Zarządzanie portfelem

Zarządzanie portfelem jest to działanie, mające na celu organizację i strategiczne dokonywanie decyzji związanych z zaangażowaniem kapitałowym tak, aby zminimalizować ryzyko oraz zwiększyć zysk.

Często pojęciem portfela nazywamy pewien zbiór elementów (Piwoni-Krzeszowska E., Małkus T. 2014, s. 141). Aktywne zarządzanie portfelem (ang. active portfolio management) cechuje się kontrolowaniem i dokonywaniem trwałych poprawek składu portfela stosownie do aktualnych prognoz oraz analiz (Morajda J. 1999, s. 14).

Literatura przedmiotu najczęściej wyróżnia dwa aspekty w odniesieniu do zarządzania portfelem:

• zarządzanie portfelem inwestycyjnym,
• zarządzanie portfelem projektów.

Portfelem projektów nazywamy zestawienie projektów, które są koordynowane i opracowywane w danym przedsiębiorstwie (Piwoni-Krzeszowska E., Małkus T. 2014, s. 141). Zgodnie z PMI Project Management Institute, “portfel projektów to zbiór projektów lub programów oraz innych inicjatyw, które zostały zgrupowane razem, aby ułatwić efektywne zarządzanie i osiąganie celów strategicznych. Projekty w portfelu są w określony sposób powiązane, najczęściej instytucjonalnie, finansowo, czasowo lub obiektowo” (Brzozowski M., 2014, s. 12). Natomiast zarządzanie portfelami projektów należy do scentralizowanego zarządzania obejmującego gromadzenie, rozpoznanie, priorytetyzację, dobór, zatwierdzanie, równoważenie, kierowanie oraz monitoring projektów (w ramach składowych portfela). Wszystkie te działania są niezbędne, aby osiągnąć wyznaczone uprzednio cele (Piwoni-Krzeszowska E., Małkus T. 2014, s. 141).

Jest to zatem proces analizy i alokacji zasobów przedsiębiorstwa pomiędzy projekty i programy w taki sposób, aby zrealizować planowane zamiary organizacji oraz zwiększyć wartość dla interesariuszy. Zarządzanie portfelem projektów jest intensywnym procesem decyzyjnym, w trakcie którego zestaw aktywnych projektów jest stale kontrolowany i odpowiednio dostosowywany (Brzozowski M., 2014, s. 12). Działanie te zapewnia organizacji korzystniejsze pozycjonowanie konkurencyjne, a także poprawę wydajności grup projektowych oraz adekwatne spożytkowanie zasobów, co z kolei przekłada się na redukcję wydatków związanych z realizowanymi projektami (Cabała P., Paluch W., 2020, s. 19).

Mówiąc z kolei o zarządzaniu portfelem inwestycyjnym, mamy na myśli administrowanie zbiorem posiadanych papierów wartościowych, a niejednokrotnie również zestawem tzw. instrumentów pochodnych (Morajda J. 1999, s. 9). Jak podaje art. 75. Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2005 Nr 183 poz. 1538): “zarządzanie portfelem, w którego skład wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, polega na podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez klienta do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub instrumentów finansowych” (Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, s. 162).

Zakładanie oraz zarządzanie portfelem inwestycyjnym jest procesem wielopoziomowym i skomplikowanym. Wstępnie obejmuje wyznaczenie celów przez inwestora, następnie podjęcie wielu decyzji w związku ze strukturą portfela, ryzykiem inwestycyjnym, możliwościami i regułami selekcji wybranych komponentów, a finalnie usprawnieniu narzędzi oraz technik stosowanych w konkretnych jego fazach.

Za jedno z zasadniczych kwestii w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym przyjmuje się metodę selekcji i dopasowania konkretnych aktywów do danego portfela, co w dużej mierze jest współmierne z założoną przez inwestora strategią inwestycyjną (T.L. Nawrocki, s. 240). Aby metody tworzenia oraz zarządzania portfelem inwestycyjnym były odpowiednio skuteczne, muszą one opierać się na regularnej analizie rynku finansowego i jego instrumentów. Konsekwencją tego jest konieczność ciągłego rozwoju oraz doskonalenia narzędzi dla tego typu analizy, które wspierają formowanie prognoz oraz podejmowanie decyzji (Morajda J. 1999, s. 9).

Autor: Dominika Kowalczyk

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.