Kultura pracy

Kultura pracy to połączenie słów kultura oraz praca, w słowniku języka polskiego jedną z definicji kultury jest „materialna i umysłowa działalność społeczeństw oraz jej wytwory” (SJP), natomiast wyjaśnienie pracy to „celowa działalność człowieka zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych” (SJP). Do kultury pracy można więc zaliczyć pisane i niepisane zasady, dobra materialne i niematerialne, czyli np.: atmosfera panująca w pracy, zachowania pracowników oraz ich nastawienie, cele, wartości, wygląd biura, sposób komunikacji, dress code, pakiety socjalne, przerwy, a także spotkania integracyjne.

Beata Jakimiuk twierdzi, że „Kultura pracy jest ważnym elementem funkcjonowania zawodowego, rozwija się bowiem podczas wykonywania pracy oraz przez umiejętność współpracy z innymi, co przyczynia się do rozpoznawania i rozwijania kompetencji emocjonalnych i społecznych, sprzyjających porozumieniu, komunikacji i współpracy z innymi, oraz właściwych wzorców zachowań, zwyczajów, norm i wartości, które warto wprowadzać w otoczeniu” (B. Jakimiuk 2016, s. 51). Różne relacje oraz sytuacje w życiu zawodowym pozwalają nam uczyć się od siebie, oraz pomagać innym. To znacząco może wpłynąć na kulturę pracy (obniżyć ją lub podnieść).

Kultura pracy to też równowaga między pracą a życiem prywatnym i tutaj ważną rolę odgrywa Kodeks Pracy, w którym wyszczególniono artykuły regulujące np.: swobodę pracy, urlop, podstawowe obowiązki pracownika oraz poszanowanie jego dóbr, a także możliwość zrzeszania się pracowników oraz pracodawców (Kodeks Pracy).

Władysław Jacher wylicza trzy sfery kultury pracy:

„1) sferę osobowości człowieka – pracownika (cechy osobowe pracownika, system jego wartości, formy zachowań);

2) sferę działania pracownika (sposób działania, styl pracy, formy organizacyjne czynności pracy);

3) sferę współżycia z innymi pracownikami, tj. to, co ogólnie nazywamy jakością stosunków międzyludzkich w zakładzie pracy” (W. Jacher 2009, s.27).” Kultura pracy nieustannie rozwija się i zmienia dzięki nowym pracownikom, liderom, trendom oraz szkoleniom. Każdy człowiek wyznaje inne wartości oraz cele i wnosi do przedsiębiorstwa coś innego, dzięki temu każde miejsce pracy ma swoją niepowtarzalną atmosferę i kulturę pracy.

Zbigniew Żechowski twierdzi, że „„kultura i „kultura pracy" w swym rozwoju podlegają uwarunkowaniom społeczno- historycznym, wykazując dużą zależność od:

a) charakteru formacji gospodarczo-społecznej danego społeczeństwa oraz etapu rozwojowego tej formacji;

b) dziedzictwa kulturowego danego społeczeństwa oraz jego klasowego i terytorialnego zróżnicowania, a także kontaktów zagranicznych ludności;

c) infrastruktury instytucjonalnej kultury w danym kraju oraz prowadzonej przez rząd polityki kulturalnej” (Z. Żechowski 1974, s. 83).

Zdzisław Wołk dokonał podziału kultury pracy ze względu na ujęcie (Z. Wołk 2013, s. 22-23):

1. Kultura pracy w szerszym ujęciu rozumiana jest jako dorobek pokoleniowy powiązany z pracą: narzędzia, organizacja pracy, sposób myślenia. Można wyszczególnić: kulturę techniczną, kulturę organizacji, kulturę kierowania, kulturę współżycia ludzi w procesie pracy i bhp, kulturę wypoczynku po pracy.

2. Kultura pracy w węższym ujęciu to cechy indywidualne każdego pracownika, dzięki którym on sam wyznacza sobie sposoby wykonywania pracy. W tym przypadku można wyodrębnić trzy, nierozłączne, wzajemnie przenikające się składniki:

a. Wiedza o pracy, oparta na wiedzy ogólnej, dzięki której pracownik rozumie proces pracy, ocenia go i kształtuje

b. Intelektualne i manualne umiejętności, które umożliwiają racjonalne wykonywanie zadań zawodowych

c. Postawa wobec pracy, czyli zaangażowanie oraz odpowiedzialność i ponoszenie konsekwencji.

Bibliografia

• Jacher W. (2009), Humanizacja pracy a kultura pracy, "Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu," nr 120, s. 27
• Jakimiuk B. (2016), Środowisko pracy jako obszar budowania poczucia własnej wartości i relacjii z innymi, "Annales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska Lublin- Polonia", vol XXIX, 4 sectio j, s. 51
• "Kodeks Pracy" Kodeks Pracy
• "Słownik Języka Polskiego PWN" (2022), Praca
• "Słownik Języka Polskiego PWN" (2022), Kultura
• Wołk Z. (2013), Człowiek i jego kultura pracy w realizacji drogi zawodowej, "Szkoła- Zawód– Praca", nr 5- 6, s. 22-23
• Żechowski Z. (1974), Kultura pracy – pojęcie i podstawowe problemy, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", nr 4, s. 83

Autor: Emilia Myszka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.