Tekst źródłowy strony Zarządzanie jakością

{{infobox4
|list1=
<ul>
<li>[[System zarządzania jakością]]</li>
<li>[[Zapewnienie jakości]]</li>
<li>[[Joseph Juran]]</li>
<li>[[Europejska nagroda jakości]]</li>
<li>[[Lean management]]</li>
<li>[[Nagroda im. Deminga]]</li>
<li>[[Jakość życia a TQM]]</li>
<li>[[Istota zarządzania przez jakość]]</li>
<li>[[Model House of Total Quality]]</li>
</ul>
}}

'''[[Zarządzanie]] jakością''' jest podejściem, które dąży do doskonalenia [[efektywność|efektywności]] i [[elastyczność|elastyczności]] organizacji w celu spełnienia wymagań, potrzeb i oczekiwań [[klient]]a. Wykorzystuje ono w tym celu [[funkcje zarządzania]] w całym przedsiębiorstwie. Jest to czwarty etap rozwoju koncepcji jakości po: [[kontrola jakości|kontroli jakości]], [[sterowanie jakością|sterowaniu jakością]] i [[zapewnienie jakości|zapewnieniu jakości]].

==Zapewnienie jakości a zarządzanie jakością==
'''[[Zapewnienie jakości]]''' jest związane z produkcją (lub świadczeniem usług), [[projekt]]owaniem [[produkt]]ów oraz technologii wytwarzania. Jego [[cele]]m jest dostarczenie dobrego produktu, który zaspokoi [[potrzeby]] i wymagania klienta. Wykorzystuje podwójne informacyjne [[sprzężenie zwrotne]], które umożliwia [[samodoskonalenie]] produktu, procesu i całego [[system]]u produkcyjnego.

'''[[Zarząd]]zanie jakością''' to krok naprzód w stosunku do zapewnienia jakości. Ponieważ każde [[działanie]] w przedsiębiorstwie może mieć wpływ na [[jakość]] produktu, obejmuje ono całą [[przedsiębiorstwo|organizację]]. W zarządzaniu jakością każdy [[pracownik]] powinien dążyć do doskonalenia własnej pracy. Jest to szczególnie widoczne w koncepcji [[zarządzanie przez jakość|Zarządzania przez jakość]].

==Zasady zarządzania jakością==
[[Zasady zarządzania jakością]] zostały zdefiniowane w normie [[ISO 9000]]. Przybliżają one podejście znormalizowane (obecne w [[norma]]ch ISO) do Zarządzania przez jakość. W pierwszej wersji sformułowano 8 zasad, jednak nowelizacja [[normy]] [[ISO 9001]] z roku 2015 usunęła jedną i pozostawiła 7. Do zasad tych należą:
* Orientacja na klienta
* [[Przywództwo]]
* [[Zaangażowanie pracowników]]
* [[Podejście procesowe]]
<google>ban728t</google>
* [[Podejście systemowe|Systemowe podejście do zarządzania]] (usunięte w ISO 9001:2015)
* [[Ciągłe doskonalenie|Doskonalenie]] (poprzednio [[Ciągłe doskonalenie]])
* [[Podejmowanie decyzji]] na podstawie faktów
* [[Zarządzanie relacjami z klientem|Zarządzanie relacjami]] (poprzednio Wzajemnie korzystne relacje z [[dostawca]]mi)
W nawiasach przedstawiono pierwotne zasady obecne w normie ISO 9000:2000.

==Podejścia do zarządzania jakością==
D. Kroslid wskazał, że ruch projakościowy rozwinął się w formie dwu równoległych szkół<ref>Kroslid D., Searching for Total Quality Management - Rethinking and Reinterpreting, Linköping Institute of Technology, Linköping 1999</ref>:
* deterministycznej,
* ciągłego doskonalenia.

==Szkoła deterministyczna==
Podejście deterministyczne swoje źródła ma w:
* dokonaniach [[Frederick Winslow Taylor|F.W. Taylora]]
* ideach standaryzacji w amerykańskim przemyśle zbrojeniowym,
* koncepcji [[Zero defektów]] [[Philip B. Crosby|P.B. Crosby'ego]].
Standardy, procedury specyfikacje i ich dokładne wypełnianie są główną zasadą. Dlatego to głównie [[menedżer]]owie są odpowiedzialni za jakość. Aktualne podejścia związane z tą szkołą to: normy serii ISO 9000 (szczególnie przed rokiem 2000) oraz [[Six sigma]]. To podejście zwykle pomija [[ekonom]]iczny wymiar jakości ([[koszty jakości]], poziomy jakości, opłacalność podejścia projakościowego).

==Szkoła ciągłego doskonalenia==
[[Grafika:quality_management_development.jpg|right|thumb|500px|frame|Rozwój koncepcji jakości]]
Szkoła ciągłego doskonalenia ma swoje źródła w:
* [[statystyczne sterowanie procesem|statystycznym sterowaniu procesem]] autorstwa [[Walter A. Shewhart|W.A. Shewharta]],
* [[Total Quality Control]] autorstwa [[Armand Feigenbaum|A. Feigenbauma]],
* japońskim Company-Wide Quality Control.
Głównym kierunkiem działań projakościwych jest spełnianie ciągle zmieniających się potrzeb i oczekiwań klientów. Jakość jest rozumiana jako [[proces]] dynamiczny. Ciągłe doskonalenia oraz niskie [[koszty]] są istotniejsze od niezmiennego wysokiego poziomu jakości. Współczesnym podejściami opartymi na tej szkole są: [[Zarządzanie przez jakość]] oraz [[Lean management]].

==Kluczowe aspekty zarządzania jakością==
* '''[[Monitorowanie]] i [[ocena]] procesów'''. Zarządzanie jakością opiera się na ciągłym monitorowaniu i ocenie procesów w organizacji. Dzięki temu można zapewnić, że procesy są zgodne z ustalonymi standardami i spełniają oczekiwania klientów.
* '''[[System zarządzania]] jakością'''. System zarządzania jakością jest kluczowym instrumentem zarządzania jakością. Obejmuje on [[dokument]]ację, procedury, odpowiedzialności i [[zasoby]] potrzebne do realizacji celów jakościowych.
* '''[[Komunikacja]] wewnątrz organizacji'''. Skuteczna komunikacja wewnątrz organizacji jest niezbędna dla efektywnego zarządzania jakością. Wszyscy pracownicy powinni mieć jasne zrozumienie celów jakościowych i wiedzieć, jakie działania podejmować w celu ich realizacji.
* '''Współ[[praca]] z dostawcami'''. [[Współpraca]] z dostawcami jest istotnym elementem zarządzania jakością. Jakość produktów lub usług dostarczanych przez dostawców ma wpływ na finalny produkt lub usługę oferowaną przez organizację.
* '''[[Zarządzanie ryzykiem]]'''. Zarządzanie jakością wymaga również odpowiedniego zarządzania ryzykiem. Organizacje muszą identyfikować potencjalne [[zagrożenia]] dla jakości i podejmować działania mające na celu ich minimalizację lub wyeliminowanie.
* '''[[Kultura organizacyjna]]'''. Kultura organizacyjna odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu jakością. Organizacje o kulturze skoncentrowanej na jakości promują współpracę, zaangażowanie pracowników i ciągłe doskonalenie.
* '''Rola [[lider]]ów'''. Rola liderów w zarządzaniu jakością jest niezwykle ważna. Liderzy powinni być zaangażowani w procesy jakościowe, wspierać inicjatywy doskonalenia i być wzorem dla innych pracowników.
* '''Zaangażowanie wszystkich pracowników'''. Zarządzanie jakością powinno być uwzględniane na wszystkich poziomach organizacji, od najwyższej [[kadry]] zarządzającej po pracowników operacyjnych. Każdy pracownik powinien mieć świadomość i [[odpowiedzialność]] za jakość swojej pracy.
* '''[[Cykl]] doskonalenia'''. Zarządzanie jakością nie jest jednorazowym procesem, ale ciągłym cyklem doskonalenia. Organizacje powinny stale analizować [[wynik]]i, identyfikować obszary do poprawy i wprowadzać odpowiednie [[działania korygujące]].

==Wpływ zarządzania jakością==
===Wizerunek organizacji===
Zarządzanie jakością ma ogromny wpływ na [[wizerunek]] organizacji. Organizacje, które konsekwentnie dostarczają wysoką jakość produktów lub usług, budują reputację zaufanej i wiarygodnej marki. Klienci, którzy doświadczyli doskonałej jakości produktów lub usług, często będą polecać daną organizację swoim znajomym i rodzinie. Ta pozytywna opinia może przyczynić się do zwiększenia liczby klientów i wzrostu [[sprzedaż]]y.

[[Wizerunek organizacji]] jest niezwykle ważny, zwłaszcza w dzisiejszym konkurencyjnym środowisku [[biznes]]owym. Konsumenci mają teraz łatwy dostęp do informacji i mogą szybko porównać różne marki i ich jakość. Dlatego organizacje, które nie inwestują w zarządzanie jakością, mogą stracić [[zaufanie]] klientów i być zmuszone do konkurowania na cenę, co może prowadzić do obniżenia marży [[zysk]]u.

===Efektywność operacyjna===
Zarządzanie jakością ma również wpływ na [[efektywność]] operacyjną organizacji. Poprawa jakości może prowadzić do zmniejszenia wad, zmniejszenia [[koszt]]ów naprawczych i zwiększenia wydajności.

Dobre zarządzanie jakością może pomóc organizacji w identyfikacji i eliminacji przyczyn wadliwości produktów lub usług. Poprzez skoncentrowanie się na eliminowaniu powtarzających się problemów, organizacje mogą zoptymalizować swoje procesy i zwiększyć [[wydajność]]. Zmniejszenie wadliwości przekłada się na zmniejszenie kosztów naprawczych i zmniejszenie ilości [[reklama]]cji, co przyczynia się do [[oszczędności]] organizacji.

Poprawa jakości może również prowadzić do zwiększenia wydajności operacyjnej. Wyższa jakość produktów lub usług może przyczynić się do zwiększenia satysfakcji klientów, co z kolei prowadzi do zwiększenia sprzedaży i wzrostu dochodów. Większa wydajność oznacza również, że [[organizacja]] może zrealizować więcej zamówień w krótszym czasie, co prowadzi do zwiększenia konkurencyjności i [[zdolności]] organizacji do sprostania rosnącym wymaganiom rynku.

===Technologia jako wsparcie dla zarządzania jakością===
[[Technologia]] odgrywa istotną rolę w zarządzaniu jakością. Narzędzia i [[systemy informatyczne]] mogą pomóc w monitorowaniu procesów, analizowaniu danych jakościowych i identyfikowaniu obszarów do poprawy.

Współczesne narzędzia i systemy informatyczne umożliwiają organizacjom skuteczniejsze monitorowanie jakości produktów lub usług. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych systemów rejestracji danych, organizacje mogą śledzić i analizować [[dane]] jakościowe w czasie rzeczywistym. To pozwala na szybką identyfikację potencjalnych problemów jakościowych i podjęcie działań naprawczych.

Technologia może również pomóc organizacjom w identyfikowaniu obszarów do poprawy. Systemy informatyczne mogą generować raporty i analizy, które ułatwiają identyfikację słabych punktów w procesach organizacyjnych. Dzięki temu organizacje mogą skoncentrować swoje wysiłki na obszarach, które wymagają poprawy i osiągnąć lepszą jakość.

===Społeczne znaczenie zarządzania jakością===
Zarządzanie jakością ma również znaczenie społeczne. Organizacje, które konsekwentnie dostarczają wysoką jakość produktów lub usług, przyczyniają się do zwiększenia zaufania [[konsument]]ów do rynku i gospodarki jako całości.

Kiedy konsumenci mają zaufanie do jakości produktów lub usług, są bardziej skłonni inwestować w nie i być lojalnymi wobec danej marki. To przyczynia się do stabilności rynku i gospodarki, a także do wzrostu gospodarczego. Ponadto, organizacje, które dbają o jakość produktów lub usług, przyczyniają się do zaspokajania potrzeb i oczekiwań konsumentów, co przekłada się na zwiększenie satysfakcji społecznej.

Wpływ zarządzania jakością na [[społeczeństwo]] jest szczególnie widoczny w [[sektor]]ze usług publicznych, takich jak opieka zdrowotna i edukacja. Wysoka jakość tych usług jest kluczowa dla [[dobro]]stanu społeczeństwa i zadowolenia [[obywatel]]i.

==Przypisy==
<references />

==Bibliografia==
<noautolinks>
* Juran J.M., De Feo J.A., Juran's Quality Handbook, Sixth Edition, McGraw Hill, 2010
* Tague N.R., The Quality Toolbox, Second Edition, ASQ Quality Press, 2013
* Wawak S. (2011), ''[https://www.ksiazki.egospodarka.pl/pdf/Zarz%C4%85dzanie-jako%C5%9Bci%C4%85---podstawy--systemy-i-narz%C4%99dzia,31109.pdf Zarządzanie jakością. Podstawy, systemy i narzędzia]'', Helion/OnePress, Gliwice
</noautolinks>

[[Category:Zarządzanie jakością]]
[[en:Quality management]]
{{aa|Sławomir Wawak}}

{{#metamaster:description|Zarządzanie jakością - podejście doskonalące organizację w spełnianiu wymagań klienta. Dowiedz się więcej o etapie rozwoju koncepcji jakości.}}