświadczenie o własnej bystrości osoby, która go wykonała. Co ciekawe w Holandii wszystko zależy od sposobu ułożenia palca, którym ten ruch jest wykonywany. Jeśli pionowo w prawą stronę głowy, oznacza to przeświadczenie o rozumności rozmówcy, jeżeli zaś puka się palcem ułożonym poziomo - przekonanie o głupocie drugiej osoby.
Kciuk uniesiony do góry dla większości narodów oznacza pochwałę. Z drugiej strony jednak cały Bliski i Środkowy Wschód uważa ten gest za obraźliwy.
Najbardziej niejednoznacznym gestem jest znak mówiący rozmówcy "ok"., czyli kółko zrobione z kciuka i palca wskazującego. Dla obywateli USA jest to zapewnienie, że wszystko w porządku. Dla Japończyków wiąże się on głównie z monetą i rozmową o pieniądzach. Na Półwyspie Iberyjskim, w Ameryce Łacińskiej, niektórych krajach Europy i Rosji gest ten ma już negatywny przekaz. (G.Rosa 2009 s. 95-96)
Podejście do czasu i punktualności
W Polsce czy też w innych krajach Europy Środkowej, uważanym ze niekulturalne jest spóźnianie się na spotkania służbowe. Słusznym jest być na spotkaniu kilka minut wcześniej.
Zupełnie inne zachowania spotyka się w krajach Południa, takich jak Włochy, Hiszpania, czy Meksyk. Tam punktualne przyjście oznacza raczej stratę własnego czasu i nieposzanowanie czasu osoby, z którą się umówiliśmy. Często okazać się może, że zarezerwowany stolik jest jeszcze zajęty, albo przyszły szef nie dokończył jeszcze poprzedniego spotkania.
W krajach Wschodu (Japonia, Chiny), spóźnienie o dwie lub trzy minuty może stać się powodem napiętej sytuacji, albo wręcz zerwania rozmów negocjacyjnych. Równocześnie jednak nie powinno przychodzić się także zbyt wcześnie - może być to rozumiane, jako popędzanie naszego rozmówcy lub nieszanowanie własnego czasu.
| Różnice kulturowe — artykuły polecane |
| Negocjacje międzynarodowe — Przeszkoda w komunikacji — Quanxi — Komunikowanie interpersonalne — Bariery komunikacyjne — Analiza transakcyjna — Złoty środek — Turystyka sentymentalna — Relacje międzyludzkie |
Bibliografia
- Budzanowska-Drzewiecka M. (red.) (2016), Różnice kulturowe w komunikacji biznesowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
- Gestland R. (2000), Różnice kulturowe a zachowania w biznesie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Łuczka D. (2017), Dostosuj się do zagranicznego klienta i poznaj... Różnice kulturowe w relacjach biznesowych, Transport manager
- Olejniczak A. (2014), Wpływ różnic kulturowych na rozwój organizacji, Studia i prace wydziału nauk zarządzania, nr 37, t.3
- Rosa G. (2009), Różnice kulturowe jako determinanta komunikacji w biznesie międzynarodowym, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 42
Autor: Lidia Ryczek
