Zysk nadzwyczajny

Zysk nadzwyczajny
Polecane artykuły
Przychody i koszty finansowe Rachunek zysków i strat Koszty finansowe Rodzajowy układ kosztów Koszt Zdarzenie gospodarcze Wynik finansowy Koszty Pozostałe przychody i koszty operacyjne

Zysk nadzwyczajny to dodatnie skutki finansowe klasyfikowane obok przychodów. Powstaje w wyniku zdarzeń niepowtarzalnych i niezwiązanych ze zwykłą działalnością jednostki gospodarczej, a w szczególności spowodowany zdarzeniami losowymi (A. Białek-Jaworska, 2008, str. 5).

Ustawodawca termin zysków i strat nadzwyczajnych definiuje jako "zyski i straty powstające w bankach, zakładach ubezpieczeń, zakładach reasekuracji oraz spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia" (Ustawa o rachunkowości, 1994, str. 12).

Podłoże rachunkowości a zysk nadzwyczajny

Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i strat jest to zestawienie dwóch podstawowych kategorii finansowych jakimi są przychody i koszty, oraz zysków i strat nadzwyczajnych jak i obciążeń związanych z uzyskaniem przychodów (podatki). Dzięki sporządzeniu rachunku zysków i strat określamy wynik finansowy danego okresu rozliczeniowego, a dzięki tym informacjom da się określić czy w tym okresie działalność jednostki była rentowna (M. Górka, 2016, s. 59).

Ogólna budowa rachunku zysków i strat (P. Szczypa, 2005, s. 9):

Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych, usług, towarów i materiałów

• Koszty sprzedanych wyrobów gotowych, usług, towarów i materiałów

= Zysk (strata) brutto ze sprzedaży

• Koszty sprzedaży

• Koszty ogólnego zarządu

= Zysk (strata) ze sprzedaży

+ Pozostałe przychody operacyjne

• Pozostałe koszty operacyjne

= Zysk (strata) z działalności operacyjnej

+ Przychody finansowe

• Koszty finansowe

= Zysk (strata) z działalności gospodarczej

+ Zyski nadzwyczajne

• Straty nadzwyczajne

= Zysk (strata) brutto

• Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

= Zysk (strata) netto

Wynik finansowy

Wynik finansowy brutto (zysk lub strata) jest to wynik finansowy na działalności gospodarczej, skorygowany o saldo zysków i strat nadzwyczajnych. Sam wynik finansowy definiowany jest jako relacja dwóch torów zasobów przedstawianych w jednostkach pieniężnych, które "przychodzą" się do przedsiębiorstwa różnymi kanałami i są zużywane w związku z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą (koszty) oraz te które "wychodzą" w formie oferowanych produktów i usług do sprzedaży i pozyskiwanych w zamian za nie aktywów pieniężnych (przychody) w okresie sprawozdawczym (W. Gos, 2015, str. 2). Przy dodatnim wyniku finansowym przedsiębiorstwo odnotowuje zysk.

Operacje nadzwyczajne

Operacje nadzwyczajne to nieprzewidywalne zdarzenia znajdujące się poza obszarem zwykłej działalności operacyjnej firmy. Nie są one powiązane z ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej. Operacje nadzwyczajne rodzą się w wyniku tych zdarzeń lub transakcji które są odróżnialne od podstawowej działalności jednostki (P. Szczypa, 2005, str. 32).

Do najczęstszych przyczyn powstawania zdarzeń nadzwyczajnych zalicza się:

• zdarzenia losowe – powódź, pożar, kradzież z włamaniem, gradobicie, wichura
• postępowanie ugodowe, układowe i naprawcze,
• sprzedaż części jednostek, np. działu produkcyjnego,
• zaniechanie prowadzenia określonego rodzaju działalności

Skutki zdarzeń nadzwyczajnych określane są jako straty nadzwyczajne oraz zyski nadzwyczajne (S. Kowalska, 2014, str. 280).

Zyski nadzwyczajne

(P. Szczypa, 2005, str. 32):

• "otrzymane odszkodowania za straty spowodowane zdarzeniami losowymi,
• przyjęte odpady użytkowe odzyskane po zdarzeniach losowych."

Straty nadzwyczajne

(P. Szczypa, 2005, str. 32):

• "niedobory i szkody powstałe w majątku z przyczyn losowych,
• wynagrodzenia osób zatrudnionych przy usuwaniu skutków szkód losowych,
• usługi obce związane z usuwaniem skutków zdarzeń losowych,
• zużycie materiałów związane z usuwaniem skutków zdarzeń losowych,
• wartość netto środka trwałego likwidowanego z przyczyn losowych."

Bibliografia

• Białek-Jaworska A. (2008) Przychody i koszty, zasady ujmowania ich w rachunku zysków i strat Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Gos W. (2015) Definiowanie i interpretacja zysku i kapitału "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 873. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 77", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
• Górka M. (2016) Sprawozdania finansowe i ich rola w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa "Prace naukowo-dydaktyczne. Zeszyt 70 Zarządzanie w sektorach prywatnym oraz publicznym", Wydawnictwa PWSZ w Krośnie, Krosno
• Kowalska S. (2014) Przychody i koszty elementem zarządzania i wpływu na wynik finansowy - studium przypadku "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie 2014 (2)", Instytut Zarządzania i Ekonomii Wyższej Szkoły HUMANITAS, Sosnowiec
• Szczypa P. (2005) Klasyfikowanie kosztów i przychodów. Poradnik dla ucznia Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom
• Szczypa P. (2005) Ustalanie i podział wyniku finansowego. Poradnik dla ucznia Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom
• Ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 2013 r., poz. 330)

Autor: Jakub Wolańczyk

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.