Fundusze rynku pieniężnego

Fundusze rynku pieniężnego (FRP) to instytucje zbiorowego inwestowania, który zajmują się emisją tytułów uczestnictwa, które są bliskimi substytutami depozytów. Na tej podstawie powinny prowadzić one politykę inwestycyjną w takim zakresie, aby w największym stopniu doprowadzić do zmniejszenia ryzyka inwestycyjnego. Służą temu surowe ograniczenia w odniesieniu do polityki inwestycyjnej, które narzucane są tym podmiotom w kontekście m.in. typu instrumentów finansowych, które mogą pojawiać się się w ich portfelach, ich jakości (szczególnie kredytowej), jak również pozostałego terminu do zapadalności (rezydualnego terminu zapadalności). Mając na uwadze ostatnie z ww. kryteriów, portfel inwestycyjny tego typu funduszy powinien charakteryzować się opisanym najwyższym średnim ważonym terminem do wykupu i opisanym najwyższym średnim ważonym terminem pierwotnym (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 183).

Fundusze rynku pieniężnego są to fundusze o największym stopniu bezpieczeństwa, które inwestują w bony skarbowe, certyfikaty depozytowe i bony komercyjne w pełnym zakresie zabezpieczone wykupem. Z uwagi na to, że obarczone są najmniejszym ryzykiem inwestycyjnym, przynoszą relatywnie najmniejsze profity, które podobne są do profitów z lokat bankowych. Inwestowanie w ten rodzaj funduszy może wiązać się z chęcią pomocy państwu w rozwoju gospodarczym, a nie z pomocą bankom w zwiększaniu ich przychodów. Stopę zwrotu można porównać do tej z lokat bankowych, ale w tej sytuacji środki pieniężne inwestorów są kierowane bezpośrednio do skarbu państwa i są przeznaczane na pokrycie deficytu budżetowego, a nie do banków komercyjnych (S. Ignatiuk 2012, s. 30).

Fundusze rynku pieniężnego są w głównej mierze instrumentem do lokowania okresowych nadwyżek finansowych. Służą też zagospodarowaniu wolnych środków w tych okresach, kiedy na rynku kapitałowym są obecne warunki, które zniechęcają do inwestycji na giełdzie. Ze względu na ściśle opisane bardzo bezpieczne typy lokat m. in. papiery skarbowe, krótkoterminowe obligacje oraz bony handlowe, w które mogą inwestować swoje aktywa – charakteryzują się bardzo niskim stopniem ryzyka, dlatego mogą stać się dla inwestorów alternatywną w odniesieniu do banków i tak samo bezpiecznym typem inwestowania. Na tej podstawie stwierdzić można, że fundusze rynku pieniężnego są idealną inwestycją właściwie dla każdego inwestora, drobnego, ale także inwestora, który dysponuje znacznie większymi środkami (B. Jawdosiuk, K. Rożko, 2010, s. 20).

W co inwestują fundusze rynku pieniężnego

Fundusze rynku pieniężnego inwestują w znacznym stopniu w instrumenty dłużne i lokaty bankowe o terminie zapadalności do 1 roku, a największy średni ważony termin zapadalności lokat funduszu wynosi 90 dni. Możemy wyróżnić fundusze, tj.

• skarbowe fundusze rynku pieniężnego,
• nieskarbowe fundusze rynku pieniężnego.

Średnia stopa zwrotu z inwestycji w fundusze zależy od ryzyka aktywów, w które się inwestuje. Ostrożni inwestorzy będą skłonni wybrać fundusze rynku pieniężnego albo mieszane, polskie stabilnego wzrostu. Te fundusze powinny być relatywnie bezpieczniejsze i oferować korzystną stopę zwrotu w porównaniu z lokatami bankowymi. Z kolei inwestorzy posiadające dużą wiedzę na temat rynków kapitałowych i skłonni zaakceptować większe ryzyko wybiorą fundusze akcji (M. Grzelak 2014, s. 100).

Fundusze rynku pieniężnego inwestują środki w papiery wartościowe o terminie zapadalności do 1 roku (najczęściej bony skarbowe, krótkoterminowe obligacje skarbowe, bony komercyjne przedsiębiorstw), a także w lokaty bankowe. Biorąc pod uwagę ryzyko, to jedne z bezpiecznych funduszy, gdyż emitentami zakupywanych papierów wartościowych często są Skarb Państwa, banki, duże przedsiębiorstwa. Stopy zwrotu z tych funduszy są porównywalne ze stopą oprocentowania terminowych lokat bankowych i stanowią jednocześnie dla nich dość istotną konkurencję. Związane jest to z tym, iż fundusze pieniężne osiągają zazwyczaj nieco wyższe stopy zwrotu od lokat bankowych, a ponadto po umorzeniu jednostek uczestnictwa w takim funduszu nie traci się odsetek (W. Dębski 2007, s. 578).

Fundusze rynku pieniężnego i gotówkowe lokują swoje aktywa w uważane za najbezpieczniejsze instrumenty finansowe, tj. krótkoterminowe instrumenty rynku pieniężnego i bony skarbowe. Z tego względu spośród funduszy inwestycyjnych charakteryzują się one (obok funduszy ochrony kapitału funkcjonujących jako fundusze inwestycyjne zamknięte i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte) najniższym poziomem ryzyka. Fundusze rynku pieniężnego i gotówkowe mogą zatem interesować zwłaszcza inwestorów o wysokiej awersji do ryzyka lub chcących wzbogacić portfel inwestycyjny o stosunkowo bezpieczne instrumenty finansowe (I. Dittmann (2016), s. 12).

FRP mogą inwestować generalnie wyłącznie w instrumenty rynku pieniężnego spełniające warunki określone w odpowiednich przepisach, którym te podmioty podlegają. Pod pojęciem instrumentów rynku pieniężnego należy rozumieć krótkoterminowe instrumenty dłużne emitowane przez banki, rządy i przedsiębiorstwa. Obejmują one bony skarbowe, papiery komercyjne, certyfikaty depozytowe oraz operacje z przyrzeczeniem odkupu (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 183).

Podstawowe kryteria klasyfikacji FRP

Fundamentalne kryteria klasyfikacji FRP różnią się w zależności od ich lokalizacji. W Europie możemy wyróżnić główne, tj.

• krótkoterminowe FRP (short-term MMFs), czyli fundusze, które inwestują w instrumenty rynku pieniężnego, dla których rezydualny termin zapadalności nie przekracza 397 dni, jak również spełniające warunki w kontekście do maksymalnego WAM i WAL,
• standardowe FRP (standard MMFs), czyli fundusze, w kontekście których przedmiotem inwestycji są instrumenty o dwuletnim okresie pozostającym do zapadalności, jak również spełniające warunki w odniesieniu do do maksymalnego WAM i WAL (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 184).

Termin zapadalności inwestycji

Warto zauważyć, że inwestowanie w fundusze postrzegane jest co do zasady jako inwestycja długoterminowa. Co do zasady fundusze są nastawione na długoterminowy zysk, a nie na spekulowanie. Wiadomo, że im krótszy horyzont inwestycyjny, tym udział akcji w naszym portfelu powinien być mniejszy, co zmniejsza ryzyko wahań okresowych. W kontekście planowania inwestycji na krótki okres (do l roku), właściwym funduszem będzie fundusz rynku pieniężnego. Inwestorzy średnioterminowi (inwestujący na okres od l do 5 lat) powinni raczej dokonać wyboru funduszy obligacji i rynku pieniężnego. Fundusze akcji, ze względu na wysokie ryzyko inwestycyjne, będą w największym stopniu właściwym wyborem na długi okres inwestycji (powyżej 5 lat)(B. Jawdosiuk, K. Rożko, 2010, s.26).

Bibliografia

• Bilski J., Janicka M., Miziołek T. (2016). Międzynarodowy System Finansowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Grzelak M. (2014). Fundusze inwestycyjne jako alternatywna forma lokowania oszczędności, "Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica", nr 2.
• Dębski W., (2014). Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ignatiuk S. (2012). Fundusze inwestycyjne jako forma lokowania środków pieniężnych. "Ekonomia i Zarządzanie", nr 4.
• Jawdosiuk B., Rożko K., (2010). ABC inwestowania w fundusze inwestycyjne. KNF, Warszawa.
• Dittmann I. (2016). Zróżnicowanie gotówkowych i pieniężnych funduszy inwestycyjnych otwartych w Polsce w latach 2005-2015 pod względem stóp zwrotu. "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 462.

Autor: Angelika Kowalik