Analiza sytuacyjna

Analiza sytuacyjna jest jednym z etapów analizy fundamentalnej. Celem tej analizy jest ocena spółki na tle całej branży. Uwzględnia się przede wszystkim elementy niefinansowe, np. analizę SWOT, marketing, zasady zarządzania, jakość kadr czy strategię spółki w przyszłości. Zakres analizy sytuacyjnej jest bardzo szeroki. Analiza ta skupia się na zasobach wewnętrznych, które mieszczą się w działalności ekonomiczno-finansowej, organizacyjnej, personalnej, marketingowej, technicznej, logistycznej czy produkcyjnej. W analizie sytuacyjnej przedsiębiorstwa bierze pod uwagę także takie aspekty, jak zarządzanie procesami informacyjnymi, systemami jakości oraz nakładami na badania i rozwój.

Oceniane obszary w analizie finansowej

Ocenie zazwyczaj powinny podlegać następujące obszary:

1. Specyfika produktu: młody wiek produktu, duże zróżnicowanie oferowanych produktów, mała zależność produktów od czynników, na które spółka nie ma wpływu, niewielka możliwość pojawienia się substytucyjnego produktu.
2. Specyfika rynku: wysokie bariery wejścia na rynek, na którym spółka się znajduje, niska konkurencja na tym rynku, duża względna wielkość spółki na rynku.
3. Dostawcy na rynku: mała siła oddziaływania dostawców surowców i materiałów na spółkę.
4. Nabywcy na rynku: mała siła oddziaływania nabywców produktów na spółkę.
5. Otoczenie zagraniczne rynku: stabilność gospodarcza i polityczna w krajach, do których spółka eksportuje, mała zmienność cen produktu na rynkach światowych, mała zmienność kursów walutowych.
6. Technologia stosowana przez spółkę: duża nowoczesność technologii stosowanych przez spółkę, niska zastępowalność technologii stosowanych przez spółkę.
7. Ludzie – pracownicy spółki: wysokie kwalifikacje zatrudnionych w spółce, powiązanie wynagrodzeń z efektami pracy, wspieranie kształcenia pracowników zatrudnionych w spółce, pozytywne nastawienie pracowników do rozwoju spółki.
8. Zarządzanie spółką: wiedza, doświadczenie i umiejętności zarządzających spółką, dobra strategia rozwoju spółki.

Metody stosowane w analizie sytuacyjnej

Metody stosowane w analizie sytuacyjnej:

• analiza SWOT;
• analiza Pięciu Sił Portera;
• macierz BCG;
• macierz Ansoffa.

Skrót SWOT pochodzi od czterech pierwszych liter słów z języka angielskiego:

• Strengths – Silne strony;
• Weaknesses – Słabe strony;
• Opportunities – Szanse;
• Threats – Zagrożenia.

Jest to analiza spółki z dwóch punktów widzenia. Po pierwsze, jest to analiza spółki w danym momencie, poprzez wskazanie silnych i słabych stron tej spółki. Po drugie, jest to analiza perspektyw rozwoju spółki, poprzez wskazanie szans i zagrożeń. Generalnie, im więcej silnych stron i szans, tym sytuacja spółki jest lepsza. Trzeba jednak dokonać analizy słabych stron i zagrożeń i ocenić, czy jeden element negatywny (słaba strona bądź zagrożenie) nie jest bardziej istotny niż kilka elementów pozytywnych.

Profesor Michael Porter z Harvard Business School w 1979 roku zaproponował koncepcję Pięciu Sił (Portera), decydujących o konkurencyjności sektora, jednak dzisiaj stosuje się tę koncepcję również do analizy konkurencyjności spółki. Te Pięć Sił to: rywalizacja w sektorze między istniejącymi konkurentami; zagrożenie wejścia nowych konkurentów; siła przetargowa nabywców; siła przetargowa dostawców; zagrożenie ze strony produktów substytucyjnych.

Macierz Boston Consulting Group (BCG) ma u podstaw informacje dotyczące produktów. Są to: udział każdego z producentów w przychodach ze sprzedaży, przepływy finansowe generowane przez każdy produkt, przebieg cyklu życia produktów, tempo zmiany wielkości sprzedaży, udział w rynku produktu. Macierz BCG jest konstruowana na podstawie dwóch kryteriów oceny, który¬mi są: wzrost rynku (mały lub duży); udział spółki w rynku (mały lub duży). Macierz ta składa się z czterech pól, które charakteryzują symbolicznie spółki i produkty: gwiazdy, znaki zapytania, dojne krowy i psy. „Gwiazdy” cechuje wysoki wzrost rynku oraz wysoki udział w rynku. Do tej grupy należą spółki, które są liderami na szybko rozwijającym się rynku. Gdy rynek przejdzie w fazę dojrzałości, gwiazdy stają się produktami określonymi jako dojne krowy. „Znaki zapytania” to produkty spółek, które mają niewielki udział w szybko rozwijającym się rynku. Spółki powinny dążyć do uzyskania wysokiej pozycji rynkowej. „Dojne krowy” charakteryzują się wysokim udziałem na słabo rosnącym rynku. „Psy” jest to najgorszy przypadek produktu dla spółki, ponieważ produkt mają mały udział na słabo rozwijającym się rynku.

Macierz Ansoffa została zaproponowana przez Harry’ego Igora Ansoffa, jednego z czołowych uczonych zajmujących się analizą strategii spółek. Macierz ta skonstruowana jest według dwóch kryteriów definiujących strategię spółki, którymi są: - produkt (dotychczasowy lub nowy); - rynek (dotychczasowy lub nowy). W ten sposób otrzymuje się macierz ilustrującą możliwe strategie spółki. W ocenie spółki zwykle większe znaczenie zyskują strategie dywersyfikacji oraz rozwoju.

K. Pasula, (2017), Analiza fundamentalna Indykpolu S.A. jako przykład wyceny aktywów biologicznych według kosztu historycznego, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 341/2017, s. 286 K. Jajuga, (2006), Ogólne zasady inwestowania, Anatomia sukcesu Instytucje i zasady funkcjonowania rynku kapitałowego, KNF, Warszawa CFA Society Poland, (2018), Ocena przedsiębiorstwa z puntu widzenia inwestora – wersja zaawansowana, https://www.orlenwportfelu.pl/akademia/download/rozdzial-3-zaawansowany.pdf