Tara

Tara (z języka arabskiego طرح, wymowa tarha – potrącenie) – to waga opakowania towaru, a także różnica pomiędzy całkowitą wagą towaru wraz z opakowaniem (masa brutto) a wagą tego towaru bez opakowania (masą netto) (Słownik języka polskiego 2022). W kontekście omawiania definicji tary podkreślić należy, że zgodnie z definicją Głównego Urzędu Miar, opakowanie (nazywane również tarą), to część towaru paczkowanego, która pozostaje po jego użyciu (konsumpcji) za wyjątkiem elementów, które występują w produkcie naturalnie. Główny Urząd Miar podkreśla, że użycie towaru powinno obejmować konsumpcję, ewentualnie zastosowanie zgodnie z przeznaczeniem. Przykłady opakowania (tary): torebki herbaty, banderole, osłonka niejadalna na wyrobach wędliniarskich, plomby, etykiety, tacki, sznurki, formy, wosk otaczający ser, który jest częścią opakowania, gdyż jest on pozostawiony po użyciu i jednocześnie nie występuje w produkcie naturalnie (Główny Urząd Miar 2009, s. 3-14). W literaturze podkreśla się, że proces związany z równoważeniem tary na wadze przed przystąpieniem do ważenia określonego towaru nazywany jest tarowaniem (A. Topulos i in. 1982, s. 551).

Pomiar tary

W związku z tarą opakowania podkreśla się, że bezpośredni pomiar masy netto jest możliwy wyłącznie przy metodzie o charakterze niszczącym. Otwiera się i jednocześnie opróżnia opakowanie (masę netto można wyliczyć odejmując tarę od masy brutto). Możliwe są dwie metody postępowania w kontekście pomiaru tary opakowania (Towary paczkowane - co z... 2022):

1. przed napełnieniem określonego opakowania należy zmierzyć jego tarę indywidualną, a następnie zmierzyć napełnione opakowanie i jednocześnie odjąć jego tarę indywidualną – powyższą metodę stosuje się przede wszystkim do opakowań szklanych o stosunkowo dużych różnicach mas,
2. druga metoda – wyznaczana jest tara średnia na podstawie próbki dziesięciu opakowań, w dalszej kolejności mierzy się masę opakowań, które są napełnione i jednocześnie odejmują średnią tarę; podkreśla się, że metodę tę stosuje się do opakowań z tworzywa oraz papieru oraz z zastrzeżeniem, że błąd wyznaczenia danej tary nie przekracza 1/4 wartości dopuszczalnego błędu wyznaczenia masy netto (0,25*T1); w tym kontekście należy brać pod uwagę błąd wyznaczenia tary spowodowany przede wszystkim rozrzutem tar poszczególnych opakowań, ewentualnie dokładnością wagi.

Podstawowym pomiarem jest pomiar masy. Pomiary ilości rzeczywistej określonych towarów paczkowanych, a także pomiar gęstości poszczególnych płynów oraz masy opakowania i inne pomiary istotne w kontekście procesu paczkowania powinny być wykonywane odpowiednimi przyrządami pomiarowymi. Podkreślić należy, że przyrządy pomiarowe stosowane do kontroli wewnętrznej ilości rzeczywistej towarów paczkowanych powinny posiadać ważne dowody prawnej kontroli metrologicznej (Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo... 2013), ewentualnie deklaracji zgodności (Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny... 2010). W kontekście wagi niezbędnej do procesu tarowania, Główny Urząd Miar zwraca uwagę, że powinny być stosowane:

• wagi nieautomatyczne o klasie dokładności powyżej trzeciej,
• wagi automatyczne kontrolujące,
• wagi automatyczne porcjujące,
• wagi automatyczne odważające,
• dozowniki o charakterze objętościowym.

Wagi powinno się stosować zgodnie z załączoną do nich dokumentacją, powinny być regularnie adiustowane, umieszczone na stabilnej powierzchni. Ważna jest również temperatura otoczenia w danym pomieszczeniu, która nie powinna przekraczać zakresu temperatur pracy zdefiniowanych na tabliczce znamionowej wagi. Podsumowując podkreślić należy, że przyrządy pomiarowe, które stosowane są przy kontroli określonych towarów paczkowanych powinny być (zgodnie z zaleceniami) regularnie sprawdzane i jednocześnie adiustowane. Jest to konieczne w kontekście wyeliminowania sytuacji użycia w procesie paczkowania przyrządu pomiarowego (wagi), która nie spełnia odpowiednich wymagań metrologicznych (Główny Urząd Miar 2009, s. 3-14).

Bibliografia

• Główny Urząd Miar (2009), Poradnik dotyczący organizacji systemu kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego, Warszawa
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (2013), Dz. U. poz. 1069
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (2010), Dz. U. Nr 138, poz. 935, z późn. zm.
• Tara (2022), "Słownik Języka Polskiego", PWN
• Topulos A. (red.) (1982), Mały ilustrowany leksykon techniczny, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Towary paczkowane - co z tarą opakowania?(2022), AXIS

Autor: Oliwia Durek