Operacjonalizacja: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Operacjonalizacja'''- termin związany z definiowaniem pojęć, konkretyzowaniem , przy badaniach (projektach) i przy budowie modeli konceptualnych. | '''Operacjonalizacja'''- termin związany z definiowaniem pojęć, konkretyzowaniem, przy badaniach (projektach) i przy budowie modeli konceptualnych. | ||
Powstała w latach 20. XX wieku koncepcja '''operacjonalizacji''', powiązana była z rozwojem fizyki | Powstała w latach 20. XX wieku koncepcja '''operacjonalizacji''', powiązana była z rozwojem fizyki. Przedstawił ją amerykański fizyk Bridgeman. Operacjonalizacja jest procesem definiowania przedmiotu (zjawiska), niemogącego być opisanym(zmierzonym) w sposób jednoznaczny, mimo że jego istnienie wskazują inne zjawiska. Operacjonalizacja ma za zadanie określenie reguł i procedur związanych z cechami obiektu, co umożliwia sprecyzowanie co jest danym obiektem a co nim nie jest, przez wyznaczenie działań prowadzących do mierzalności cech danego obiektu <ref>Mesjasz Cz. (2016), s. 22</ref> | ||
==Operacjonalizacja w ujęciu badawczym i projektowym== | ==Operacjonalizacja w ujęciu badawczym i projektowym== | ||
Zgodnie z definicją A. Stabryła, '''operacjonalizacja''' jest podejściem badawczym, którego celem jest opracowanie definicji i terminów dla tematów badawczo-projektowych, w których będą eksponowane czynności pomiaru cech (determinant, parametrów), wyszczególnione wcześniej w interpretacji projektu. Proces operacjonalizacji jest niezbędny dla skonkretyzowania opisu przedmiotu badań lub projektowania, ponieważ umożliwia rozstrzygnięcie o praktycznym zastosowaniu danej definicji. Skutkiem tego jest otrzymanie klarownej i skonkretyzowanej definicji projektu, sprecyzowanej pod względem interpretacji tematu projektu oraz zakresu przedmiotowego i funkcjonalnego projektu<ref>Stabryła A. (2006), s. 54</ref>. | Zgodnie z definicją A. Stabryła, '''operacjonalizacja''' jest podejściem badawczym, którego celem jest opracowanie definicji i terminów dla tematów badawczo-projektowych, w których będą eksponowane czynności pomiaru cech (determinant, parametrów), wyszczególnione wcześniej w interpretacji projektu. Proces operacjonalizacji jest niezbędny dla skonkretyzowania opisu przedmiotu badań lub projektowania, ponieważ umożliwia rozstrzygnięcie o praktycznym zastosowaniu danej definicji. Skutkiem tego, jest otrzymanie klarownej i skonkretyzowanej definicji projektu, sprecyzowanej pod względem interpretacji tematu projektu oraz zakresu przedmiotowego i funkcjonalnego projektu<ref>Stabryła A. (2006), s. 54</ref>. | ||
Operacjonalizacja definicji projektu jest procesem składającym się z <ref>Stabryła A. (2006), s. 55</ref>: | Operacjonalizacja definicji projektu jest procesem składającym się z <ref>Stabryła A. (2006), s. 55</ref>: | ||
* | * opracowania definicji operacyjnej projektu (przez wskazanie metod i formuł pomiaru określonych cech), | ||
* | * empirycznego potwierdzenia istnienia wyróżnionych cech (własności, właściwości), charakterystycznych dla desygnatów, należących do zakresu przedmiotowego projektu, | ||
* | * zweryfikowania lub sfalsyfikowania twierdzeń (hipotez) w procesie ich sprawdzania, | ||
* | * potwierdzenia lub odrzucenia danych źródłowych; określenia stopnia ich ścisłości i rzetelności. | ||
==Operacjonalizacja modelu konceptualnego== | ==Operacjonalizacja modelu konceptualnego== | ||
W celu stworzenia definicji operacyjnych dla pojęć i związków między nimi, należy opisać wszystkie elementy modelu konceptualnego by umożliwić<ref>Węziak-Białowolska (2011), s.11</ref>: | W celu stworzenia definicji operacyjnych dla pojęć i związków między nimi, należy opisać wszystkie elementy modelu konceptualnego, by umożliwić<ref>Węziak-Białowolska (2011), s.11</ref>: | ||
* takie samo zrozumienie ich nie tylko przez badacza, ale też przez inne osoby, stąd wszelakie pojęcia abstrakcyjne powinny być opisane jednoznacznie w formie zdarzeń, które są mierzalne | * takie samo zrozumienie ich nie tylko przez badacza, ale też przez inne osoby, stąd wszelakie pojęcia abstrakcyjne powinny być opisane jednoznacznie w formie zdarzeń, które są mierzalne, | ||
* określenie specyfiki zjawisk opisywanych w modelu konceptualnym, co sprowadza się do decyzji czy konkretne zjawisko można obserwować i mierzyć wprost(np. płeć), czy jest bardziej złożone, wielowymiarowe, nieobserwowalne bezpośrednio | * określenie specyfiki zjawisk opisywanych w modelu konceptualnym, co sprowadza się do decyzji czy konkretne zjawisko można obserwować i mierzyć wprost(np. płeć), czy jest bardziej złożone, wielowymiarowe, nieobserwowalne bezpośrednio, | ||
* sprecyzowanie jak konkretnie mierzyć elementy modelu koncepcyjnego: | * sprecyzowanie jak konkretnie mierzyć elementy modelu koncepcyjnego: | ||
** przy opracowywaniu badania ankietowego - jakie pytanie kwestionariusza zastosować, czy zastosować jedno pytanie czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować je osobno, jakiego słownictwa używać, jakie formy odpowiedzi zastosować | ** przy opracowywaniu badania ankietowego - jakie pytanie kwestionariusza zastosować, czy zastosować jedno pytanie czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować je osobno, jakiego słownictwa używać, jakie formy odpowiedzi zastosować, | ||
** przy korzystaniu z danych zastanych - z których danych można wykorzystać do pomiaru danego pojęcia, które zmienne/pytania, czy jedno pytanie, czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować osobno | ** przy korzystaniu z danych zastanych - z których danych można wykorzystać do pomiaru danego pojęcia, które zmienne/pytania, czy jedno pytanie, czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować osobno, | ||
** określenie metody mierzenia powiązań występujących między pojęciami w modelu konceptualnym (np. współczynnik korelacji liniowej Pearsona). | ** określenie metody mierzenia powiązań występujących między pojęciami w modelu konceptualnym (np. współczynnik korelacji liniowej Pearsona). | ||
Wersja z 16:56, 19 maj 2020
Operacjonalizacja- termin związany z definiowaniem pojęć, konkretyzowaniem, przy badaniach (projektach) i przy budowie modeli konceptualnych.
Powstała w latach 20. XX wieku koncepcja operacjonalizacji, powiązana była z rozwojem fizyki. Przedstawił ją amerykański fizyk Bridgeman. Operacjonalizacja jest procesem definiowania przedmiotu (zjawiska), niemogącego być opisanym(zmierzonym) w sposób jednoznaczny, mimo że jego istnienie wskazują inne zjawiska. Operacjonalizacja ma za zadanie określenie reguł i procedur związanych z cechami obiektu, co umożliwia sprecyzowanie co jest danym obiektem a co nim nie jest, przez wyznaczenie działań prowadzących do mierzalności cech danego obiektu [1]
Operacjonalizacja w ujęciu badawczym i projektowym
Zgodnie z definicją A. Stabryła, operacjonalizacja jest podejściem badawczym, którego celem jest opracowanie definicji i terminów dla tematów badawczo-projektowych, w których będą eksponowane czynności pomiaru cech (determinant, parametrów), wyszczególnione wcześniej w interpretacji projektu. Proces operacjonalizacji jest niezbędny dla skonkretyzowania opisu przedmiotu badań lub projektowania, ponieważ umożliwia rozstrzygnięcie o praktycznym zastosowaniu danej definicji. Skutkiem tego, jest otrzymanie klarownej i skonkretyzowanej definicji projektu, sprecyzowanej pod względem interpretacji tematu projektu oraz zakresu przedmiotowego i funkcjonalnego projektu[2].
Operacjonalizacja definicji projektu jest procesem składającym się z [3]:
- opracowania definicji operacyjnej projektu (przez wskazanie metod i formuł pomiaru określonych cech),
- empirycznego potwierdzenia istnienia wyróżnionych cech (własności, właściwości), charakterystycznych dla desygnatów, należących do zakresu przedmiotowego projektu,
- zweryfikowania lub sfalsyfikowania twierdzeń (hipotez) w procesie ich sprawdzania,
- potwierdzenia lub odrzucenia danych źródłowych; określenia stopnia ich ścisłości i rzetelności.
Operacjonalizacja modelu konceptualnego
W celu stworzenia definicji operacyjnych dla pojęć i związków między nimi, należy opisać wszystkie elementy modelu konceptualnego, by umożliwić[4]:
- takie samo zrozumienie ich nie tylko przez badacza, ale też przez inne osoby, stąd wszelakie pojęcia abstrakcyjne powinny być opisane jednoznacznie w formie zdarzeń, które są mierzalne,
- określenie specyfiki zjawisk opisywanych w modelu konceptualnym, co sprowadza się do decyzji czy konkretne zjawisko można obserwować i mierzyć wprost(np. płeć), czy jest bardziej złożone, wielowymiarowe, nieobserwowalne bezpośrednio,
- sprecyzowanie jak konkretnie mierzyć elementy modelu koncepcyjnego:
- przy opracowywaniu badania ankietowego - jakie pytanie kwestionariusza zastosować, czy zastosować jedno pytanie czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować je osobno, jakiego słownictwa używać, jakie formy odpowiedzi zastosować,
- przy korzystaniu z danych zastanych - z których danych można wykorzystać do pomiaru danego pojęcia, które zmienne/pytania, czy jedno pytanie, czy kilka,a jeżeli kilka to jak je ze sobą powiązać, czy też analizować osobno,
- określenie metody mierzenia powiązań występujących między pojęciami w modelu konceptualnym (np. współczynnik korelacji liniowej Pearsona).
Znaczenie operacjonalizacji
Pominięcie operacjonalizacji, bądź nierzetelne, niedokładne przeprowadzenie jej, skutkuje brakiem możliwości wiarygodnego wnioskowania dotyczącego związków między mierzonymi zmiennymi, jak i również niewłaściwą interpretacją wyników wykonywanych analiz.
Przypisy
Bibliografia
- Borys T.,Fiedor B. (2005), Operacjonalizacja i pomiar kategorii zrównoważonego rozwoju-przyczynek do dyskusji, "Rachunki narodowe. Wybrane problemy i przykłady zastosowań", Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, s. 115-132
- Mesjasz Cz. (2016), Operacjonalizacja cech kapitału intelektualnego, "Studia Ekonomiczne", T. 263, s. 19-35
- Stabryła A. (2006), Zarządzanie projektami ekonomicznymi i organizacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Węziak-Białowolska D. (2011), Operacjonalizacja i skalowanie w ilościowych badaniach społecznych, "Zeszyty Naukowe Instytut Statystyki i Demografii SGH", Nr 16
- Wronka M. (2014), Sukces i jego pomiar w przedsiębiorstwach społecznych - próba operacjonalizacji, "Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości", T. 27, s. 363-387
Autor: Szymon Gregorczyk
