Kapitał rzeczowy

Kapitał rzeczowy - nazywany jest inaczej kapitałem fizycznym lub kapitałem realnym. jest to zbiór czynników wytwórczych, takich jak przykładowo budynki, wyposażenie, narzędzia oraz inne produkty, znajdujące się w posiadaniu rządu, przedsiębiorstw lub gospodarstw domowych (Nojszewska 2010, s. 208). Kapitałem rzeczowym są wszystkie maszyny, wyposażenie czy budynki wykorzystywane podczas produkcji towarów przez przedsiębiorstwa. Innymi słowy kapitał rzeczowy to zasób już wytworzonych dóbr, które przyczyniają się do powstawania nowych dóbr oraz usług (Begg 2013, s. 176). Poprzez zasoby kapitałowe rozumie się najczęściej różnego rodzaju składniki procesów wytwórczych będące jednocześnie wytworem pracy człowieka. Do rzeczowych zasobów kapitałowych należą środki pracy jak również przedmioty pracy. Środkami pracy są wszelkiego rodzaju maszyny, instalacje, narzędzia, urządzenia, itp., przy pomocy których człowiek wytwarza usługi i produkty. Przedmiotami pracy są natomiast surowce i półfabrykaty (syntetyczne lub naturalne), które służą do wyprodukowania danego dobra (Rekowski 2002, s. 13).

TL;DR

Kapitał rzeczowy, czyli zbiór czynników wytwórczych, takich jak budynki, wyposażenie, narzędzia, ma duże znaczenie dla przedsiębiorstw. Jego stan i wykorzystanie decydują o kondycji firmy. Kapitał rzeczowy zapewnia ochronę procesów gospodarczych i stabilizuje produkcję. Postęp technologiczny prowadzi do wzrostu zasobów wyposażenia technicznego, co ma wpływ na wyniki finansowe. Kapitał rzeczowy różni się od kapitału finansowego, ponieważ dostarcza użytecznych usług dla przedsiębiorstw.

Istota kapitału rzeczowego

Kapitał rzeczowy w dużym stopniu decyduje o możliwościach gospodarczych danego przedsiębiorstwa. Jego stan, stopień nowoczesności, a także poziom wykorzystania bardzo często świadczą o kondycji firmy. Gospodarowanie majątkiem trwałym w sposób racjonalny może w znaczącym stopniu poprawić efekty ekonomiczne przedsiębiorstwa (Kozłowski 2010, s. 186). Kapitał rzeczowy przedsiębiorstwa, występujący jako majątek produkcyjny, zapewnia stałą ochronę procesów gospodarczych przed zakłóceniami wewnątrz jak i na zewnątrz firmy. Stabilizuje także procesy gospodarcze poprzez zapewnienie ciągłości produkcji wyrobów i świadczenia usług oraz gwarancję wysokiego poziomu obsługi klientów (Zając S. 2018, s. 183).

Rozmiary kapitału rzeczowego określane są w danym roku przez inwestycje z lat poprzednich. Zasoby kapitału realnego z roku na rok wzrastają, pod warunkiem, że inwestycje brutto w zasób kapitału są większe od poziomu jego deprecjacji. Niektóre składniki kapitału rzeczowego mają trwałość obliczoną na kilka lat, podczas gdy inne mogą nadawać się do użytku przez setki lat (Hall, Taylor 2004, s. 79).

Znaczenie kapitału rzeczowego w przedsiębiorstwie

Postęp technologiczny jak i związane z nim procesy mechanizacji i automatyzacji produkcji prowadzą do stałego wzrostu przede wszystkim zasobów wyposażenia technicznego, które uczesniczy w procesach wytwórczych oraz usługowych. Wyniki finansowe przedsiębiorstw są w coraz większym stopniu zależne od ilości i jakości eksploatowanych maszyn i technicznych urządzeń, które zalicza się do kapitału rzeczowego. Czas realizacji procesów wytwórczych, a także ich efektywność zależą bezpośrednio od nowoczesności i jakości technicznego wyposażenia pracy. Wyposażenie to jest jednym z głównych czynników wydajności pracy. Wzrost zasobów oraz efektywne ich wykorzystanie tworzą niezbędne warunki szybkiego wzrostu działalności gospodarczych (Zając S. 2018, s. 184). Aktualnie obserwuje się (Janik, Paździor A., Paździor M. 2017, s. 115):

• rozwój automatyzacji oraz robotyzacji procesów produkcyjnych
• wzrost poziomu zastosowania nowoczesnych maszyn i urządzeń
• wzrost intensywności procesów produkcyjnych poprzez stosowanie nowoczesnych obiektów

Kapitał rzeczowy a kapitał finansowy

Najważniejszą cechą, która odróżnia kapitał rzeczowy od kapitału finansowego jest to, że pierwszy w przeciwieństwie do drugiego dostarcza użytecznych usług dla przedsiębiorstw, a także indywidualnych gospodarstw domowych. Kapitał rzeczowy tym różni się od ziemi, iż jest rezultatem procesu produkcji (Begg 2013, s. 358). Kapitał rzeczowy to zdeterminowana technologicznie ilość dóbr służących do produkcji innych dóbr, natomiast kapitał finansowy (pieniężny) jest sumą środków finansowych, które przedsiębiorstwo przeznacza na różnego rodzaju inwestycje (Janasz 2008, s. 69-70). W teorii ekonomii występuje bardzo wyraźne rozróżnienie występowania dwóch form kapitału: rzeczowy i finansowy. Kategorię kapitału rzeczowego rozpatruje się w odniesieniu do konkretnych dóbr materialnych, umożliwiających zaistnienie procesu produkcyjnego. Są to przykładowo środki transportu, maszyny, budowle, budynki, urządzenia itp. Z kolei kapitał finansowy nie stanowi zasobów przyczyniających się do wytwarzania dóbr i usług. Przyjmuje on najczęściej postać finansowania kapitału realnego i może występować w postaci gotówki, papierów wartościowych lub kredytu (Duliniec 2011, s. 37).

Kapitał rzeczowy — artykuły polecane

Czynnik wytwórczy — Czynniki produkcji w gospodarce turystycznej — Zasób — Dobro produkcyjne — Nakłady — Przemysł — Usługa — Transport — Kapitał — Cechy wiedzy

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Duliniec A. (2011), Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Głębocka M. (2016), Obraz kapitału własnego jednostki w informacji sprawozdawczej a wycena w wartości godziwej - wybrane problemy, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 4
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Janasz K. (2008), Kapitał jako podstawa rozwoju przedsiębiorstwa, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, nr 1
• Janik W., Paździor A., Paździor M. (2017), Analiza ekonomiczna działalności przedsiębiorstwa, Politechnika Lubelska, Lublin
• Kozłowski C. (2010), Ocena gospodarowania środkami trwałymi w przedsiębiorstwie produkcyjnym, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, nr 24
• Nojszewska E. (2010), Podstawy Ekonomii, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Rekowski M. (2002), Wprowadzenie do mikroekonomii, Wydawnictwo AE, Poznań
• Zając S. (2018), Kapitał rzeczowy a teoria nauk o zarządzaniu, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, Krosno

Autor: Patryk Kozioł