Tekst źródłowy strony Informatyczne wspomaganie systemu zarządzania jakością

Tab. 1 przedstawia [[zakres]] działania systemu klasy [[systemy MRP II|MRP2]] oraz możliwe jego wykorzystania dla potrzeb [[system zarządzania jakością|systemie zarządzania jakością]].

'''Tab. 1. Moduły MRP2 oraz ich zastosowanie dla potrzeb SZJ'''

{| width="100%" border="1" valign="top"
| Moduł systemu MRP2 || Możliwe wykorzystanie dla potrzeb SZJ
|- valign="top"
| width="30%" | [[planowanie]] biznesowe || width="70%" | <ul><li>określanie [[klasyfikacja celów i funkcji|celów]] doskonalenia systemu zarządzania jakością </li></ul>
|- valign="top"
| [[planowanie produkcji]] i [[sprzedaż]]y, [[zarządzanie]] [[popyt]]em || <ul><li>dostarczanie informacji o [[wymaganie, potrzeba, oczekiwanie|potrzebach i preferencjach]] [[klient]]ów, </li></ul><ul><li>[[dane]] do analizy stopnia [[zadowolenie klienta|zadowolenia klientów]] </li></ul>
|- valign="top"
| struktury wyrobów || <ul><li>charakterystyki wyrobów, </li></ul><ul><li>tolerancje, </li><li>[[dane]] do optymalizacji wyrobów, [[proces]]ów i [[stanowisko pracy|stanowisk pracy]] </li></ul>
|- valign="top"
| [[transakcje]] materiałowe || <ul><li>ustalenie [[optymalizacja wielkości zamówienia|optymalnej wielkości partii]], </li></ul><ul><li>synchronizacja dostaw, </li><li>minimalizacja pól odkładczych </li></ul>
|- valign="top"
| [[harmonogram|harmonogramowanie produkcji]], sterowanie produkcją || <ul><li>ustalenie tempa pracy, </li></ul><ul><li>dostarczanie informacji o problemach w realizacji wyrobów, </li><li>rejestracja braków i przestojów </li></ul>
|- valign="top"
| planowanie [[zdolność produkcyjna|zdolności produkcyjnych]] || <ul><li>dostarczanie informacji o wolnych mocach produkcyjnych oraz zbędnych maszynach, </li></ul><ul><li>dane do planowania zmian w procesach produkcyjnych oraz organizacji firmy </li></ul>
|- valign="top"
| zarządzanie stanowiskiem roboczym || <ul><li>określenie miejsca stanowiska w organizacji i procesach, </li></ul><ul><li>ustalenie wyposażenia i organizacji stanowiska, </li><li>ustalenie [[kompetencje|kwalifikacji personelu]], </li><li>rejestracja problemów z [[jakość|jakością]], </li><li>dane do poprawy [[proces]]ów, </li><li>terminy szkoleń i przeglądów stanowisk </li></ul>
|- valign="top"
| planowanie potrzeb materiałowych, [[zaopatrzenie]] || <ul><li>dobór, [[ocena]] i [[kwalifikacja dostawców]], </li><li>dostarczanie informacji o dotychczasowej współpracy, </li><li>[[informacje]] o [[jakość dostaw|jakości dostaw]], </li><li>dane do doskonalenia [[produkt]]ów przez dostawców </li></ul>
|- valign="top"
| [[dystrybucja|planowanie dystrybucji]] || <ul><li>informacje o [[zdolności]] do spełnienia wymagań klientów w zakresie dostaw </li></ul>
|- valign="top"
| pomoc warsztatowa || <ul><li>[[gromadzenie informacji]] o narzędziach, </li></ul><ul><li>rejestracja poziomu [[sprawność|sprawności]], </li><li>dopuszczenia do stosowania, </li><li>terminy [[legalizacja|legalizacji]] i [[wzorcowanie|wzorcowań]], </li><li>harmonogramy napraw i przeglądów </li></ul>
|- valign="top"
| [[planowanie finansowe]] || <ul><li>dane do [[analiza kosztów jakości|analizy kosztów jakości]] </li></ul>
|}

<google>n</google>

Źródło: opracowanie własne na podstawie (J. Kisielnicki, H. Sroka 2005, s. 233], [J. Bandyopadhyay 2003, s. 188 i nast.]

W stosunku do MRP2 [[systemy ERP|systemy klasy ERP]] są poszerzone o zintegrowane z większością modułów aspekty finansowe oraz relacje z klientami, dostawcami, [[zarządzanie]] serwisem, zarządzanie [[łańcuch dostaw|łańcuchem dostaw]], itp. Najnowsze wersje [[system]]ów posiadają możliwości wykorzystania internetu oraz intranetu czy [[zarządzanie przez projekty|zarządzania przez projekty]] (H. Yan, X. Zhang, M. Jiang 2004, s. 540). Znacznie zatem rozszerzone są w nich możliwości rejestrowania i analizy [[koszt]]ów jakości, przetwarzania informacji pozyskanych od [[klient]]ów, a także synchronizowania dostaw z bieżącymi potrzebami wydziałów produkcyjnych.

Współczesne [[system informacyjny|systemy informacyjne]] przygotowywane z myślą o zarządzaniu całym przedsiębiorstwem bardzo dobrze radzą sobie z rejestracją braków i błędów, jednak, mimo starań programistów, wciąż nie oferują pełnego zakresu funkcji zapobiegania występowaniu [[niezgodność|niezgodności]]. Większość systemów oferuje, jak to pokazano w tab. 1, głównie dostarczanie informacji o miejscach występowania nieprawidłowości. Tymczasem oczekiwaniem przedsiębiorstw stosujących rozwinięte systemy zarządzania jakością jest usprawnienie prewencji. Obecnie jest to możliwe tylko przy zastosowaniu nowoczesnych, cyfrowo sterowanych maszyn, które mają możliwość zdalnego monitorowania.

Inną niedoskonałością jest, mimo stałego rozwijania funkcji komunikacyjnych, trudność w wykorzystaniu systemu do rejestrowania, przekazywania, opiniowania i zatwierdzania propozycji udoskonaleń. [[System informatyczny]] powoduje usztywnienie istniejących rozwiązań, ponieważ każda [[zmiana]] wymaga przeprogramowania [[baza danych|baz danych]] i [[interfejs]]ów, a także może spowodować utratę [[porównywalność informacji|porównywalności]] nowych danych z poprzednimi. Zapewnienie względnej elastyczności systemu poprzez [[zatrudnienie]] dodatkowych informatyków stale wprowadzających zmiany nie rozwiązuje problemu, ponieważ spowodowałoby to powstanie [[ryzyko|ryzyka]] utraty stabilności systemu. Tymczasowym rozwiązaniem mogą być moduły umożliwiające symulowanie zdarzeń, występujące w niektórych systemach. Niektóre z wymienionych elementów komunikacji mogą zostać zrealizowane z wykorzystaniem narzędzi typu groupware służących do wspomagania [[praca zespołowa|pracy zespołów]] (Mandke V. V., Nayar M. K. 2004, s. 650).

W systemie zarządzania jakością w sprawach związanych z zarządzaniem zasobami nacisk kładziony jest nie tylko na [[dostępność]] zasobów, lecz w równym stopniu na zapewnienie optymalnego wykorzystania posiadanych zasobów. Podejście [[Total Productive Maintenance]] zakłada średnio i długoterminowe [[planowanie]] potrzeb w zakresie zasobów, w tym ich zbywanie, wynajmowanie lub inne wykorzystanie. W tym zakresie niektóre systemy oferują możliwości konfiguracji modułu utrzymania narzędzi z uwzględnieniem rozwiniętego planowania.

Systemy zintegrowane są drogie w instalacji i utrzymaniu, dlatego używają ich prawie wyłącznie duże organizacje. W przypadku małych i średnich firm przeważają systemy dziedzinowe, hurtownie danych oraz narzędzia internetowe.

Wymagania wobec systemu dziedzinowego, ograniczonego do podstawowych funkcji zarządzania jakością według [[normy]] [[ISO 9001]]:2000 obejmować powinny (Z. J. Klonowski 2000, s. 105):
* [[kwalifikacja dostawców|ocenę dostawców]],
* surowców i opakowań,
* obsługę [[reklamacja|reklamacji]],
* kontrolę i badania w toku [[proces]]ów,
* gospodarkę środkami kontrolno-pomiarowymi,
* obsługę [[działania doskonalące|działań korygujących i zapobiegawczych]],
* obsługę wewnętrznych [[audyt jakości|audytów jakości]],
* obieg [[dokumentacja systemu zarządzania jakością|dokumentacji SZJ]],
* archiwizację danych,
* bazy standardowych wzorców, formularzy, itp.,
* [[interfejs]] internetowy,
* poziomy dostępu do danych i ich [[zabezpieczenie]],
* narzędzia pracy grupowej,
* podstawowe dokumenty opisujące [[przedsiębiorstwo]],
* planowanie rozwoju systemu,
* obsługę kontaktów z klientami.

Małe i średnie organizacje ([[MŚP]])nie mają zwykle [[potrzeby]] stosowania większego zakresu [[klasyfikacja celów i funkcji|funkcji]]. Te oferowane dodatkowo przez [[systemy ERP]] mogą z powodzeniem być realizowane z pomocą tradycyjnych narzędzi zarządzania wspomaganych arkuszami kalkulacyjnymi i prostymi bazami danych. Na polskim rynku oferowane są pakiety oprogramowania dziedzinowego, które spełniają przynajmniej część z wymienionych funkcji, np. Q-Pak, Achiever Plus Quality, DDM 9000. Aplikacja Q-Pak skupia się na wewnątrzorganizacyjnych aspektach zarządzania jakością. Nieco pełniejszy zakres oferuje Achiever Plus Quality, który jednak posiada braki w zakresie bezpieczeństwa i archiwizacji danych. DDM 9000 skupia się na wspomaganiu komunikacji. Nie znaleziono aplikacji oferującej wszystkie opisane funkcje (Z. J. Klonowski 2000, s. 105). Niektóre przedsiębiorstwa decydują się na opracowywanie własnych aplikacji opartych o rozwiązania [[Open Source]], które realizują tylko funkcje wybrane ze względu na łatwość wdrożenia lub [[poziom istotności]].

[[Sprawność]] systemu zarządzania jakością w dużym stopniu zależy od szybkiego dostępu [[pracownik]]ów do potrzebnych im, wiarygodnych, kompletnych i odpowiednio sformatowanych informacji. Jakkolwiek może to być zrealizowane przez sprawny system bazujący na dokumentacji papierowej, to znacznie wygodniejszym i bardziej naturalnym w skomputeryzowanych firmach jest wykorzystanie narzędzi elektronicznych. Nowoczesny [[system zarządzania]] jakością powinien bazować na elektronicznym przesyle informacji, jednak z zachowaniem komunikacji bezpośredniej tam, gdzie konieczna jest [[dyskusja]] (np. opracowywanie założeń projektowych, [[koła jakości]], ustalanie [[polityka jakości|polityk]] i [[cele jakości|celów]]).

==TL;DR==
Artykuł omawia zakres działania systemu klasy MRP2 oraz możliwości jego wykorzystania dla potrzeb systemu zarządzania jakością (SZJ). Wskazuje, że współczesne systemy informacyjne nie oferują pełnego zakresu funkcji zapobiegania niezgodnościom. Przedsiębiorstwa oczekują usprawnienia prewencji, co może być możliwe poprzez zastosowanie nowoczesnych maszyn zdalnie monitorowanych. Artykuł podkreśla również niedoskonałości systemów informatycznych w zakresie komunikacji i proponuje wykorzystanie narzędzi typu groupware. Systemy zarządzania jakością powinny skupiać się nie tylko na dostępności zasobów, ale także na optymalnym ich wykorzystaniu. Artykuł informuje również o różnych rodzajach systemów stosowanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa oraz podkreśla znaczenie szybkiego dostępu do wiarygodnych informacji.

{{infobox5|list1={{i5link|a=[[System WMS]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System MRP II]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Efekty wdrażania informatycznych systemów zarządzania]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Komputerowo zintegrowane wytwarzanie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System SCM]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System informatyczny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Controlling personalny w zarządzaniu jakością]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System ERP]]}} &mdash; {{i5link|a=[[System informacyjny]]}} }}

==Bibliografia==
<noautolinks>
* Bandyopadhyay J. (2003), ''Total Quality Management Information System for Auto Parts Manufacturer in United States'', International Journal of Management
* Kisielnicki J., Sroka H., ''Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarządzania'', Placet, Warszawa 2005
* Klonowski Z. (2000), ''Systemy informatyczne w doskonaleniu jakości'', [w:] ''Doskonalenie systemów jakości'' pod red. J. Zymonika i Z. Zymonik, Agencja Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław
* Mandke V., Nayar M. (2004), ''Beyond quality: The information integrity imperative'', Total Quality Management & Business Excellence, Jul/Aug , Routledge, Londyn
* Wawak S. (2007), ''Analiza i doskonalenie systemów zarządzania jakością w urzędach gminnych'', praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
* Yan H., Zhang X., Jiang M. (2004), ''Hierarchical production planning with demand constraints'', Computers & Industrial Engineering, Pergamon Press, Kidlington
</noautolinks>

<p align=right>'''Autor: [[Sławomir Wawak]]

[[Kategoria:Systemy informatyczne]]

{{#metamaster:description|Opis narzędzi i sposobów ich wykorzystania dla systemu zarządzania jakością. Omawia niedoskonałości systemów informatycznych w rejestrowaniu błędów i zapobieganiu niezgodnościom.}}