Ocena ryzyka

Z Encyklopedia Zarządzania

Ryzyko - jest to możliwe do wystąpienia niepożądane zjawisko, które związane jest wykonywaną pracą. Skutkować może powstaniu strat, uszczerbków na zdrowiu bądź utratą życia przez pracowników wykonujących pracę.[1]

Ocena ryzyka zawodowego

Jest procesem polegającym na ciągłym badaniu wszystkich możliwych aspektów pracy wykonywanej przez pracowników w celu identyfikacji zagrożeń, ustalenia możliwości ich zlikwidowania, a w razie braku takiej możliwości, zapobieganiu ich powstawaniu za pomocą niezbędnych środków i narzędzi ochronnych oraz opracowaniu działań, jakie należy podjąć w celu ograniczenia ryzyka zawodowego związanego z tymi zagrożeniami[2]

"Ogólne wymagania prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego wynikają z art. 226 Kodeksu pracy §39. rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które zobowiązują pracodawcę m.in. do podejmowania takich działań jak ocena ryzyka związanego z pracą, dokumentowanie wyników oceny ryzyka, informowanie pracowników o zagrożeniach i ryzyku".[3]

Zasady oceny ryzyka zawodowego

Jak podaje Krause M. istnieje wiele skutecznych metod oceny ryzyka zawodowego. Zaleca się jednak, aby dokonać wyboru takich metod, które nie wymagają specjalistycznej wiedzy i które łatwo mogą zostać poddane ocenie przez zespół oceniający ryzyko. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, aby otrzymane wyniki przedstawiły niezbędne informacje w celu zapobieganiu występowaniu zagrożeń. "Zgodnie z zasadą ALARP (As Low As Reasonably Practicable) można wyodrębnić trzy następujące obszary o różnym poziomie ryzyka:

  1. obszar I, w którym ryzyko jest niedopuszczalnie duże i nie można go obniżyć za pomocą dostępnych środków, praca w tym obszarze jest niedopuszczalna,
  2. obszar II, w którym ryzyko można zaakceptować, pod warunkiem stałej jego kontroli, w obszarze tym należy podjąć wysiłki w celu redukcji ryzyka, uwzględniając przy tym warunek ekonomiczny,
  3. obszar III, w którym ryzyko jest pomijalnie małe i nie musi być kontrolowane, ponieważ nie przewiduje się możliwości jego zwiększenia".[4]

Kiedy dokonywać analizę ryzyka zawodowego

W literaturze można znaleźć, że konieczne jest przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Należy to zrobić dla tych stanowisk, dla których nie była wcześniej wykonana analiza ryzyka, jak i również kiedy mamy do czynienia ze zmianą na stanowisku, która mogłaby spowodować zmianę poziomu ryzyka.

"Ocenę ryzyka zawodowego powinno przeprowadzać się, gdy:

  • tworzone są nowe stanowiska pracy,
  • wprowadzane są zmiany na stanowiskach pracy,
  • zmieniono wymagania odnośnie dopuszczalnego poziomu czynników środowisk pracy, oceny ryzyka itp.,
  • wprowadzono zmiany związane z zastosowaniem środków ochrony,
  • na terenie organizacji pracownicy z innych firm wykonują roboty zagrażające pracownikom organizacji"

Poza wymienionymi przypadkami może również być odgórnie narzucone przeprowadzanie okresowej oceny ryzyka zawodowego, którą powinno się wykonywać na stanowiskach pracy oraz dla technologii i procesów o dużym prawdopodobieństwie wystąpienia ryzyka, którego skutki mogą być bardzo duże bądź katastrofalne[5]

Etapy oceny ryzyka zawodowego

Proces oceny ryzyka zawodowego składa się z kilku kluczowych etapów, które należy przeprowadzić w celu uzyskania kompleksowej analizy.

Pierwszym etapem jest identyfikacja zagrożeń. W tej fazie należy dokładnie przeanalizować każde stanowisko pracy, uwzględniając wszystkie możliwe czynniki ryzyka, takie jak substancje niebezpieczne, nieodpowiednie warunki pracy, niewłaściwe metody wykonywania zadań, nieodpowiedni sprzęt czy brak odpowiednich procedur bezpieczeństwa. Ważne jest, aby uwzględnić również czynniki psychospołeczne, takie jak stres, nadmierne obciążenie pracą czy brak wsparcia ze strony pracodawcy.

Kolejnym etapem jest ocena ryzyka. W tej fazie należy przypisać każdemu zidentyfikowanemu zagrożeniu stopień ryzyka, uwzględniając zarówno prawdopodobieństwo wystąpienia danego zagrożenia, jak i potencjalne skutki dla pracowników. Istnieje wiele metod i technik oceny ryzyka zawodowego, które można zastosować w tej fazie.

Trzeci etap to ocena skuteczności obecnych środków ochrony. W tej fazie należy zbadać, czy istniejące środki ochrony są wystarczające w celu minimalizowania ryzyka. Jeśli nie, konieczne jest wprowadzenie dodatkowych środków lub zmiana istniejących.

Ostatnim etapem jest dokumentacja i monitorowanie. W tej fazie należy sporządzić odpowiednie dokumenty, takie jak ocena ryzyka zawodowego, plan działań, procedury bezpieczeństwa oraz instrukcje dla pracowników. Ważne jest również regularne monitorowanie sytuacji i przeprowadzanie okresowych przeglądów oceny ryzyka w celu zapewnienia, że wszystkie środki ochrony są skuteczne i spełniają swoje zadanie.

Aspekty uwzględniane w ocenie ryzyka zawodowego

Ryzyko fizyczne

  1. Warunki pracy
  2. Hałas
  3. Wibracje
  4. Promieniowanie
  5. Niebezpieczne substancje chemiczne

Ryzyko psychospołeczne

  1. Organizacja pracy
  2. Nadmierne obciążenie
  3. Brak autonomii
  4. Niskie perspektywy rozwoju

Ryzyko związane z czynnikami ergonomicznymi

  1. Ustawienie stanowisk pracy
  2. Narzędzia pracy
  3. Szkolenie dotyczące ergonomii

Ryzyko związane z pożarami i sytuacjami awaryjnymi

  1. Zabezpieczenie stanowisk pracy
  2. Szkolenie z zakresu bezpieczeństwa pożarowego

Ryzyko biologiczne

  1. Kontakt z chorobotwórczymi drobnoustrojami
  2. Procedury higieniczne
  3. Środki ochrony osobistej

Ryzyko związane z masowymi zdarzeniami

  1. Wypadki komunikacyjne
  2. Katastrofy naturalne
  3. Procedury awaryjne
  4. Szkolenie z postępowania w przypadku takich sytuacji

Ryzyko związane z cyberbezpieczeństwem

  1. Ataki hakerów
  2. Bezpieczeństwo danych
  3. Szkolenie z zakresu bezpieczeństwa cybernetycznego

Ryzyko związane z transportem i magazynowaniem

  1. Zabezpieczenie ładunków
  2. Procedury transportu
  3. Warunki magazynowania

Ryzyko związane z niewłaściwym użytkowaniem maszyn i urządzeń

  1. Szkolenie w zakresie obsługi maszyn
  2. Procedury bezpieczeństwa

Ryzyko związane z pracą w środowisku zewnętrznym

  1. Prace na wysokościach
  2. Prace w warunkach atmosferycznych
  3. Prace w pobliżu ruchu drogowego
  4. Środki ochrony osobistej

Ryzyko związane z substancjami chemicznymi

  1. Etykietowanie substancji
  2. Procedury postępowania z substancjami niebezpiecznymi
  3. Środki ochrony osobistej

Ryzyko związane z pracą w sektorze usług

  1. Kontakty z nieznajomymi osobami
  2. Warunki pracy
  3. Narażenie na przemoc

Ryzyko związane z ekspozycją na promieniowanie jonizujące

  1. Pracownicy w pobliżu źródeł promieniowania
  2. Procedury bezpieczeństwa
  3. Środki ochrony osobistej

Specyficzne grupy pracowników i ocena ryzyka zawodowego

Kobiety w ciąży

Kobiety w ciąży stanowią specyficzną grupę pracowników, które wymagają szczególnej uwagi i ochrony w miejscu pracy ze względu na ich stan zdrowia i dobro ich nienarodzonych dzieci. Ocena ryzyka zawodowego dla kobiet w ciąży powinna uwzględniać różne czynniki, takie jak fizyczne obciążenie, stres, narażenie na substancje szkodliwe oraz możliwość wystąpienia wypadków.

Podczas oceny ryzyka dla kobiet w ciąży, należy wziąć pod uwagę specyficzne potrzeby i ograniczenia związane z ciążą. Pracodawcy powinni dostosować warunki pracy, aby zapewnić zdrowie i bezpieczeństwo pracującej kobiety oraz jej nienarodzonego dziecka. Może to obejmować zmianę stanowiska pracy, dostosowanie grafiku pracy, ograniczenie narażenia na szkodliwe substancje czy zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej.

Ważne jest również zapewnienie odpowiedniej edukacji pracowników i zarządzających na temat ryzyka zawodowego związanego z ciążą. Pracownicy powinni być świadomi zagrożeń, znać swoje prawa oraz wiedzieć, jak reagować w sytuacjach awaryjnych lub gdy poczują się niewłaściwie traktowani.

Osoby starsze

Osoby starsze stanowią kolejną specyficzną grupę pracowników, które również wymagają szczególnej uwagi i ochrony w miejscu pracy. Wraz z wiekiem, mogą wystąpić pewne zmiany fizyczne i psychiczne, które mogą wpływać na zdolność wykonywania pracy oraz zwiększać ryzyko wystąpienia wypadków.

Ocena ryzyka zawodowego dla osób starszych powinna uwzględniać ich indywidualne zdolności, ograniczenia i potrzeby. Pracodawcy powinni dostosować stanowiska pracy oraz warunki pracy, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort starszym pracownikom. Może to obejmować zmiany w organizacji pracy, dostosowanie narzędzi i sprzętu do pracy, czy udzielanie dodatkowego wsparcia i szkoleń.

Ważne jest również zachęcanie starszych pracowników do aktywnego udziału w procesach oceny ryzyka zawodowego. Ich wiedza i doświadczenie mogą być niezwykle cenne przy identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń oraz opracowywaniu odpowiednich strategii zapobiegawczych.

Pracownicy niepełnosprawni

Pracownicy niepełnosprawni również wymagają szczególnej uwagi i ochrony w miejscu pracy. Ocena ryzyka zawodowego dla tej grupy pracowników musi uwzględniać ich indywidualne potrzeby, ograniczenia oraz dostosowanie stanowiska pracy i warunków pracy do ich specyficznych wymagań.

Pracodawcy powinni dostosować miejsce pracy, tak aby zapewnić pełne bezpieczeństwo i komfort pracownikom niepełnosprawnym. Może to obejmować modyfikację infrastruktury, dostosowanie sprzętu i narzędzi do pracy, czy zapewnienie odpowiedniego wsparcia i szkoleń, aby pracownicy niepełnosprawni mogli wykonywać swoje obowiązki w sposób efektywny i bezpieczny.

Ważne jest również zrozumienie i respektowanie potrzeb pracowników niepełnosprawnych oraz eliminowanie wszelkich form dyskryminacji w miejscu pracy. Pracownikom niepełnosprawnym powinno się zapewnić równy dostęp do możliwości rozwoju zawodowego i awansu, a także zapewnić im takie same prawa jak innym pracownikom.


Ocena ryzyka — artykuły polecane
Ryzyko zawodowe — Zarządzanie bezpieczeństwem pracy — Niezgodność — Kierunki wdrażania ergonomii — Prace szczególnie niebezpieczne — Ryzyko ubezpieczeniowe — Zarządzanie ryzykiem wg PMBOK — Szkolenie BHP — Ryzyko technologiczne — Bank specjalny

Przypisy

  1. ↑ Maciejewski J. (2015), s. 137
  2. ↑ Górska E. (2011), s. 27
  3. ↑ Krause M. (2011), s. 1
  4. ↑ Krause M. (2011), s. 2-3
  5. ↑ Romanowska-Słomka I., Słomka A. (2008), s. 17

Bibliografia

  • Górska E. (red.) (2011), Współczesne i przyszłe wyzwania ergonomii
  • Krause M. (2011), Praktyczne aspekty doboru metod oceny ryzyka zawodowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i zarządzanie, nr 1864
  • Maciejewski J. (2015), Ryzyko przedsiębiorstwa w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, nr 19
  • Romanowska-Słomka I., Słomka A. (2008), Zarządzanie ryzykiem zawodowym, Wydawnictwo Tarbonus, Kraków-Tarnobrzeg


Autor: Barbara Michalec


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Ocena_ryzyka&oldid=211887”