Czynniki stresogenne

Czynniki stresogenne
Polecane artykuły
Stres Stres w pracy Emocje Adaptacja Psychologia społeczna

Czynniki stresogenne są okolicznościami, które przyczyniają się do napięcia organizmu. Pośród nich możemy wyszczególnić bodźce fizjologiczne (fizyczne oraz psychologiczne). (M. Wolek 2015). „Psychologia. Podręcznik szkol medycznych” J. Formańskiego definiuje stres na trzy sposoby:

• jako sytuacje pochodzenia zewnętrznego (fizyczne lub psychofizyczne)
• behawioralne, psychologiczne i fizjologiczne reakcje na czynniki stresujące
• niedopasowanie wymagań środowiska do możliwości i potrzeb organizmu ludzkiego

(J. Formański 1998).

Stres

Stres możemy klasyfikować jako reakcje, bodźce oraz procesy. Są to wydarzenia, które przyczyniają się do silnych reakcji organizmu na bodźce, które pochodzą ze środowiska zewnętrznego. Choć zmiany wywołane w organizmie stresem są odwracalne, warto mieć jednak na uwadze iż przewlekły stan gotowości organizmu spowodowany negatywnymi czynnikami może prowadzić do długotrwałego wyczerpania organizmu, a nawet stanów depresyjnych, agresywnych zachowań oraz chorób afektywnych.

Pośród czynników stresogennych możemy wyróżnić zarówno czynniki negatywne jak i pozytywne. Stres pozytywny nazywany inaczej eustresem motywuje jednostkę do działania oraz przyczynia się do racjonalnego i efektywniejszego działania. Stres negatywny czyli dystres po przekroczeniu pewnego poziomu jest szkodliwy dla organizmu prowadząc do dezorientacji, a finalnie do wyczerpania. Dla organizmu ludzkiego nie jest możliwe rozróżnienie, który stres jest pozytywnym, w który negatywnym, ponieważ oba motywują człowieka do działania (J. Bednarski 2018, s. 51-52).

Działanie czynników stresogennych na organizm

Czynniki stresogenne etapowo oddziaływają na organizm człowieka począwszy od mobilizacji, która związana jest ze zwiększonym napięciem oraz poczuciem gotowości związanymi z próbą przeciwstawienia się potencjalnemu zagrożeniu. Drugim etapem jest adaptacja, której towarzyszyć może nadwrażliwość na dźwięki lub kolory. Trzecim końcowym etapem jest wyczerpanie związane z długotrwałym oddziaływaniem czynników wywołujących stres. Towarzyszą mu zjawiska psychofizyczne takie jak dezorientacja, oderwanie od rzeczywistości, a nawet zmiany w metabolizmie. Długotrwałe objawy stresu mogą prowadzić do nadwrażliwości na czynniki stresogenne, skrajnej apatii oraz dezorientacji. (P. Kasprzak 2022)

Bibliografia

• Bednarski J. (2018), [1] s. 51-52)
• Formański J.(1998), Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998
• Kasprzak P. (2022), [2]
• Leka S. (2010), [3]
• Wollek M. (2015), [4]

Autor: Magdalena Mącznik