Organizacja stanowiska pracy

Organizacja stanowiska pracy – to dostosowanie stanowiska pracy do wykonywanej pracy oraz do pracownika w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, odpowiedniego standardu wykonywanej pracy i zmniejszenia lub wyeliminowania zagrożenia wypadku.

Ergonomia na stanowisku pracy

Stanowiska pracy powinny cechować się ergonomią, czyli dostosowaniem wyposażenia stanowiska pracy, m. in. maszyn, urządzeń, mebli, do predyspozycji fizycznych i psychicznych pracownika. Ergonomia ma na celu zapewnienie pracownikowi nieuciążliwych warunków pracy, poprawić wydajność i efektywność pracy oraz zmniejszyć ryzyko wypadku przy pracy. Jak podaje E. Franus: „Ergonomia jest kompleksową nauką empiryczną, ukierunkowaną na wieloaspektowe poznanie układu człowiek-technika i opracowanie zbioru twierdzeń dyrektywnych stanowiących naukową podstawę dla obustronnego dostosowania członów układu i dla permanentnej regulacji wzajemnych relacji między członkami układu, zgodnie z rozwojowymi oczekiwaniami człowieka jako użytkownika wytworu oraz z wymogami technicznymi umożliwiającymi niezawodne funkcjonowanie układu” (E. Franus 1992, s. 111).

Stanowisko pracy

Według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy organizacja stanowisk pracy powinna być następująca: „Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej (nie zajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii”.

Służba BHP

Na podstawie przepisów Kodeksu Pracy pracodawca, który zatrudnia powyżej 100 pracowników, jest zobowiązany do stworzenia nazwanej przez ustawodawcę „służby bezpieczeństwa i higieny pracy” (1974, Art. 237. § 1). Powszechnie używane określenie to „dział BHP”, a pracownika tego działu nazywa się „specjalistą do spraw BHP” lub potocznie „behapowcem”. Pracodawca może sam wykonywać zadania służby BHP lub zlecić to firmie zewnętrznej według określonych przepisów Ustawy Kodeks Pracy (1974, Art. 237. § 2).

Podstawowe zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy:

• kontrola warunków pracy
• kontrola przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
• przeprowadzanie szkoleń pracowników

Czynniki uciążliwe występujące na stanowiskach pracy

Czynniki uciążliwe, które mogą wystąpić na różnego rodzaju stanowiskach pracy to:

• hałas
• stres
• niewłaściwe oświetlenie
• obciążenia mięśniowo-szkieletowe
• szkodliwe substancje chemiczne
• temperatura i wilgotność na stanowisku pracy
• nieergonomiczne wyposażenie stanowiska, np. meble
• zbyt mała wolna powierzchnia dla pracownika na stanowisku pracy

Szczególne warunki pracy

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określa zawody i prace wykonywane w warunkach szczególnych, potocznie zwanych „szkodliwymi”.

Powyższe rozporządzenie wyszczególnia zawody w takich branżach jak:

• Górnictwo
• Energetyka
• Hutnictwo i przemysł metalowy
• Przemysł Chemiczny
• Budownictwo i przemysł materiałów budowlanych
• Leśnictwo, przemysł drzewny i papierniczy
• Przemysł lekki
• Transport i łączność
• Gospodarka komunalna
• Rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy
• Przemysł poligraficzny
• Służba zdrowia i opieka społeczna
• Przemysł szklarski
• Inne

Bibliografia

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (1983), Dz.U. 1983 nr 8 poz. 43
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (1974), Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (1997), Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844

  Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

  Autor: Katarzyna Motowidło