Ładunek ponadgabarytowy

Ładunek ponadgabarytowy (nazywany również ponadgabarytowym) to taki ładunek, który po załadowaniu na zestaw transportowy przekracza jeden lub kilka czy kilkanaście parametrów (szerokość, wysokość, długość, masa). W związku z tym transport tego rodzaju ładunku jest bardzo trudny (K. Grzybowska 2009, s. 226).

Determinantami określania ładunku jako ponadgabarytowy są wymiary lub ciężar ładunku, ale również osiągalna przestrzeń ładunkowa w środku transportu i dopuszczalne naciski na powierzchnię ładunkową. Ich cechą charakterystyczną jest waga do 25 ton, długość 15-16 metrów, szerokość 3,5-4 metrów, wysokość do 3,5 metra) (W. Galor, A. Krzyżan 2011, s. 695).

Ładunki ponadgabarytowy odnoszą się do podstawowych wymiarów towaru, który będzie transportowany. Mowa o nich wtedy, kiedy długość ładunku jest większa niż niż 2 m w odniesieniu do powierzchni ładunkowej pojazdu, bądź też więcej niż 1/3 powierzchni pojazdu. Przyjęta szerokość, która przekracza 2,5 m, zaś jeśli chodzi o wysokość całkowitą to wtedy, kiedy wynosi ona ponad 4 m, jak również kiedy masa całkowita pojazdu jest większa niż 42 t (Ł. Rybiński, D. Chojnacki 2019, s. 9).

Podział ładunków ponadgabarytowych

1. wykraczające gabarytami poza tradycyjne zestawy samochodowe – konstrukcje, maszyny, części linii technologicznych. Są to ładunki, których masa nie jest większa niż 25 ton, długość wynosi 15-16 m, szerokość 3,5-4,0 m, jak również wysokość 3,0-3,5 m. Nie wymagają one specjalistycznego typu naczep do ich przewozu,
2. wielkogabarytowe – elementy konstrukcji energetycznych, górniczych oraz stalowych. Ładunki te swoją specyfiką wyróżniają się relatywnie niewielką masą i długością, jak również szerokością mierzącą od 6 do 7 m,
3. ciężkie – ładunki o relatywnie dużej masie (od 70 do 100 ton). Zaliczyć do nich możemy ciężkie maszyny, elementy wież wiatrowych, zbiorniki i reaktory, jak również pojazdy wojskowe,
4. ciężkie o skupionej masie – ładunki, które charakteryzują się wielką masą, która osiągać może nawet do kilkuset ton. Są to np. generatory, turbiny transformatory. Ładunki te wpływają negatywnie na powierzchnię drogi i są relatywnie dużym obciążeniem dla infrastruktury drogowej,
5. długie – części przemysłu budowlanego i infrastruktury drogowej (przęsła, mosty, filary i suwnice, łopaty śmigła/wirnika elektrowni wiatrowych). Długość tych ładunków może nawet sięgnąć 75 m (J. Panasiuk i in. 2016, s. 42).

Przewóz ładunków ponadgabarytowych

W kontekście ładunków ponadgabarytowy relatywnie często określa się je jako ładunki specjalne, których transportowanie dokonuje się przy wykorzystaniu:

1. Statku specjalistycznego (tzw. ciężarowca) o wysokiej wytrzymałości dna ładowni i pokładzie oraz wyposażonego w dźwigi o nośności od 150 ton i dużą liczbę uchwytów mocujących;
2. Statku ro–ro, w przypadku, którego transport ładunku statkiem odbywa się na specjalnym podwoziu (przyczepie) lub na taborze transportu drogowego, które odpowiednio: są wciągane lub wjeżdżają samodzielnie;
3. Kontenera morskiego - za ponadgabarytowe ładunki przewożone kontenerami możemy uznać takie, które przekraczają jeden z wymiarów ładownych kontenera 20 lub 40 stopowego; − przekraczające ładowność tzw. kontenera ciężkiego 20– lub 40– stopowego (Sikorski 2008, s. 232).

Ładunek ponadgabarytowy w odniesieniu do transportu kolejowego

W odniesieniu do transportu kolejnego ładunek ponadgabarytowy definiowany jest jako przesyłka, której nie można przetransportować bez naruszenia skrajni ładunkowej wagonów lub przekroczenia dozwolonego nacisku na oś wagonu lub metr bieżący szyny oraz w sytuacji , gdy oba te niezbędne aspekty są spełnione jednocześnie . W porównaniu do transportów drogowych, do ich zdefiniowania nie używa się aż tak mnogiego słownictwa. Ładunek ponadgabarytowy, transportowany przy

1. wykorzystaniu taboru kolejowego, określa się pojęciem „przesyłki nadzwyczajnej”, która ze względu na:
2. wymiary, masę i kształt;
3. trasę przewozu;
4. wykorzystany tabor przewozowy i zabezpieczenie ładunku na nim;
5. sposoby załadunku i wyładunku,

Niezbędna jest precyzja podczas transportu oraz zachowanie właściwych warunków, jakie zostały określone przez przewoźnika kolejowego (R. Rudziński, M. Kowalska 2012, s. 347).

Ładunek ponadgabarytowy w odniesieniu do transportu morskiego

W odniesieniu do transportu morskiego ładunek ponadgabarytowy jest określany jako jednostka ładunku drobnicowego (czyli „policzalnego” a nie sypkiego), którego parametry są większe niż typowe, standardowe parametry przyjęte dla drobnicowych jednostek ładunkowych (A. Galor, W. Krzyżan 2011, s. 696).

Ich waga może być określana nawet w tysiącach ton, a wymiary- osiągać kilkaset lub kilkadziesiąt metrów. W tym przypadku wyróżnić możemy dwa rodzaje ładunków ponadgabarytowych, są to ładunki ponadgabarytowe:

1. Superciężkie i Ciężkie, które z ze względu na to iż charakteryzują się większą wagę czy też wymiarami w odniesieniu do typowych ładunków wymagają wykorzystania właściwych technik przeładunkowych i przystosowanych jednostek transportowych.
2. Ładunki Superciężkie występują wówczas, gdy ich waga osiąga nawet do kilkudziesięciu tysięcy ton a wymiary – do kilkuset metrów. Ładunki ponadgabarytowe ciężkie to takie ładunki których waga określana jest na kilka do kilkunastu tysięcy ton i wymiarach do kilkudziesięciu / kilkuset metrów (B. M. Christowa 2011, s. 469).

Ładunek ponadgabarytowy w odniesieniu do transportu drogowego

W odniesieniu do transportu drogowego istota ŁPN charakteryzuje się największym skomplikowaniem. O takim ładunku wspominamy w momencie, gdy po załadunku jego wymiary lub waga będą większe niż maksymalne, dozwolone parametry standardowego zestawu drogowego lub zestawu z przyczepą. Wymiary te dotyczą:

1. dozwolonej długości pojazdów: - zestawu złożonego z pojazdu samochodowego i przyczepy – 18,75 m; - zestawu z naczepą (pojazdu członowego) – 16,5 m;
2. największej możliwej szerokości pojazdów: - dla wszystkich pojazdów – 2,55 m; - dla pojazdów typu furgon (chłodni) – 2,60m;
3. największej możliwej wysokości – 4,0 m,
4. dozwolonej masy całkowitej: - 40 t dla pojazdów zarejestrowanych po 13.03.2003 roku; - 42 t dla pojazdów zarejestrowanych przed 13.03.2003 roku (A. Galor, W. Galor 2010, s. 115).

Bibliografia

• Christowa – Dobrowolska M. (2011), Logistyka i technika transportu ładunków nienormatywnych drogą wodną [w:] „Logistyka” nr 5.
• Galor A., Galor W. (2010). Problematyka krajowego transportu ładunków ponadnormatywnych w aspekcie przewozów w regionie południowego Bałtyku, [w:] „Logistyka” 2010, nr 2.
• Grzybowska K. (2009). Podstawy logistyki, "Difin", Warszawa.
• Galor A, Krzyżan W. (2011), Mocowanie ładunków ponadnormatywnych (ŁPN) w transporcie morskim, [w:] „Logistyka”, nr 3.
• Panasiuk J. (red.) (2016). Transport ładunku ponadgabarytowego – studium przypadku, "Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny", nr 4.
• Rudziński R., Kowalska N. (2012), Istota i charakterystyka ładunków ponadnormatywnych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie", nr 95.
• Rybiński Ł, Chojnacki D. (2019), Przewozy ponadnormatywne w transporcie drogowym, "Materiały Dydaktyczne", nr 55.
• Sikorski P. M. (2008), Spedycja w praktyce - wiek XXI, "PWT", Warszawa.

Autor: Sara Kwiatkowska