Współczynnik Giniego

Współczynnik Giniego – stosowany do określenia nierówności społecznych poprzez pomiar nierówności rozkładu dochodów. Umożliwia obserwację nierówności społecznych różnych społeczeństw. W praktyce używa się go, aby porównać dochody, a przez to warunki życia w różnych krajach świata. Nazwa współczynnika pochodzi od nazwiska jego twórcy, włoskiego demografa i statystyka – Corrado Giniego (G. W. Kołodko 2014, s. 27). Współczynnik Giniego obliczany jest na podstawie rocznego ekwiwalentnego dochodu będącego w dyspozycji gospodarstwa domowego, będącego podmiotem badań EU-SILC.

Wartości Współczynnika Giniego

Współczynnik Giniego może przyjmować wartości od 0 do 1, gdzie:

• 0 oznacza brak nierówności,
• 1 jest maksymalną wartością nierówności.

Wartość współczynnika równa 1 oznaczałaby, że dochód całego państwa przypada tylko jednej osobie (gospodarstwu domowemu). Wartość współczynnika wynosząca 0 oznaczałaby, że wszyscy w danym państwie osiągają jednakowy dochód (D. Rodrik 2019, s. 125). W rzeczywistości współczynnik Giniego przyjmuje wartości przeważnie zawierające się w przedziale 0,2-0,7 (G. W. Kołodko 2014, s. 28) Współczynnik Giniego może być również przedstawiany jako indeks Giniego i być wyrażany w formie liczb całkowitych. Aby uzyskać takie wartości należy pomnożyć wartość dziesiętną współczynnika razy 100.

Krzywa Lorenza

W obliczaniu współczynnika Giniego wykorzystuje się krzywą Lorenza. Jest to krzywa, za pomocą której przedstawia się funkcję dystrybucji dochodów w gospodarstwach domowych. Graficzna postać tej krzywej pokazuje jaki procent całkowitego dochodu otrzymuje każde kolejne gospodarstwo domowe.

• nachylenie krzywej równe 45° - gospodarstwa domowe uzyskują jednakowy dochód,
• krzywa przyjmująca jednakową wartość na osi rzędnych (y) dla każdego punktu znajdującego się na osi odciętych (x) i będąca linią poziomą - dochód gospodarstw domowych jest idealnie nierównomierny, czyli jedno gospodarstwo domowe uzyskuje cały dochód, a wszystkie pozostałe nie uzyskują żadnego dochodu.

Przy wykorzystaniu rzeczywistych danych krzywa przyjmuje postać wklęsłą w odniesieniu do linii nachylenia o wartości 45° -linia rozdziału egalitarnego- i znajduje się pomiędzy tą linią a linią poziomą. Współczynnik Giniego to zależność pomiędzy linią o nachyleniu 45°, a rzeczywistą krzywą Lorenza będącą łukiem (krzywa wklęsła w stosunku do linii 45°). Jest to relacja pomiędzy polem, które powstaje pod łukiem (krzywą Lorenza), a linią rozdziału egalitarnego (G. W. Kołodko 2014, s. 27-28).

Badanie EUR-SILC

Zbieraniem i analizowaniem danych w celu wyznaczenia współczynnika w państwach Unii Europejskiej zajmuje się Eurostat, który każdego roku przeprowadza badanie EUR-SILC (Europejskie Badanie Dochodów i Warunków Życia). Podmiotem badania są gospodarstwa domowe znajdujące się na terenie badanych krajów oraz osoby powyżej 16 lat, należące do tych gospodarstw. Badanie to dostarcza wiarygodnych informacji dotyczących poziomu dochodów, ubóstwa, wykluczenia społecznego oraz innych porównywalnych wskaźników poziomu życia społecznego. Badanie EU-SILC jest badaniem stałym (prowadzonym corocznie). Badanie ma charakter panelowy, wylosowana grupa respondentów poddawana jest kilkukrotnej "obserwacji" w odstępach czasu. Umożliwia to obserwację i analizę zmieniającej się sytuacji, postaw, zachowań badanej grupy. Badanie jest realizowane metodą wywiadu bezpośredniego. Wykorzystuje się dwa kwestionariusze; jeden służy do pozyskiwania danych dotyczących gospodarstw domowych, natomiast drugi - danych o osobach indywidualnych (G. Grozinger, W. Matiaske, C. K. Spiess 2008, s. 53).

Bibliografia

• Grozinger G., Matiaske W., Spiess C. K. (2008)., Europe and its regions: The usage of European Regionalized Social Science Data, Cambridge Scholar Publishing, Newcastle
• Kołodko G. W. (2014)., Społeczne i przestrzenne aspekty zróżnicowania dochodów we współczesnym świecie, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, nr 39
• Przekota G. (2021), Wybrane koncepcje pomiaru nierówności dochodowych, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", nr 66
• Rodrik D. (2019)., Rządy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Singh S. R., Murthy H. A., Gonsalves T. A. (2010), Feature Selection for Text Classification Based on Gini Coefficient of Inequality, "JMLR: Workshop and Conference Proceedings", nr 10, 76-85

Autor: Karolina Mermer