Bezrobocie utajone

Bezrobocie utajone (ukryte, ang. hidden unemployment) to bezrobocie, które nie jest ujmowane w oficjalnych statystykach. Występuje, gdy mamy do czynienia z przerostem zatrudnienia (L. Kucharski 2014, s. 15). Bezrobociem ukrytym nazywamy sytuację, gdy pracę, którą mogłaby wykonywać jedna osoba, wykonują dwie lub więcej.

Bezrobocie utajone często nazywa się też bezrobociem agrarnym, gdyż najczęściej występuje ono na terenach wiejskich. Bezrobocie ukryte jest przeciwieństwem bezrobocia jawnego. Aby zbadać bezrobocie utajone należy posłużyć się specjalnymi badaniami ankietowymi lub statystycznymi metodami szacunkowymi (B. Ślusarczyk, S. Ślusarczyk 2011, s. 349). Jak słusznie twierdzi Paweł Janukowicz „Z ekonomicznego punktu widzenia bezrobocie ukryte, tak jak każde bezrobocie, przyczynia się do niewykorzystania i nieproduktywności kapitału ludzkiego, a co za tym idzie marnotrawstwa zasobu, jakim jest praca.” (P. Janukowicz 2010, s. 20)

Jak zauważa Kołodziejczak „Bezrobocie ukryte może być aktualne, czyli określane w odniesieniu do obecnie istniejących warunków produkcji rolniczej (struktura obszarowa gospodarstw rolnych, poziom produkcji i mechanizacji, rozwój strefy obsługi rolnictwa, stan infrastruktury wiejskiej itp.) lub potencjalne (czyli mogące zaistnieć realnie w przyszłości)” (W.Kołodziejczak, 131).

Przykłady bezrobocia utajonego

Polscy uczeni do grupy bezrobocia utajonego zaliczają:

• Obszary wiejskie: jak zauważa Kołodziejczak i Wysocki przerost zatrudnienia w rolnictwie powoduje, że praca na roli nie jest efektywna. Część osób pracujących w rolnictwie mogłaby bez szkody zmienić miejsce pracy. Brak zarobkowego zajęcia poza rolnictwem skutkuje obciążeniem finansowym gospodarstw (W. Kołodziejczak, F.Wysocki, s. 159).
• W krajach socjalistycznych nadzatrudnienie jest typową cechą przedsiębiorstw. Wynikało to z przekonania, że siła robocza to zamiennik technologii i sprzętu. Niektóre socjalistyczne firmy zatrudniały dziesięć razy więcej pracowników niż przedsiębiorstwa podobnej wielkości na Zachodzie (A. Koźmiński, s. 16).
• Osoby, które nie są oficjalnie zarejestrowane w Urzędzie Pracy jako bezrobotne, gdyż pracują w niepełnym wymiarze godzin. Mimo że mają chęć pracować w pełnym wymiarze. Oraz osoby, które po dłuższym bezowocnym poszukiwaniu rezygnują (A.Nehring, s. 113).
• Zgodnie z definicją PWN ukryte bezrobocie to „sytuacja, w której osoby niemogące znaleźć zatrudnienia w swoim zawodzie podejmują pracę zastępczą, zwykle gorzej płatną” (PWN). Często dotyczy to osób wykształconych, które są zbyt ambitne, aby podjąć prostą lub fizyczną pracę.

Brytyjscy uczeni do bezrobocia ukrytego zaliczają również (C. Beatty, S. Fothergill, T. Gore , A. Green, 2002, s. 9- 10):

• Bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku, ponieważ nie kwalifikują się do otrzymywania świadczeń. Takie osoby odeszły z pracy wcześniej lub zostały zwolnione z powodu przewinienia.
• Wcześniejsza, przymusowa emerytura. Osoby, które poprzez brak odpowiedniej pracy muszą odejść na emeryturę mimo że ich stan zdrowia pozwala na wykonywanie pracy. Do tej grupy zaliczają się też osoby, które z powodu stanu zdrowia nie są już w stanie pracować, a więc muszą odejść na przedwczesną emeryturę.
• Osoby objęte programami rządowymi i wszelkiego rodzaju akcjami aktywizacyjnymi tj. szkolenia, praktyki, kursy. Większość osób po zakończeniu programu jest chętna i gotowa podjać pracę.

Bibliografia

• Beatty C., Fothergill S., Gore T., Green A., (2002), Hidden unemployment in the East Midlands
• Janukowicz P. (2010), Bezrobocie rejestrowane a bezrobocie według BAEL, "Polityka Społeczna", nr 1, s. 20
• Kołodziejczak W. (2016), Nadwyżka zatrudnienia w polskim rolnictwie – projekcja na tle państw Unii Europejskiej, "Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego", tom 16, zeszyt 1, s. 131
• Kołodziejczak W., Wysocki F. (2013), Bezrobocie ukryte w polskim rolnictwie w 2010 roku – próba symulacji skali zjawiska, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu", tom XV, zeszyt 2, s. 159
• Koźmiński A. (2013), Wkład zarządzania we wzrost gospodarczy w krajach transformacji systemowej, "Organizacja i Kierowanie", nr 3, s. 16
• Kucharski L. (2014)., "Bezrobocie równowagi w Polsce", Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s.15
• Nehring A. (2010), Charakter i wielkość bezrobocia w Polsce, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie", nr 836, s. 113
• "Słownik języka polskiego PWN" (2022), Ukryte bezrobocie
• Ślusarczyk B., Ślusarczyk S. (2011), "Podstawy mikro- i makroekonomii", Politechnika Lubelska, Lublin, s. 349

Autor: Emilia Myszka