Nawyk
| Nawyk |
|---|
| Polecane artykuły |
Nawyk - to nabyte przyzwyczajenie, „wyuczony składnik świadomej działalności człowieka, będący rezultatem wiele razy powtarzanych, stopniowo automatyzujących się czynności” [1]. Nawyki można rozróżnić na:
- Ruchowe – czynności wymagające koordynacji ruchowej danych części ciała w celu nauki np. pływania, jazdy na rowerze, malowania, chodzenia.
- Zmysłowe – dotyczą umiejętności używania wszystkich zmysłów.
- Umysłowe - nawyki myślenia, mowy, zwrotów, mówienia w językach obcych, opanowania wzorów matematycznych, fizycznych oraz chemicznych.
Wielokrotne powtarzanie i ćwiczenia pozwalają na opanowanie nowych umiejętności. Następuje automatyzacja działania i kontrola przebiegu działania nawykowego[1].
Filozoficzne ujęcie nawyku
Według filozofa Davida Hume’a nawyk jest przyzwyczajeniem umysłu do danych czynności oraz czynności po nich następujących. Zaznacza, iż ważną rolę pełnią takie funkcje umysłu jak „pamięć oraz zdolność do rozpoznawania podobieństwa, co odpowiednio rozbudowuje koncepcję nawyku”[2]. Ważną funkcje pełni wielokrotność i powtarzalność, wskazane jako źródło nawyku, dzięki którym umysł może uporządkować obraz rzeczywistości.
Nawyki językowe
Za podstawę nawyku uważa się stereotyp dynamiczny, który składa się z formuły "bodziec - reakcja - wzmocnienie (nagroda,pochwała)"[3]. Według współczesnych badań efektywne tworzenie nawyków językowych obejmuje:
- instruktaż słowny, który wspiera świadome naśladownictwo i promuje prawidłowe wzorce,
- dokonywanie samodzielnie prób, mających na celu doskonalenie,
- rozłożenie nauki w czasie, które sprzyja utrwalaniu w pamięci długotrwałej,
- występowanie motywacji,
- organizację pracy
- różne warunki sytuacyjne, które w przyszłości pozwolą odnaleźć się w każdej sytuacji językowej.
Nawyk a rutyna
W organizacji pojęcie nawyku rozróżnia się w zależności od ujętych w nim osób. Istnieją trzy poziomy selekcji[4]: indywidualny, grupy i organizacji. Określenie nawyku odnosi się do pojedynczej jednostki, która wykonuje dane czynności pracownicze wedle własnego rytmu. Rutyna odbywa się w grupie, gdzie dane czynności zostały wdrożone dla określonej liczby pracowników. Natomiast na poziomie organizacji istnieje rutyna organizacyjna. Pod tym pojęciem kryją się przewidywalne zachowania biznesowe, jak również "stałe skłonności i strategiczne heurystyki, które kształtują sposób podejścia firmy do nierutynowych problemów" [5]. Do rutyny można również odnieść posługiwanie się pewnymi wzorami działalności. "Rutyna organizacyjna stanowi zbiorową reakcję na określony, typowy bodziec. Określa ona interakcje pomiędzy członkami organizacji, ich wzajemne relacje, kolejność działania oraz sposób wzajemnych zachowań" [6]. Wyróżnia się głównie rutyny operacyjne, które zawierają krótkookresowe zachowania, odnoszące się do bieżącej działalności. Sprawność organizacji w dużym stopniu zależy od rutyn, ponieważ:
- poprzez przydzielanie pracownikom konkretnych funkcji poprawiona jest koordynacja działania,
- problemy, które się powtarzają są sprawnie i zazwyczaj bezkonfliktowo rozwiązywane,
- ogranicza się procesy poznawcze, ze względu na istniejące odpowiedzi na warunki, które występują. W tym samym czasie skupia się się na nowych zmianach,
- obniża się niepewność przez zapewnione przez rutyny bezpieczeństwo,
- powtarzalność stabilizuje działania organizacji.
Istotna w organizacji jest selekcja rutyn i wybór tych, które najlepiej dopasowują się do danych warunków."Zachowane rutyny są konsekwencją aktualnego i przyszłego splotu okoliczności, kumulujących się przeszłych doświadczeń, ścieżki przyczynowej zależności, zdolności uczenia się"[7]. Warto zaznaczyć, że rutyny opisuje się w procedurach, które nie są upubliczniane, aby zmniejszyć możliwość imitacji bądź przejęcia przez konkurencje.
Przypisy
Bibliografia
- Bokszańska G. (2011), Etyka- Biznes -Zarządzanie, Monografie Politechniki Łódzkiej, Łódź
- Chlewicki M. (2011), Podstawy przyczynowości: nawyk czy pierwotna własność umysłu?, Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria, Nr 4 (80)
- Czakon W. (2012), Sieci w zarządzaniu strategicznym, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa
- Józefiak S. (2013), Kształtowanie nawyków językowych w procesie glottodydaktycznym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
- Karpacz J. (2013), Procedury jako narzędzie utrwalania rekurencyjnych wzorów zachowań pracowników, Zarządzanie i Finanse
- Okoń W. (2001), Nowy słownik pedagogiczn, Wydanie trzecie poprawione, Warszawa
- Stańczyk-Hugiet E. (2015), Dyskontynuacja, ewolucja i rutyny relacyjne, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, t.64
- Strużyna J. (2013), Ewoluująca organizacja - Pole starcia sił rutyny i nowości, Organizacja i Kierowanie, nr 3 / 2013 (156)
Autor: Martyna Kaleta, Zuzanna Czudaj, Kacper Kowalewski
