Przedawnienie długu

Przedawnienie długu, inaczej przedawnienie roszczenia, to sytuacja, w której po przekroczeniu pewnego określonego terminu, dochodzenie roszczenia staje się niemożliwe. Przedawnienie długu jest specyficzną instytucją prawną, która ma za zadanie regulować stosunki prawne między wierzycielami i dłużnikami. Daje możliwość uchylenia się osobie zadłużonej od płatności, a nawet od całkowitej odpowiedzialności karnej związanej ze swoimi zobowiązaniami finansowymi, gdy wierzyciel nie wykaże inicjatywy w dochodzeniu roszczeń w wyznaczonym terminie. Aktem prawnym opisującym przedawnienie długu jest Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Terminy przedawnienia

Ogólne terminy określone w Kodeksie cywilnym kształtują się następująco:

• 6 lat dla roszczeń majątkowych, liczony od dnia będącego ustalonym terminem uregulowania należności(skrócony z lat 10 na mocy Ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw),
• 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe, oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Istnieje jednak wiele przypadków dla których termin ten jest krótszy, lub dłuższy.

Rozpoeczęci, zawieszenie i Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Bieg przedawnienia(upływ czasu prowadzący do przedawnienia)może podlegać zakłóceniu przez różnorakie zdarzenia prawne. Przede wszystkim bieg terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu gdy wystąpią przeszkody opisane w art. 121 Kodeksu cywilnego. Termin zaczyna biec po likwidacji przeszkody. W związku z tym w celu stwierdzenia przedawnienia, sumuje się okresy biegu podzielone przez wystąpienie przeszkody. Bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń różnego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, a także przez wszczęcie mediacji. Przerwanie biegu terminu przedawnienia sprawia, że czas który upłynął do chwili przerwania traci znaczenie prawne, a termin przedawnienia rozpoczyna bieg od nowa.

Funkcje przedawnienia

Przedawnienie długu może pełnić następujące funkcje:

• Społeczna, w celu usuwania, lęku,niepewności i stresu których powodem jest różnica między stanem faktycznym a prawnym,
• O graniczenie problemu związanego z nękającą windykacją, która nierzadko w nadmiernym stopniu wywiera presję na osobę zadłużoną,która nie powinna żyć w stanie ciągłego zagrożenia roszczeniem ze strony wierzyciela,
• związane z tym domniemanie, że skoro wierzyciel nie domagał się należnego mu długu od długiego czasu, nie jest zainteresowany przysługującymi mu świadczeniami,
• Eliminacja problemów dowodowych- Dochodzenie roszczeń długo po terminie, który upłynął, powodowałoby napotkanie wielu trudności związanych z dowodami, których niekiedy nie da się rozwiązać. Czas powoduje spadek wartości dowodowych co może prowadzić do niesłusznych wyroków.

Prawnemu laikowi, może wydawać się, że prawne przyzwolenie na uchylanie się od spłacania należności jest szkodliwym pozwoleniem na próby oszustw. Jednak w literaturze prawniczej można doszukać się racji naprawdę bardzo wielu i to różnorodnych, popierających instytucję przedawnienia. Prawdopodobnie aż tak mnogiego doszukiwania się racji, nie czyni się w odniesieniu do żadnej innej instytucji kodeksu cywilnego.

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Bibliografia

• Chańko P., Strumiłło T. (2010), Przerwanie biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia mediacji, "Kwartalnik ADR", nr 1, s. 33-56
• Kuźmicka-Sulikowska J. (2015), Idea przedawnienia i jej realizacja w polskim kodeksie cywilnym, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Lazarowicz A. (2019), Ile lat musi minąć do przedawnienia długu? Ustawowe terminy, "Poradnik Przedsiębiorcy"
• Siuda W. (2007), Elementy prawa dla ekonomistów, SCRIPTUM, Poznań
• Wielgus K. (2019), Nowelizacja instytucji przedawnienia w Polskim Kodeksie cywilnym z 13 kwietnia 2018 r. - analiza prawna, "Transformacje prawa prywatnego", nr 2, s. 109-147
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny., Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018 poz. 1104

Autor: Szymon Gregorczyk