Winieta

Winieta to naklejka umieszczana na przedniej szybie pojazdu, zawierająca informacje o okresie na jaki została wykupiona. Naklejka jest swego rodzaju dowodem na uiszczenie opłaty za korzystanie z drogi czy autostrady. Winieta zawiera „kraj, czas przejazdu, rodzaj przejazdu, liczbę osi pojazdu, emisję spalin oraz numer rejestracyjny”. Winieta zostaje opłacona w momencie zakupu karty, która zawiera datę zakupu oraz podpis osoby, która tą kartę wydała. Karta składa się z dwóch elementów: winiety samoprzylepnej oraz odcinka kontrolnego (E. Januła 2011, s. 33)

Do 30 lipca 2011 r. obowiązywał system opłat winietowych opierający się na ryczałcie za czas korzystania z infrastruktury drogowej przez podmioty wykonujące przewóz drogowy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W lipcu 2011 zastąpiony przez system ViaTOLL (Wdrażanie krajowego systemu poboru opłat drogowych 2012, s. 5).

Transport drogowy

Transport drogowy jest jedną z gałęzi transportu, w której ładunki i pasażerowie przemieszczają się po drogach lądowych przy pomocy kołowych środków transportu. Usługi te są świadczone przez przewoźników drogowych (K. Sukiennik 2012, s. 78).

Transport jest głównym czynnikiem rozwoju gospodarczego. Umożliwia on dynamiczny i efektywny przepływ towarów i osób tym samym łącząc społeczności. Wynikiem tego jest jego duże natężenie, co sprawiło, że rozpoczęto wprowadzać opłaty drogowe. Mimo, że ponoszone koszty na transport nie są wysokie ma on swoje konsekwencje w infrastrukturze drogowej. Początkowo przewidziano naprawę i modernizację dróg, jednak rosnąca liczba pojazdów, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów ciężarowych spowodowały na tyle duże szkody, że potrzeby napraw i przebudowy stały się znacznie większe. Dlatego początkowo opłaty drogowe odnosiły się jedynie do pojazdów o masie, która była wyższa niż 12 ton. Wraz z pogłębieniem eksploatacji dróg obniżano dopuszczalną granicę wagową pojazdów (K. Sukiennik 2012, s. 78).

Pierwszym wprowadzonym system opłat były bramki na płatnych autostradach. To rozwiązanie przyniosło jednak liczne korki i opóźnienia. Płatność w punktach odbioru również wydłużała czas podróży. Kolejnym rozwiązaniem było wprowadzenie winiet usprawniając tym samym ruch drogowy. Po pewnym czasie również winieta nie była wystarczająca, dlatego na jej miejsce wprowadzono systemy elektroniczne, które nie wymagały od kierowców zatrzymywania się na drodze (K. Sukiennik 2012, s. 78).

Inne rodzaje opłat

W Unii Europejskiej opłaty drogowe są rzeczą powszechną. W każdym kraju można spotkać się z innymi kryteriami opłat takimi jak rozmiar samochodu, przejechane kilometry czy ilość emisji spalin (K. Sukiennik 2012, s. 79).

Poza winietą występują następujące opłaty drogowe (K. Sukiennik 2012, s. 79):

• Myto, czyli „opłata pomiędzy dwoma punktami drogi. Jej wysokość zależy od drogi masy i rodzaju pojazdu. Zdarza się, że zastosowane są dodatkowe opłaty za przejazd przez odcinki biegnące terenami górskimi, mostami lub tunelami” (K. Sukiennik 2012, s. 79).
• Euro winieta, czyli „opłata, którą w pierwszej kolejności muszą uiścić kierowcy ciężarówek o maksymalnej masie 12 ton”. Opłata musi zostać uregulowana przed wjazdem na płatne drogi czy autostrady. Podróżując przez państwa stosujące system euro winiet wystarczy tylko jedna ważna euro winieta (K. Sukiennik 2012, s. 79).

ViaTOLL jako zamiennik winiety

Sieć viaTOLL została uruchomiona w lipcu 2011r. Jest to elektroniczny system poboru opłat drogowych w skrócie ESP, który został oparty na bezprzewodowej komunikacji krótkiego zasięgu. W skład tego systemy wchodzą bramownice wyposażone w anteny i przekaźniki, które umożliwiają przekaz i odbiór sygnałów radiowych, wysyłanych przez urządzenia viaBOX zamontowane w samochodach pozwalające na rejestrację przejazdu, ustalenie i naliczenie stawek oraz pobór opłat (Wdrażanie krajowego systemu poboru opłat drogowych 2012, s. 5).

W opisanym systemie wyróżnia się dwie możliwości poboru opłat (P. Wiecha 2017, s. 1674):

• Płatności przedpłacone tzw. pre-paid – opłata jest naliczana i uiszczana w momencie, gdy pojazd mija punkt poboru opłat.
• Płatności z odroczeniem tzw. post-paid – opłata jest kalkulowana na bazie realnie przejechanych kilometrów.

Bibliografia

• Bąk M. (2015), Zróżnicowanie systemów opłat za przejazd samochodów ciężarowych po sieci drogowej w Unii Europejskiej, „Problemy transportu i logistyki”, nr 30.
• Januła E. (2011), Spedycja, Difin, Warszawa, s. 33.
• Kiwior Ł. (2011), Analiza porównawcza starego i nowego sposobu poboru opłat drogowych w Polsce, „Transport”, nr 73.
• Wdrażanie krajowego systemu poboru opłat drogowych (2012), KIN-4101-06/2012.
• Wiecha P. (2017), Opłaty drogowe w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, „Logistyka”, nr 12. s. 1674.

Autor: Anna Tas