Biznes plan

Biznes plan (ang business plan, corporate plan, także biznesplan, plan biznesowy) jest kompleksowym, długoterminowym dokumentem planistycznym związanym z działalnością globalną przedsiębiorstwa, którego zadaniem jest wskazanie celów oraz sposobów i środków do ich osiągnięcia. Biznes plan, jako zestaw dokumentów i analiz, ma szerokie zastosowanie w organizacji, jak i poza nią. Umożliwia on przygotowanie i przeprowadzenie przedsięwzięć, pozwala na pozyskanie środków finansowych od inwestorów i banków, a także odgrywa znaczącą rolę przy podejmowaniu decyzji menedżerskich. Dzięki niemu można zweryfikować słuszność przyjmowanych wcześniej założeń.

Biznes plan powinien być przygotowany przez kierownictwo firmy lub przez wyspecjalizowaną komórkę analityczną w organizacji. Można także skorzystać z pomocy konsultantów.

Biznes plan jest przygotowywany na okres do 2 lat (bliski horyzont planistyczny), 2-10 lat (horyzont perspektywiczny). We współczesnej gospodarce, ze względu na postęp technologii, zmiany prawne, zmiany społeczne, plany przygotowywane na więcej niż 3 lata mają małą szansę na sprawdzenie się w praktyce. W dłuższych okresach skuteczniejsze może być wykorzystanie koncepcji foresightu strategicznego.

Biznes plan jest długofalowym i całościowy planem działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia gospodarczego, który sporządzony jest w oparciu o kompleksową ocenę sytuacji strategicznej firmy. Plan stanowi dokument, w którym zawarte są cele organizacji lub przedsięwzięcia, sposób osiągnięcia opisanych celów oraz niezbędne zasoby przeznaczone do ich realizacji. Jest to narzędzie, które w jasny i czytelny sposób przedstawia i wyjaśnia cele i strategie firmy.

TL;DR

Biznes plan to kompleksowy dokument planistyczny, który pomaga organizacjom osiągnąć cele. Jest przygotowywany na 2-10 lat i może być wykorzystywany do pozyskania inwestorów i banków. Istnieją różne rodzaje biznes planów, takie jak inwestycyjny, strategiczny, naprawczy i likwidacyjny. Biznes plan ma wiele zalet, takich jak umożliwienie przeglądu możliwości biznesowych i określenie celów strategicznych. Jednak jest również ograniczony przez brak zaangażowania, koszty, nieaktualne informacje i nierealistyczne założenia. Istnieje wiele podejść do biznes planu, takich jak analiza SWOT, planowanie strategiczne, analiza finansowa, modele oparte na zasobach i analiza rynku.

Rodzaje biznes planów

Ze względu na jego przedmiot wyróżniamy dwie kategorie biznes planu: projektu inwestycyjnego, oraz przedsiębiorstwa (małego i dużego). Natomiast ze względu na rodzaj zastosowania wyróżniamy biznes plan strategiczny, naprawczy i likwidacyjny.

Biznes plan nie może być jeden i uniwersalny, ponieważ jego funkcjonowanie zależy od zakresu planowanego przedsięwzięcia, a także od okresu, jaki jest brany pod uwagę do jego realizacji. Każdy biznesplan posiada jednak aspekt zarówno retrospektywny, tj. badanie przeszłości, jak i prospektywny, czyli prognozę przyszłości.

Funkcje biznes planu

1. funkcja wewnętrzna - odpowiada za sprawne i efektywne zarządzanie przedsiębiorstwem. Skierowana jest głównie do zarządu firmy i właściciela, ale także do pracowników, udziałowców, komisji rewizyjnej i rady nadzorczej. Umożliwia odpowiednie planowanie, rozwój i modernizację firmy. Ponadto ukazuje zmiany, jakie firma będzie musiała przejść w przyszłości.
2. funkcja zewnętrzna - służy do kształtowania opinii otoczenia przedsiębiorstwa (banków, funduszy inwestycyjnych, partnerów gospodarczych, klientów, konkurentów, mediów, dostawców, władz państwowych i samorządowych, inwestorów itp.). Dąży do jak najatrakcyjniejszej formy, w celu pozyskania inwestorów, bądź pozyskiwania środków, które są potrzebne do podejmowania nowych przedsięwzięć.

Biznesplan - tworzenie

Tworzenie biznes planu wymaga przestrzegania kilku podstawowych zasad planowania:

• przyjmując założenia należy odnosić je do samodzielnych podmiotów funkcjonujących w gospodarce rynkowej,
• otoczenie organizacji determinuje i ogranicza jej zachowania,
• nie da się w pełni przewidzieć przyszłości,
• planowanie jest sposobem przetwarzania informacji w sposób umożliwiający sformułowanie celów organizacji oraz zwiększenie szansy na ich osiągnięcie,
• rezultatem planowania jest: ograniczenie niepewności, oszacowanie prawdopodobieństwa zagrożeń i szans, zmniejszenie ryzyka podjęcia błędnych decyzji,
• dostosowanie funkcjonowania firmy do realizacji nadrzędnego celu powoduje wzrost efektywności w całej organizacji i stabilizuje jej działalność,
• kontrola w projektowaniu służy sprawdzeniu stopnia osiągania celów (E. Filar, J. Skrzypek 2001, s. 18).

Biznesplan - fazy przygotowania

• identyfikacja problemów (Analiza SWOT), wybór problemów wymagających rozwiązania w pierwszej kolejności,
• diagnoza bieżącej sytuacji organizacji (analiza strategiczna),
• planowanie niezbędnych działań,
• przygotowanie planu działania,
• wdrożenie,
• kontrola.

Struktura biznes planu

Struktura biznes planu jest uzależniona od celów jego wykorzystania. Przykładowy biznesplan może wyglądać następująco:

1. Streszczenie
2. Charakterystyka firmy
3. Aktualny stan działalności podstawowej (produkcyjnej, usługowej)
4. Analiza strategiczna
5. Ramowy rozdział zadań
6. Plan działalności gospodarczej (dla poszczególnych działów organizacji)
7. Zasady i warunki modyfikacji planu
8. Załączniki dotyczące sytuacji ekonomicznej

Standardy wykonawcze biznes planów mogą wprowadzać między innymi: wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe, instytucje finansowe, firmy doradcze.

Ocena biznes planu

Kryteriami oceny biznes planu mogą być:

• celowość,
• wykonalność,
• operatywność (przejrzystość, prostota, zrozumiałość założeń),
• wielowariantowość,
• ograniczona szczegółowość,
• zupełność (kompletny opis całego przedsięwzięcia)
• racjonalność.

Biznes plan - przykłady

• Biznesplan dotyczący otwarcia nowego sklepu: plan ten będzie zawierał informacje o wielkości sklepu, jego lokalizacji, wybranym asortymencie i wybranych usługach, kosztach związanych z założeniem sklepu, planowanych przychodach i zyskach, a także potrzebach finansowych.
• Biznesplan dotyczący wdrożenia nowego produktu lub usługi: plan ten będzie zawierał informacje o produkcie lub usłudze, wybranej technologii lub metodzie, kosztach związanych z jego wdrożeniem, planowanych przychodach i zyskach.
• Biznesplan dotyczący przejęcia firmy: plan ten będzie zawierał informacje o wybranej firmie, jej ofercie produktowej, usługowej, finansowej, a także kosztach związanych z przejęciem i planowanych przychodach i zyskach.
• Biznesplan dotyczący współpracy między firmami: plan ten będzie zawierał informacje o zakresie współpracy, obowiązkach i odpowiedzialności obu stron, kosztach współpracy.

Biznes plan - mocne strony

Biznes plan to kompleksowy, długoterminowy dokument, który może być wykorzystany przez organizacje do osiągnięcia ich celów. Ma on wiele zalet, w tym:

• Umożliwia wykonanie dokładnego przeglądu możliwości biznesowych i ustalenia jasnych celów strategicznych.
• Pomaga w określeniu dostępnych zasobów i środków finansowych, które są potrzebne do osiągnięcia celu.
• Dostarcza krytycznego wglądu w istotne czynniki ryzyka i możliwości wpływu zewnętrznych czynników na plany biznesowe.
• Umożliwia identyfikację i opisanie potencjalnych klientów oraz określenie najlepszych kanałów dotarcia do nich.
• Pomaga w określeniu, jak zarządzać i stymulować zaangażowanie pracowników, aby osiągnąć wyznaczone cele.
• Dostarcza informacji potrzebnych do pozyskania środków finansowych od inwestorów i banków.

Biznes plan - ograniczenia

Poniższe ograniczenia i słabe strony Biznes planu powinny być wzięte pod uwagę:

• Brak zaangażowania: Biznesplan jest dokumentem bardzo szczegółowym, dlatego ważne jest, aby wszyscy członkowie zespołu angażowali się w jego tworzenie i wdrażanie. Jeśli członkowie zespołu nie są zaangażowani w proces tworzenia i wdrażania biznesplanu, może to doprowadzić do niezrealizowania celów.
• Dokumentacja: Biznesplan wymaga dużo czasu i wysiłku, aby go przygotować. Jeśli biznesplan nie jest dobrze sporządzony lub nie ma wystarczająco dużo informacji, może to wpłynąć na jego jakość.
• Nieaktualne informacje: Aktualność biznesplanu jest ważna, aby zapewnić, że informacje zawarte w dokumencie są poprawne i aktualne. Jeśli informacje zawarte w biznesplanie są nieaktualne, może to wpłynąć na jego skuteczność.
• Koszty: Tworzenie biznesplanu wymaga dużo czasu i wysiłku, a także może wiązać się z kosztami, na przykład kosztami zatrudnienia specjalistów.
• Nierealistyczne założenia: Nierealistyczne oczekiwania i założenia dotyczące wyników i wymagań, które nie są realistyczne, mogą być problemem dla firmy.

Biznes plan - inne związane podejścia

Podejście do biznes planu obejmuje różne metody i strategie, które można wykorzystać do tworzenia skutecznego i wiarygodnego planu biznesowego. Oto kilka z nich:

• Analiza SWOT: Analiza SWOT, zwana także analizą mocnych stron, słabych stron, szans i zagrożeń, jest używana jako narzędzie do określenia mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa oraz możliwych szans i zagrożeń, z którymi będzie musiało się zmierzyć.
• Planowanie strategiczne: Planowanie strategiczne jest metodą stosowaną do określenia, jakie cele organizacja chce osiągnąć w dłuższej perspektywie czasowej i jakie kroki należy podjąć, aby je osiągnąć.
• Analiza finansowa: Analiza finansowa to ważny element biznes planu, który wykorzystuje takie narzędzia, jak budżety, projekcje finansowe i modele analityczne, aby pomóc przedsiębiorcy w przygotowaniu i ocenie planu biznesowego.
• Modele oparte na zasobach: Modele oparte na zasobach uwzględniają wszystkie istotne zasoby, którymi dysponuje przedsiębiorstwo, w tym ludzi, technologię i finanse.
• Analiza rynku: Analiza rynku odgrywa ważną rolę w biznes planie, ponieważ pomaga przedsiębiorcy zrozumieć otoczenie konkurencyjne, w którym funkcjonuje ich przedsiębiorstwo.

Podsumowując, biznes plan obejmuje szeroki zakres metod i strategii, które mogą pomóc przedsiębiorstwu w osiągnięciu sukcesu. Strategie te obejmują analizę SWOT, planowanie strategiczne, analizę finansową, modele oparte na zasobach oraz analizę rynkową.

Biznes plan — artykuły polecane

Plan — Planowanie strategiczne — Controlling strategiczny — Controlling finansowy — Misja i wizja — Arkusz analizy ryzyka — Planowanie finansowe — Plan marketingowy — Due diligence

Bibliografia

• Ciechan-Kujawa M. (2007). Biznes plan, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń, s. 30
• Ciosk M., Wadlewski A-A, Modliński A. (red.) (2015), Innowacyjne działania w obszarze zarządzania i marketingu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Filar E., Skrzypek J. (2001), Biznes plan, Poltext, Warszawa
• Fiore F.F. (2006). Jak szybko przygotować dobry biznes plan, Wolters Kluwer Polska: Oficyna Ekonomiczna, Kraków, s. 22
• Pawlak Z. (2010), Biznesplan, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
• Stabryła A. (1997), Podstawy zarządzania firmą, Antykwa, Kraków-Kluczbork
• Zych W. (2016), Biznesplan przedsiębiorstwa - cele i struktura, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Kraków

Autor: Sławomir Wawak, Justyna Pasik