Techniki organizatorskie

Techniki organizatorskie - są to "świadomie oraz celowo opracowane zalecenia, nadające się do wielokrotnego wykorzystania w procesie zarządzania. Zazwyczaj dotyczą one rozwiązywania problemów. Techniki organizatorskie charakteryzują się dużą szczegółowością zaleceń, ale w dużym stopniu zależą przede wszystkim od zakresu problemowego, którego dotyczą. Są to narzędzia wykorzystywane w analizie oraz rozwiązywaniu problemów przedsiębiorstwa w sferze organizacji i zarządzania. Stosowanie w procesie podejmowania decyzji różnych technik znacząco wpływa na wzrost poziomu racjonalności podejmowanych decyzji. Dzięki posługiwaniu się technikami organizatorskimi, zarówno menadżer jak i inni decydenci są w stanie dokładniej zidentyfikować problem decyzyjny, sformułować większą liczbę rozwiązań dla danego problemu oraz na końcu wybrać najlepsze rozwiązanie" (Słownik pojęć - techniki organizatorskie 2022).

Technika organizatorska "jest częścią metody organizatorskiej, określonym wzorcem postępowania badawczego, który składa się jednocześnie z dwóch elementów (Mikołajczyk 1995, s. 39):

• instrument badawczy w postaci modelu i/lub specjalistycznych przyrządów
• sposób wykorzystania danego instrumentu, w celu realizacji założeń metody - sposób ten jest określony poprzez przyjęte koncepcje postępowania na podstawie badań naukowych oraz doświadczeń projektowych."

Stosowanie metody organizatorskiej musi prowadzić do wygenerowania wariantów rozwiązań. Jeżeli rozwiązań nie ma lub jest tylko jedno, to uważamy, że sposób postępowania nie jest metodą ani techniką organizatorską. Metody i techniki organizatorskie służą do rozwiązywania problemów organizatorskich (Molasy 2012, s. 2).

Metody organizatorskie

Metody i techniki organizatorskie znajdują się w obszarze metod zarządzania. Należy je rozpatrywać z punktu widzenia istniejących oraz powstających organizacji, realizujących procesy materialne oraz wytwórcze (Molasy 2012, s.2). Metody organizatorskie (Molasy 2012, s.2):

• stanowią usystematyzowane postępowanie, które oparte jest na naukowych zasadch badawczych, mających na celu rozwiązywanie problemów organizatorskich dla instytucji i organizacji projektowanych oraz już istniejących
• "organizacja w sensie czynnościowym, przejawiająca się w określonym działaniu ludzi, które jest wykonywane umyślnie oraz celowo i przebiega według ustalonego sposobu; jeżeli można go stosować wielokrotnie i systematycznie, a w efekcie tego osiągnięty zostanie określony cel to mówimy o metodzie określonego działania, którego celem jest osiągnięcie rzeczy zorganizowanej, a sam sposób tego osiągnięcia nazywany jest metodą organizatorską"
• cechują się powtarzalnością rezultatów
• są to narzędzia funkcji organizowania prowadzące do zmian w sposób systematyczny i celowy.

Cechy charakterystyczne technik organizatorskich

Techniki organizatorskie można zdefiniować na podstawie ich cech charakterystycznych (Mikołajczyk 1995, s. 39-40):

• różnorodność - duża liczba i wielość sposobów działania, ustalonych na podstawie działań teoretycznych i praktycznych. Trudno jest ustalić liczbę opracowanych i stosowanych technik organizatorskich, ze względu na to, iż nie wszystkie są uwzględniane w opracowaniach zwartych, a także z uwagi na trudności w ich jednoznacznym wydzielaniu i kwalifikowaniu z powodu interdyscyplinarności oraz wzajemnego przenikania
• otwartość - mogą być oraz stale są powiększane o nowo powstałe sposoby postępowania oraz o zmieniane i udoskonalane dotychczasowe techniki, wykorzystywane w zarządzaniu organizacjami
• powtarzalność - innymi słowy wielokrotność zastosowań, systematyczność stosowania i uporządkowana forma.

Najczęściej stosowane techniki organizatorskie

Do najczęściej używanych technik organizatorskich można zaliczyć (Podstawowe techniki organizatorskie 2015):

• metody sieciowe
• analiza wartości
• badanie metod pracy
• badanie i mierzenie pracy
• wartościowanie pracy

Techniki organizatorskie w diagnozie przedsiębiorstwa

Diagnozę przedsiębiorstwa najczęściej przeprowadza się w przedsiębiorstwach dużych, o rozbudowanej strukturze organizacyjnej, ponieważ w takich firmach każda zmiana w podsystemie pociąga za sobą konieczność ich dokonywania w innych podsystemach lub w całym przedsiębiorstwie. Jest to zazwyczaj złożony i skomplikowany proces. Badania diagnostyczne często inicjują prowadzenie dalszych badań szczegółowych w obszarach i zakresie ustalonych w wyniku diagnozy. Wykorzystuje się w nich stosowne techniki organizatorskie (Mikołajczyk 1995, s. 54).

Techniki organizatorskie jako element technik zarządzania

Techniki organizatorskie "stanowią element składowy pojęcia bardziej obszernego jakim są techniki zarządzania. Tworzą one podstawę metodologiczną realizacji wszystkich funkcji zarządzania, takich jak: planowanie, organizowanie, kontrolowanie, motywowanie oraz kierowanie ludźmi. Oprócz "rodzin technik" w rozwiązywaniu problemów zarządzania korzysta się również z innych dyscyplin naukowych takich jak psychologia, socjologia, ekonomia, matematyka, prawo itp. Należy podkreślić fakt, iż współcześnie aby efektywnie zarządzać przedsiębiorstwem nie wystarczy znajomość jednej dziedziny czy techniki zarządzania" (Mikołajczyk 1995, s. 40-41). Do najbardziej popularnych technik zarządzania zaliczyć można (Żukowski 2009, s. 38):

• zarządzanie przez cele
• zarządzanie przez innowacje
• zarządzanie przez delegowanie uprawnień
• zarządzanie przez integracje
• zarządzanie przez komunikację
• zarządzanie przez motywację
• zarządzanie przez kontrolę
• zarządzanie przez zadania.

Bibliografia

• Jaczynowski L. (2016), "Diagnozowanie studenckich oczekiwań", Rocznik Naukowy Wydziału Zarządzania w Ciechanowie nr. 1-4, Ciechanów.
• Kunikowski G., Smagowicz J., Uklańska A. (2019), "Zastosowanie metod i technik w procesach wspomagających proces zarządzania kryzysowego", Nowoczesne systemy zarządzania nr. 4, Warszawa.
• Mikołajczyk Z. (1995), Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, PWN, Warszawa.
• Słownik pojęć - techniki organizatorskie (2022), Mikroporady.
• Molasy M. (2012), "Metody i techniki organizatorskie w zarządzaniu", Wydział Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Podstawowe techniki organizatorskie (2015), WOPR.
• Żukowski P. (2009), "Techniki zarządzania stosowane przez menadżerów w organizacji", Problemy profesjologii nr. 2, Zielona Góra.

Autor: Patryk Kozioł