Badania wysokościowe

Badania wysokościowe – są jednym z profili badań przeprowadzanych w ramach medycyny pracy, czyli badań dopuszczających pracownika do wykonywania określonego rodzaju zadań w ramach relacji służbowej. Konieczność przeprowadzania badań profilaktycznych opisuje Art. 229 Kodeksu pracy (Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf ).

W ramach Kodeksu pracy i rozporządzeń Ministra Zdrowia wydanych już w 1996 roku (później zmienianych) wyróżnia się dwa podstawowe zakresy badań przeprowadzonych w zależności czy praca wykonywana będzie przez pracownika na wysokościach do trzech metrów czy powyżej trzech metrów.

Obowiązki stron

Zgodnie z zapisami art. 211 pkt 5 Kodeksu pracy pracownik zobligowany jest do poddania się badaniom lekarskim wynikających z podstawowego zakresu kontroli medycyny pracy jak i również innym badaniom zleconym przez lekarza. Pracobiorca ma również obowiązek stosowania się do wszelkich zaleceń lekarza orzecznika.

Pracodawca stosując się do wymagań stawianych Kodeksem pracy nie może dopuścić pracownika do pracy na stanowisku, jeżeli pracobiorca nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego dopuszczającego świadczenie pracy. Jeżeli pracobiorca odmówi poddaniu się badaniom lekarskim pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy przy równoczesnym braku prawa do wynagrodzenia dla pracobiorcy, co potwierdzone zostało wyrokiem Sądu Najwyższego (wyrok SN z 23 września 2004 r., I PK 541/03 http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia1/i%20pk%20541-03-1.pdf).

Pracodawca dopuszczający do pracy na stanowisku pracobiorcę nie posiadającego w chwili wykonywania pracy ważnych i dopasowanych do odpowiedniej specyfiki badań lekarskich mówiących o dopuszczeniu pracownika do wykonywania zadań przez lekarza orzecznika naraża się na grzywnę w wysokości od dziesięciu tysięcy do trzydziestu tysięcy złotych która wynika z naruszenia zasad i wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.

Koszty związane z koniecznością wykonywania badań medycyny pracy przez pracownika ponosi ustawowo pracodawca. Pracownik wanien otrzymać stosowne skierowania opisujące rodzaj badania i zakres wynikający ze stanowiska pracy. Badanie winno być przeprowadzone w godzinach pracy a koszty ewentualnej podróży, gdy badanie nie może być wykonane w miejscowości świadczenia pracy pracodawca winien zwrócić pracownikowi.

Badania wysokościowe stanowiące część badań z profilu medycyny pracy dzielimy na

Badania wstępne – wymagane rozpoczynając nową pracę u nowego pracodawcy, lub zmieniając stanowisko u obecnego pracodawcy na takie, w ramach którego występuje inna klasyfikacja warunków na stanowisku pracy. Zgodnie z wyjaśnieniem Państwowej Inspekcji Pracy nowych badań wstępnych nie trzeba przeprowadzać gdy praca u nowego pracodawcy świadczona będę w tych samych warunkach, czas pomiędzy umowami nie jest dłuższy niż 30 dni a pracownik posiada aktualne orzeczenia (Państwowa Inspekcja Pracy, strona internetowa. https://www.pip.gov.pl/pl/o-urzedzie/wyjasnienia-i-wsparcie-pip/najczestsze-pytania-i-odpowiedzi/-badania-lekarske/121483,badania-profilaktyczne-pracownikow.html ).

Badania okresowe – wykonywane w zależności od szkodliwości czynników na działanie których narażony jest świadczący pracę. W przypadku badań wysokościowych okres wygląda następująco: Dla kwalifikacji warunków pracy na wysokości do 3 m badania powtarzamy co trzy do pięciu lat w zależności od decyzji lekarza medycyny pracy wskazanej na dopuszczeniu. . Dla kwalifikacji warunków pracy na wysokości powyżej trzech metrów badania powtarzamy do dwa do trzech lat w zależności od decyzji lekarza medycyny pracy wskazanej na dopuszczeniu. Osoby w wieku powyżej pięćdziesiątego roku życia zobligowane są do wykonywania badań okresowych w interwałach rocznych czego odzwierciedleniem będą czasy dopuszczeni wydawane przez lekarza medycyny pracy.

Badania kontrolne – wykonywane gdy pracownik przez chorobę/ uraz nie był zdolny do wykonywania pracy przez okres wynoszący w jednym ciągu więcej niż trzydzieści dni. Celem badań jest weryfikacja czy stan zdrowia pracobiorcy umożliwia realizacje zadań określonych dla stanowiska pracy.

Zakres badań medycyny pracy przy klasyfikacji pracy na wysokości

Przyszły pracownik chcący wykonywać zadania specyfiką wymagający wykonania badań wysokościowych muszą się przygotować do kontroli przeprowadzonej przez lekarzy przedstawiających trzy minimalne specjalizację:

• Lekarz neurolog – jego zadaniem jest wykluczenie u potencjalnego przyszłego pracownika padaczki, będącej wysokim zagrożeniem przy świadczeniu pracy na wysokości.
• Lekarz okulista – weryfikuje sprawność wzrokową badanego. Zgodnie z polskim prawodawstwem wynikającym z wykładni dopuszczeniu do pracy na wysokości nie podlegają osoby wykorzystujące okulary, co argumentowane jest możliwością ich upadku, zaparowania, lub uszkodzenia.
• Lekarz orzecznik – przeprowadza ogólną kontrolę stanu zdrowia badanego, na podstawie wyników badań przeprowadzonych w ramach kontroli.

W przypadku badan przeprowadzanych na klasyfikację pracy powyżej trzech metrów wysokości, badany potencjalny pracownik winien być poddany dodatkowym badaniom otolaryngologicznym zawierającym w sobie ocenę błędnika.

Podstawowy zakres badań może zostać rozszerzony o dodatkowe punkty w sytuacji gdy wskazywać będzie na to skierowanie wydane przez pracodawcę zawierające opis charakterystyki stanowiska pracy skierowanego na badanie pacjenta (pracownika). Katowicka pracownia psychologiczna i medycyny pracy w swoim informatorze wskazuje, iż m.in. w przypadku gdy praca na wysokości będzie wymagała dodatkowo szczególnej sprawności ruchowej, co wynika z oceny zagrożeń stanowiska pracy badanie zostanie rozszerzone o testy sprawności psychoruchowej .

Bibliografia

• Hello Zdrowie (2019), "Badania wysokościowe – na czym polegają? Jak się do nich przygotować?", https://www.hellozdrowie.pl/badania-wysokosciowe-na-czym-polegaja-jak-sie-do-nich-przygotowac/
• Pracodawcy RP (2019), "Kodeks bezpiecznej pracy na wysokości", https://pracodawcyrp.pl/upload/files/2019/05/kodeks-bezpiecznej-pracy-na-wysokosci-wersja-02-04-2019.pdf

Autor: Bartosz Bendzera

.

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.