Opcja walutowa
Opcje walutowe od kilkunastu lat są stosowane w krajowym obrocie gospodarczym jako instrument minimalizujący ryzyko kursowe. Oferują one kontrahentom (w tym eksporterom) wiele korzyści, m.in. możliwość zabezpieczenia przed ryzykiem zmiany kursu walutowego czy ograniczenie kosztów transakcji do wysokości płaconej premii opcyjnej[1].
Cechy opcji walutowej
Opcja jest instrumentem finansowym o niesymetrycznym profilu wypłaty i może być przedmiotem obrotu na giełdzie[2]. Opcja walutowa to porozumienie między stronami, w ramach którego jedna ze stron uiszcza premię i otrzymuje prawo kupna (sprzedaży) waluty po określonym kursie w późniejszym okresie. Stronami transakcji są: nabywca (posiadacz) przyjmujący pozycję kupującego (tzw. długą) oraz wystawca przyjmujący pozycję sprzedającego, tzw. krótką. Nabywca opcji ma prawo, wystawca zaś obowiązek kupna (sprzedaży) waluty na żądanie posiadacza opcji. Kosztem opcji dla nabywcy jest jej premia (opłata za nabycie), stanowiąca analogicznie zysk dla wystawcy[3]. W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana przez nią cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk nabywcy opcji jest wówczas równy różnicy między ceną rynkową a ceną realizacji opcji[4].
Rodzaje opcji walutowych
W zależności od tego, czy nabywca opcji kupuje prawo do kupna, czy prawo do sprzedaży, można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje opcji[5]:
- opcję kupna (opcja call) - prawo do kupna określonej waluty,
- opcję sprzedaży (opcja put) – prawo do sprzedaży określonej waluty.
Pierwsza z nich daje kupującemu opcję prawo do nabycia waluty po określonym w momencie zawierania transakcji kursie rozliczeniowym, zaś wystawca ma obowiązek po tym kursie rozliczyć się z nabywcą w dniu rozliczenia opcji. Opcja sprzedaży daje nabywcy prawo do sprzedaży waluty obcej po określonej z góry cenie w ustalonym momencie w przyszłości, a wystawca opcji zobowiązuje się nabyć daną ilość waluty obcej na żądanie nabywcy po określonej cenie w ustalonym terminie[6].
Opcje standardowe (tzw. waniliowe) dzieli się na[7]:
- opcje europejskie (european vanilla) – mogą zostać zrealizowane tylko w określonym dniu, w którym wygasają;
- opcje amerykańskie (american vanilla) – mogą zostać zrealizowane przez kupca w każdym dniu roboczym, aż do dnia wygaśnięcia opcji.
Zarówno opcja europejska, jak i amerykańska może być opcją kupna (call) lub opcją sprzedaży (put).
Stany umowy opcji
Umowa opcji może się znajdować tylko w trzech stanach związanych z potencjalnymi przepływami dla posiadacza opcji[8]:
- out-of-the-money,
- at-the-money,
- in-the-money.
Opcja w stanie out-of-the-money nie da żadnego przepływu jego posiadaczowi (gdyby była w danym momencie wykonana), a tym samym nie zrodziłaby zobowiązań po stronie wystawiającego. Stan at-the-money znajduje się pośrodku stanu out-of-the-money i in-the-money, kiedy kupujący nie mógłby oczekiwać żadnego przepływu z natychmiastowego wykonania opcji, a wystawiający nie ma żadnych zobowiązań. Opcja jest w stanie in-the-money wtedy, gdy będąc natychmiast wykonaną, da dodatni przepływ posiadaczowi opcji. Powyższe stany są wynikiem relacji aktualnego kursu walutowego i kursu rozliczenia opcji. Najczęściej strony zawierają opcję, która jest bliska lub w stanie at-the-money[9].
Możliwości działania posiadacza opcji
Będąc posiadaczem opcji walutowej, można podjąć następujące działania[10]:
- Sprzedać zakupioną opcję, która ma określoną wartość rynkową. Do momentu jej wygaśnięcia można sprzedać opcję, czyli zamknąć długą pozycję kupna lub sprzedaży, nie czekając na dzień jej realizacji. Opcję typu long call zamyka się poprzez sprzedaż opcji call (short), natomiast opcję typu long put zamyka się, sprzedając opcję put (short). Przy zamykaniu pozycji należy pamiętać, że robi się to na taką samą kwotę waluty bazowej, na którą opiewała pierwotnie zakupiona pozycja, po takim samym kursie wykonania oraz o tym samym dniu realizacji.
- Zamknąć pozycję na rynku terminowym, czyli kupioną opcję, która ma określoną wartość rynkową, można zamknąć poprzez zawarcie transakcji na rynku terminowym z bankiem bądź na giełdowym rynku futures. Pozycję można zamknąć tylko na taką samą kwotę waluty i na ten sam dzień wykonania opcji.
- Zrealizować prawo wynikające z umowy opcyjnej w dniu zapadalności opcji. Można to zrobić poprzez rozliczenie gotówkowe lub rozliczenie z fizyczną dostawą waluty, a także rozliczyć, mieszając dwie poprzednie metody – gotówkową z fizyczną dostawą.
- Można też pozwolić opcji „wygasnąć”, czyli nie zrealizować prawa sprzedaży lub zakupu.
Przypisy
Bibliografia
- ↑ B. Puszer (2012), s. 205
- ↑ S. Juszczczyk, (2008), s. 45
- ↑ T. Czarnota, (2016), s. 595
- ↑ S. Juszczczyk, (2008), s. 46
- ↑ J. Brodowska-Szewczuk, (2015), s. 24
- ↑ K. Wróblewska, (2017), s.140
- ↑ K. Wróblewska, (2017), s.140
- ↑ K. Wróblewska, (2017), s.140
- ↑ K. Wróblewska, (2017), s.140
- ↑ K. Wróblewska, (2017), s.140-141
