Rok podatkowy

Okres w przeciągu, którego naliczane są podatki. W tym okresie jest obliczany zysk lub ewentualna strata uzyskana przez dany podmiot gospodarczy. Rok podatkowy powinien obejmować dwanaście kolejnych miesięcy, w zdecydowanej ilości przypadków jest to rok kalendarzowy. "Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej". (Ordynacja Podatkowa Art. 11)

TL;DR

Rok podatkowy powinien trwać dwanaście kolejnych miesięcy i zazwyczaj jest równy roku kalendarzowemu. Jednak osoby prawne mają możliwość wyboru między rokiem obrotowym a podatkowym. Rok obrotowy jest określany na podstawie umowy, a rok podatkowy jest zazwyczaj równy roku kalendarzowemu, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Istnieją również odstępstwa od tej reguły, takie jak dobrowolny wybór innego okresu jako roku podatkowego przez osobę prawną, trwający rok podatkowy dla nowo otwartej działalności gospodarczej lub możliwość zmiany roku podatkowego w trakcie prowadzenia działalności.

Rok podatkowy a rok obrotowy

Prawo do wyboru pomiędzy rokiem obrotowym a podatkowym mają jedynie osoby prawne. Jednostki opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie mają możliwości zmian i rok podatkowy jest równy rokowi obrotowemu. Te jednostki to:

• wspólnicy spółek jawnych zakładanych i prowadzonych przez osoby fizyczne
• wspólnych spółek cywilnych zakładanych i prowadzonych przez osoby fizyczne
• wspólnicy spółek partnerskich zakładanych i prowadzonych przez osoby fizyczne
• osoby fizyczne samodzielnie prowadzące działalność gospodarczą

Na mocy ustawy o rachunkowości rok obrotowy rozumiany jest jako rok kalendarzowy lub inny okres trwający pełne 12 miesięcy kalendarzowych. Często stosuje się go do założeń podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa umowa na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka powstała w pierwszej połowie roku obrotowego to należy zamknąć księgi na koniec danego roku obrotowego. Inaczej jest w sytuacji gdy spółka została założona w drugiej połowie roku. W takiej sytuacji możliwe jest połączenie okresów i ksiąg z rokiem następnym.

Natomiast definicja roku podatkowego zawarta jest w Ordynacji podatkowej, w której to rok ten pojmowany jest jako rok kalendarzowy (lub okres trwający 12 miesięcy), chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Z założenia uznaje się rok kalendarzowy za rok podatkowy, w przeciwnym razie podatnik określa to w statucie lub umowie spółki na mocy której została założona. W przypadku gdy nie będzie on równy kalendarzowemu podatnik powinien powiadomić urząd skarbowy. Trzeba to zrobić do 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. W wypadku rozpoczęcia działalności w pierwszej połowie roku to rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego lub do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego. Okres ten nie może trwać więcej niż 12 miesięcy.

Odstępstwa od reguły

Przykładami w których mowa jest w 11 artykule są przepisy zapisane w ustawie o podatku od osób prawnych, gdzie przedstawianych jest kilka wyjątków od ogólnie panującej zasady pojmowania roku podatkowego jako roku kalendarzowego

1. Osoba prawna, która podlega obowiązkowi podatkowemu może dobrowolnie wybrać dwanaście kolejnych miesięcy, które zostają uznane za rok podatkowy. Wybór ten musi być zapisany w umowie spółki, statucie lub w innym dokumencie. Informacja ta musi być zgłoszona do odpowiedniego naczelnika urzędu skarbowego.
2. W przypadku otwierania nowej działalności gospodarczej, rok podatkowy trwa do końca obecnego roku kalendarzowego, lub przez kolejnych dwanaście miesięcy do chwili zakończenia wybranego przez przedsiębiorcę roku podatkowego. Przykład: Przedsiębiorca otwiera działalność gospodarczą 1 kwietnia 2009r. Rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym i trwa do 31 grudnia 2009r. Przedsiębiorca przyjmuje zgodnie z ustawą za rok podatkowy okres dwunastu miesięcy i rok podatkowy trwa do 31 marca 2010.
3. Kolejnym odstępstwem od dwunasto-miesięcznego roku podatkowego może być sytuacja gdy działalność gospodarcza jest otworzona w drugiej połowie roku i jednocześnie przyjęta zostaje zasada pokrywania się roku podatkowego z kalendarzowym, w tym przypadku rok podatkowy trwa do 31 grudnia roku następującego po roku otwarcia działalności. Wybór roku podatkowego zależy od przedsiębiorcy. Przykład: Przedsiębiorca otwiera działalność gospodarczą 1 września 2009r.Rok podatkowy może trwać w zależności od wyboru przedsiębiorcy albo do 31 grudnia 2009r. (4 miesiące), lub do 31 grudnia 2010r. (16 miesięcy)
4. Przedsiębiorca ma również możliwość zmiany roku podatkowego już w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, w takim przypadku: za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
5. Ostatnim wyjątkiem gdy rok podatkowy nie trwa dwanaście miesięcy jest sytuacja gdy w firmie prowadzone są księgi i inne przepisy zmuszają do zamknięcia ich przed końcem obecnego roku podatkowego, wtedy rok podatkowy zaczyna się od pierwszego dnia miesiąca następującego.

Rok podatkowy — artykuły polecane

Rok obrachunkowy — Kalendarz ekonomiczny — Ewidencja przychodów — Zaliczka na podatek dochodowy — Skala podatkowa — Księga przychodów i rozchodów — Podatnik vat czynny — Podatek ryczałtowy — Zwrot podatku

Bibliografia

• Frańczuk M. (2012) Preferencje podatkowe jako zachęta do podejmowania inwestycji w obszarze specjalnych stref ekonomicznych, Zeszyty naukowe uniwersytety szczecińskiego, Finanse rynki finansowe i ubezpieczenia nr 52
• Marcinkowska M. (2011) Dodatkowe podatki i opłaty od banków - potrzeby praktyki i dylematy teorii finansów Uniwersytet Łódzki
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
• Wędzki D. (2015), Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Karolina Bitner, Przemysław Rózga