Symulacja kredytu

Symulacja kredytu – zestawienie wszystkich rat i kosztów kredytu w celu weryfikacji całościowego, przybliżonego kosztu kredytu. Symulacja kredytu jest częścią pakietu informacji, który dostarczany jest kredytobiorcy przed, w trakcie lub po zawarciu umowy kredytowej .

Przebieg symulacji kredytu

Symulacja kredytu jest jednym z podstawowych dokumentów dostarczanych kredytobiorcy przed zawarciem umowy kredytowej, jak i w trakcie jej trwania. Symulacja, tak samo jak projekt umowy kredytowej są dokumentami dostarczanymi nieodpłatnie, na którego podstawie konsument ma możliwość porównania ofert kredytowych poszczególnych banków. Informacje, które składają się na symulację kredytu są częścią tzw. formularzu informacyjnego. W zależności od rodzaju kredytu (hipotecznego, gotówkowego lub innego) formularz może przybrać inny wygląd. Wszystkie niezbędne różnice zostały wyróżnione w Załącznikach 1 i 2 Ustawy o kredycie konsumenckim .

W celu sporządzenia symulacji kredytu wymagane jest przetworzenie określonych danych dostarczanych zarówno przez kredytobiorcę jak i kredytodawcę. Dane różnią się w zależności od instytucji, banku lub zastosowanego kalkulatora symulacji, jednak zalicza się do nich np .:

• kwotę kredytu (wysokość zadłużenia)
• okres kredytowania
• oprocentowanie (wysokość i rodzaj oprocentowania - stałe lub zmienne)
• wartość nieruchomości (w przypadku kredytu hipotecznego)
• rodzaj rat (równe lub malejące)

Dodatkowo uwzględniana jest stopa referencyjna, marża i/lub prowizja banku. Kolejnym ważnym kryterium w sporządzeniu symulacji kredytu jest indywidualna zdolność kredytowa konsumenta, oraz czynniki kształtujące ryzyko kredytowe dla kredytobiorcy. Głównymi czynnikami ryzyka są: wpływ wartości kursu waluty przy zaciągnięciu kredytu w walucie obcej, zmienny poziom oprocentowania przy wyborze zmiennej stopy oprocentowania oraz ogólna sytuacja gospodarcza, charakteryzująca się cyklami koniunkturalnymi mającymi wpływ na kształtowanie się wskaźnika WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate).

Dane wynikowe symulacji kredytu

Zgodnie z Ustawą o kredycie konsumenckim (Ustawa o kredycie konsumenckim, s. 10) kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi m.in. :

1. "stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy oprocentowania oraz, jeżeli są dostępne, wszelkie indeksy lub stopy referencyjne mające zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu, a także okresy, warunki i procedury zmian stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
2. całkowitą kwotę kredytu;
3. terminy i sposób wypłaty kredytu;
4. całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta;
5. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania przedstawioną za pomocą reprezentatywnego przykładu, który obejmuje wszystkie założenia przyjęte do obliczenia tej stopy; w przypadku gdy konsument poinformował kredytodawcę o co najmniej jednym ze składników preferowanego przez siebie kredytu, takim jak okres obowiązywania umowy o kredyt lub całkowita kwota kredytu, składniki te powinny być uwzględnione w reprezentatywnym przykładzie;
6. zasady i terminy spłaty kredytu oraz, w odpowiednich przypadkach, kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania"

Kredytobiorca musi zostać poinformowany również o dodatkowych kosztach związanych z zawarciem umowy (np. marżach, prowizjach) oraz dodatkowych umowach (np. ubezpieczenia), które mogą być niedołącznym wymogiem kredytodawcy. Wszystkie wyżej wymienione dane składają się na symulację kredytu.

Skutki i interpretacja symulacji kredytu

W wyniku symulacji kredytu, kredytobiorca otrzymuje harmonogram spłat na cały okres kredytowania. Przykłady harmonogramów spłat dostępne są na stronach internetowych banków udzielających kredytów. Mimo różnicy wyglądu w harmonogramach, każdy z nich powinien zawierać informację o ilości wszystkich zaplanowanych rat, jej wielkość oraz wyszczególnienie części kapitałowej i odsetkowej . Wielkość zobowiązań, która prognozowana jest przez kredytodawcę, nie jest stała. Wysokość rat ulega zmianom wynikających z aktualizacji i zmian różnych czynników. Zobowiązania miesięczne mogą się odpowiednio zwiększać lub zmniejszać. Wpływ na zmianę może mieć aktualizacja stawki WIBOR, zmiana oprocentowania (jeśli kredytobiorca wybrał oprocentowanie zmienne), oraz zależne od kredytobiorcy działania: nadpłaty kredytu lub opóźnienia w płatnościach. Za każdym razem, kiedy dochodzi do zmian w wysokości spłat, kredytobiorca otrzymuje nowy harmonogram.

Skutkiem wykonywania symulacji kredytu i dostarczania aktualnych harmonogramów spłat jest możliwość odpowiedniego zaplanowania wydatków przez kredytobiorcę w związku w posiadaną wiedzą na temat wysokości miesięcznych rat. Interpretacja danych z planu spłat pozwala na kontrolę bieżących zobowiązań. Kredytobiorca może ubiegać się o zmianę wysokości rat, skracać/wydłużać czas kredytowania, przenieść kredyt do innego banku, zmienić rodzaj oprocentowania oraz podejmować szereg innych decyzji . Niestety wszystkie prognozy bazują jedynie na aktualnych danych i planują wysokość kolejnych rat, nie uwzględniając potencjalnych zmian. Może wiązać się to z dużym ryzykiem dla kredytobiorcy, który w wyniku dynamicznej sytuacji gospodarczej doświadczyć może nagłego skoku wielkości raty. Z tego powodu istotna jest świadomość konsumenta o roli jego zabezpieczenia i przygotowanie kredytobiorcy na ewentualne zmiany w harmonogramie.

Bibliografia

• Dz. U. 2011 Nr 126 poz. 715, (2022). Ustawa o kredycie konsumenckim
• Granosik, B. i Kaszubska, A. (2018). Analiza ofert bankowych w zakresie kredytowania inwestycji mieszkaniowych osób fizycznych w Koszalinie, Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych, 1(21)
• Panfil M. (2008), Finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 13
• Twardochleb M. (2015), Komputerowa symulacja zmienności rat długoterminowych kredytów w PLN i CHF zaciągniętych w latach 2004-2008, 2(36)
• Wszelaki A. (2013). Zarządzanie ryzykiem kredytowym banku poprzez realizację polityki kredytowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 761

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Mariola Karasińska