Badanie kohortowe

Badanie kohortowe jest rodzajem badań podłużnych - podejściem polegającym na śledzeniu losów uczestników badania przez określony czas (często wiele lat). W badaniach kohortowych rekrutuje się i śledzi uczestników, którzy mają wspólne cechy, takie jak określony zawód lub podobieństwa demograficzne (J. Armau, R. Bono 2008, s. 32 - 33).

W okresie obserwacji część kohorty narażona jest na określony czynnik ryzyka lub cechę; mierząc wyniki zaebrane w określonym czasie, można zbadać wpływ tej zmiennej (G. Colditz, S. Philpott, S. Hankinson 2016, s. 106). Badania kohortowe mają zatem szczególną wartość w epidemiologii, ponieważ pomagają zrozumieć jakie czynniki zwiększają lub zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania. Zazwyczaj w badaniach kohortowych stosuje się podejście czysto obserwacyjne (J. Armau, R. Bono 2008, s. 34).

Rodzaje badań kohortowych

Rozróżnia się badania kohortowe z zastosowaniem kohort demograficznych i historycznych (G. Colditz, S. Philpott, S. Hankinson 2016):

• kohorta demograficzna – badanie grup tożsamych pod pewnymi względami (np. wiek, płeć),
• kohorta historyczna – obserwacja grup już badanych w przeszłości w celu zbadania obecnych i przyszłych wyników.

Zastosowanie badań kohortowych

Badania kohortowe mają zastosowanie w demografii, socjologii i medycynie, w której stanowią podstawę badań epidemiologicznych, pozwalając na poznanie czynników ryzyka chorób na podstawie wyników badań tysięcy uczestników prowadzonych przez wiele lat. Wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom, stosowane przez pielęgniarki i innych pracowników służby zdrowia na całym świecie, opierają się na dowodach pochodzących z głośnych badań, takich jak British Doctors Study, Framingham Heart Study i Nurses' Health Study (G. Colditz, S. Philpott, S. Hankinson 2016).

Badania kohortowe oferują jednak możliwości wykraczające poza epidemiologię: w badaniach nad pielęgniarstwem podejście to jest przydatne do badania takich obszarów, jak czynniki wpływające na postępy studentów w programie studiów lub postępy pielęgniarek w karierze zawodowej (J. Armau, R. Bono 2008, s. 38). Takie podejście do badań niesie ze sobą pewne istotne wyzwania - często związane z ich wielkością, złożonością i długotrwałością. Jednak przy starannym planowaniu i realizacji badania kohortowe mogą wnieść cenny wkład w rozwój opieki zdrowotnej opartej na dowodach naukowych (M. Jakubczyk, M. Niewada 2011).

Mocne i słabe strony badań kohortowych

Badania kohortowe są skuteczną i solidną metodą ustalania związku przyczynowo - skutkowego. Ponieważ są one zwykle duże, badacze są w stanie wyciągnąć pewne wnioski dotyczące związku między czynnikami ryzyka a chorobą. W wielu przypadkach, ponieważ uczestnicy są często wolni od choroby w momencie rozpoczęcia badania, badania kohortowe są szczególnie przydatne w określaniu okresów, w których pewne zachowania mogą przyczyniać się do rozwoju choroby (J. Armau, R. Bono 2008).

Charakter badań kohortowych może jednak stwarzać pewne problemy. Gromadzenie prospektywnych danych dotyczących tysięcy uczestników przez wiele lat (a czasem dziesięcioleci) jest skomplikowane, czasochłonne i kosztowne. Uczestnicy mogą zrezygnować z udziału w badaniu, co zwiększa ryzyko błędu systematycznego; możliwe jest również, że zachowanie uczestników może ulec zmianie, ponieważ są oni świadomi, że należą do kohorty objętej badaniem (L. Roever 2015).

Analiza danych z tych zakrojonych na szeroką skalę badań jest również skomplikowana, a duża liczba zmiennych zakłócających utrudnia powiązanie przyczyny ze skutkiem. Tam, gdzie badania kohortowe odnoszą się do określonej interwencji, brak randomizacji do różnych ramion badania sprawia, że podejście to jest mniej solidne niż randomizowane badania kontrolowane.

Jednym ze sposobów na zmniejszenie czasochłonności badania kohortowego jest przeprowadzenie go retrospektywnie. Jest to podejście bardziej pragmatyczne, ponieważ można je przeprowadzić szybciej, korzystając z danych historycznych. Jednak takie retrospektywne podejście zwiększa ryzyko błędu w doborze próby kohorty, co wiąże się z większym prawdopodobieństwem braku danych. Retrospektywne badania kohortowe są również osłabione przez fakt, że dostępne pola danych nie zostały zaprojektowane z myślą o badaniu - zamiast tego badacz musi po prostu wykorzystać wszystkie dostępne dane, co może obniżyć jakość badania (L. Roever 2015).

Wyniki badań kohortowych

Krytyczna ocena każdego badania kohortowego jest niezbędna do określenia mocnych i słabych stron badania oraz do ustalenia przydatności i wiarygodności wyników badania. Elementy oceny krytycznej w odniesieniu do badań kohortowych obejmują ocenę projektu badania w odniesieniu do pytania badawczego, ocenę metodologii, przydatności zastosowanych metod statystycznych, konfliktu interesów oraz przydatności badania dla praktyki (E. von Elm, D. Altman, M. Egger 2007).

Bibliografia

• Armau J., Bono R. (2008), Badania podłużne powtarzanych pomiarów. Modele projektowe i analityczne, Psychology Writings.
• Colditz G. , Philpott S. , Hankinson S. (2016). The impact of the nurses' health study on population health: prevention, translation, and control, Am J Public Health.
• Jackowska B. (2015), Analiza kohortowa czasu istnienia mikroprzedsiębiorstw w Gdańsku, Journal of Management and Finance.
• Jakubczyk M., Niewada M. (2011), Elementy oceny organizacji i wyników badań klinicznych, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa
• Roever L (2015). Critical appraisal of cohort studies, Federal University of Uberlandia.
• Von Elm E., Altman D., Egger M. (2014),The strengthening the reporting of observational studies in epidemiology statement, International Journal of Surgery.
• Zieliński A. (2022), Analityczne badania kohortowe.

Autor: Anna Malik