Fundusze rynku pieniężnego

Fundusze rynku pieniężnego (FRP) to instytucje zbiorowego inwestowania zajmujące się emisją tytułów uczestnictwa będących bliskimi substytutami depozytów. W związku z powyższym powinny prowadzić one politykę inwestycyjną w taki sposób, aby w maksymalnym stopniu zminimalizować ryzyko inwestycyjne. Służą temu surowe ograniczenia w zakresie polityki inwestycyjnej narzucane tym podmiotom odnośnie m.in. do rodzaju instrumentów finansowych, które mogą znajdować się w ich portfelach, ich jakości (zwłaszcza kredytowej) oraz pozostałego terminu do zapadalności (rezydualnego terminu zapadalności) (residual maturity). Biorąc pod uwagę ostatnie z ww. kryteriów, portfel inwestycyjny tego rodzaju funduszy powinien charakteryzować się określonym maksymalnym średnim ważonym terminem do wykupu (weighted average maturity – WAM) i określonym maksymalnym średnim ważonym terminem pierwotnym (weighted average life – WAL) (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 183).

Fundusze rynku pieniężnego. Są to fundusze najbezpieczniejsze. Inwestują w bony skarbowe, certyfikaty depozytowe i bony komercyjne w pełni zabezpieczone wykupem. Jako, że obarczone są najmniejszym ryzykiem inwestycyjnym, przynoszą stosunkowo najmniejsze zyski, podobne do zysków z lokat bankowych. Inwestowanie w tego typu fundusze może wiązać się z chęcią pomocy państwu w rozwoju gospodarczym, a nie z pomocą bankom w zarabianiu pieniędzy. Stopa zwrotu jest podobna do tej z lokat bankowych, ale w tym przypadku pieniądze inwestorów trafiają do skarbu państwa i służą pokryciu deficytu budżetowego, a nie do banków komercyjnych (S. Ignatiuk 2012, s. 30).

Fundusze rynku pieniężnego są przede wszystkim narzędziem do lokowania okresowych nadwyżek finansowych. Służą też zagospodarowaniu wolnych środków w okresach, kiedy na rynku kapitałowym panują warunki zniechęcające do inwestycji na giełdzie. Ze względu na ściśle określone bardzo bezpieczne rodzaje lokat m. in. papiery skarbowe, krótkoterminowe obligacje lub bony handlowe, w które mogą inwestować swoje aktywa – charakteryzują się na tyle niskim poziomem ryzyka, że mogą stanowić dla inwestorów alternatywną w stosunku do banków i równie bezpieczną formę inwestowania. Z tego powodu fundusze rynku pieniężnego są doskonałą inwestycją właściwie dla każdego inwestora, zarówno drobnego, jak też inwestora dysponującego znacznymi środkami (B. Jawdosiuk, K. Rożko, 2010, s. 20).

W co inwestują fundusze rynku pieniężnego

Fundusze rynku pieniężnego inwestują głównie w instrumenty dłużne i lokaty bankowe o terminie zapadalności do 1 roku, a maksymalny średni ważony termin zapadalności lokat funduszu wynosi 90 dni; wśród tych funduszy wyróżnia się:

• skarbowe fundusze rynku pieniężnego,
• nieskarbowe fundusze rynku pieniężnego.

Średnia stopa zwrotu z inwestycji w fundusze zależy od ryzyka aktywów, w które się inwestuje. Ostrożni inwestorzy będą skłonni wybrać fundusze rynku pieniężnego albo mieszane, polskie stabilnego wzrostu. Te fundusze powinny być relatywnie bezpieczniejsze i oferować korzystną stopę zwrotu w porównaniu z lokatami bankowymi. Z kolei inwestorzy posiadające dużą wiedzę na temat rynków kapitałowych i skłonni zaakceptować większe ryzyko wybiorą fundusze akcji (M. Grzelak 2014, s. 100).

Fundusze rynku pieniężnego inwestują środki w papiery wartościowe o terminie zapadalności do 1 roku (najczęściej bony skarbowe, krótkoterminowe obligacje skarbowe, bony komercyjne przedsiębiorstw), a także w lokaty bankowe. Biorąc pod uwagę ryzyko, to jedne z bezpiecznych funduszy, gdyż emitentami zakupywanych papierów wartościowych często są Skarb Państwa, banki, duże przedsiębiorstwa. Stopy zwrotu z tych funduszy są porównywalne ze stopą oprocentowania terminowych lokat bankowych i stanowią jednocześnie dla nich dość istotną konkurencję. Związane jest to z tym, iż fundusze pieniężne osiągają zazwyczaj nieco wyższe stopy zwrotu od lokat bankowych, a ponadto po umorzeniu jednostek uczestnictwa w takim funduszu nie traci się odsetek (W. Dębski 2007, s. 578).

Fundusze rynku pieniężnego i gotówkowe lokują swoje aktywa w uważane za najbezpieczniejsze instrumenty finansowe, tj. krótkoterminowe instrumenty rynku pieniężnego i bony skarbowe. Z tego względu spośród funduszy inwestycyjnych charakteryzują się one (obok funduszy ochrony kapitału funkcjonujących jako fundusze inwestycyjne zamknięte i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte) najniższym poziomem ryzyka. Fundusze rynku pieniężnego i gotówkowe mogą zatem interesować zwłaszcza inwestorów o wysokiej awersji do ryzyka lub chcących wzbogacić portfel inwestycyjny o stosunkowo bezpieczne instrumenty finansowe (I. Dittmann (2016), s. 12).

FRP mogą inwestować generalnie wyłącznie w instrumenty rynku pieniężnego spełniające warunki określone w odpowiednich przepisach, którym te podmioty podlegają. Pod pojęciem instrumentów rynku pieniężnego należy rozumieć krótkoterminowe instrumenty dłużne emitowane przez banki, rządy i przedsiębiorstwa. Obejmują one bony skarbowe, papiery komercyjne, certyfikaty depozytowe oraz operacje z przyrzeczeniem odkupu (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 183).

Podstawowe kryteria klasyfikacji FRP

Podstawowe kryteria klasyfikacji FRP różnią się w zależności od ich lokalizacji. W Europie wyróżnia się przede wszystkim:

• krótkoterminowe FRP (short-term MMFs), czyli fundusze inwestujące w instrumenty rynku pieniężnego, dla których rezydualny termin za-padalności nie przekracza 397 dni oraz spełniające warunki odnośnie do maksymalnego WAM i WAL,
• standardowe FRP (standard MMFs), czyli fundusze, w przypadku których przedmiotem inwestycji są instrumenty o dwuletnim okresie pozostającym do zapadalności oraz spełniające warunki odnośnie do maksymalnego WAM i WAL (J. Bilski, M. Janicka, T. Miziołek 2016, s. 184).

Termin zapadalności inwestycji

Musimy pamiętać, że inwestowanie w fundusze jest postrzegane raczej jako inwestycja długoterminowa. Z zasady bowiem fundusze nastawiają się na długoterminowy zysk, a nie na spekulowanie. Wiadomo, że im krótszy horyzont inwestycyjny, tym udział akcji w naszym portfelu powinien być mniejszy, co zmniejsza ryzyko wahań okresowych. Jeśli planujemy inwestycję na krótki okres (do l roku), to odpowiedni będzie fundusz rynku pieniężnego. Inwestorzy średnioterminowi (inwestujący na okres od l do 5 lat) powinni raczej wybrać fundusze obligacji i rynku pieniężnego. Natomiast fundusze akcji, ze względu na wysokie ryzyko inwestycyjne, będą najbardziej odpowiednim wyborem na długi okres inwestycji (powyżej 5 lat) (B. Jawdosiuk, K. Rożko, 2010, s.26).

Bibliografia

• Bilski J., Janicka M., Miziołek T. (2016). Międzynarodowy System Finansowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Grzelak M. (2014). Fundusze inwestycyjne jako alternatywna forma lokowania oszczędności, "Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica", nr 2.
• Dębski W., (2014). Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ignatiuk S. (2012). Fundusze inwestycyjne jako forma lokowania środków pieniężnych. "Ekonomia i Zarządzanie", nr 4.
• Jawdosiuk B., Rożko K., (2010). ABC inwestowania w fundusze inwestycyjne. KNF, Warszawa.
• Dittmann I. (2016). Zróżnicowanie gotówkowych i pieniężnych funduszy inwestycyjnych otwartych w Polsce w latach 2005-2015 pod względem stóp zwrotu. "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 462.

Autor: Angelika Kowalik