Tekst źródłowy strony Wartość dodana (Ekonomia)

{{infobox4
|list1=
<ul>
<li>[[Wartość dodana (Rachunkowość)]]</li>
<li>[[Rynek konkurencyjny]]</li>
<li>[[Cykl konwersji gotówki]]</li>
<li>[[Marża]]</li>
<li>[[Zasady kalkulacji cen]]</li>
<li>[[Firma produkcyjna]]</li>
<li>[[Perspektywa procesów wewnętrznych]]</li>
<li>[[Koszty wytwarzania]]</li>
<li>[[Wartości niematerialne i prawne]]</li>
</ul>
}}

{{disambig2|[[:Kategoria:Ekonomia|pojęcia ekonomicznego]]|[[wartość dodana|inne znaczenia]]}}

'''[[Wartość dodana]]''' - jest to [[przyrost]] wartości dóbr w [[wynik]]u procesu produkcji (E. Kubiak, H. Nakonieczna - Kisiel 1999, s. 43) lub można ją też rozumieć jako różnicę pomiędzy [[utarg]]iem przedsiębiorstwa a kosztami zakupów [[materiał]]ów i usług od innych firm, zatem jest to różnica pomiędzy przychodem ze [[sprzedaż]]y a kosztem pozyskania koniecznych [[nakład]]ów; różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztem nabycia dóbr i usług od innych firm (R. Barro 1997 s. 59).

[[Wartość]] dodana stanowi różnicę pomiędzy wartością rynkową produktu lub [[usługi]] a kosztami wytworzenia (W. Smid 2012, s. 576).

==Sposób obliczania==
Aby obliczyć wartość dodaną należy od wartości dóbr wyprodukowanych w danym przedsiębiorstwie całości [[koszt]]ów rzeczowych nakładów czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr; od wartości dóbr finalnych należy odjąć wartość dóbr pośrednich używanych do produkcji,
Przez dobra pośrednie rozumiemy tutaj dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w przedsiębiorstwie w którym są używane
Dobra finalne to dobra nabyte przez ostatecznego [[użytkownik]]a (D. Begg, S. Fischer R. Dornbusch 2014, s. 24).

Wartość dodana składa się z:
* płac,
* procentów,
* rent,
* [[zysk]]ów dodanych do produkcji przez firmę (W. Smid 2012, s. 576).
<google>ban728t</google>

===Przykład===
Do wyprodukowania danego dobra lub usługi (np. posiłek) niezbędny jest [[kapitał]] (np. w formie narzędzi takich jak patelnie i garnki) oraz [[praca]] (np. kucharza), a także dobra pośrednie, w tym wypadku [[surowce]] żywnościowe. Produkcją jest tu [[proces]] przekształcania surowców żywnościowych w [[dobro]] finalne jakim jest posiłek. Ma on większą wartość niż same surowce, z których kucharz go przygotował, w związku z tym wynikiem tego procesu nie jest sam posiłek, ale wartość dodana do surowców żywnościowych.
Jeżeli kucharka za pomocą swoich narzędzi przekształci produkty spożywcze o wartości 50 zł w posiłki, których całkowita wartość wynosi 130 zł, wówczas powstały w tym procesie [[produkt]] można określić jako wartość dodaną w wysokości 80 zł (R. H. Frank 2007, s. 318).

==Wartość dodana w makroekonomii==
Sumę wartości dodanej wykorzystuje się w obliczaniu [[PKB]]. [[Przedsiębiorstwo]] tworzy wartość dodaną poprzez przetwarzanie surowców i dóbr pośrednich w dobra finalne, które jest w stanie sprzedać na rynku. Wartość dodana, która powstaje w tym przypadku to różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży przedsiębiorstwa, a kosztami surowców, dóbr pośrednich oraz dóbr [[import]]owanych zza granicy. Jeżeli [[dane]] przedsiębiorstwo wytwarza dobra pośrednie, to jej [[przychody]] są kosztami dla [[klient]]ów tej firmy, którzy są także [[producent]]ami. Wartość dodaną, o której mowa, nie liczy się podwójnie, dlatego odejmuje się ją ze sprzedaży dóbr i usług przez tych klientów podczas obliczania ich własnej wartości dodanej. W przypadku jeżeli to [[konsument]] jest ostatecznym nabywcom i kupuje ostateczne (finalne) dobro lub usługę na rynku, [[cena]] za to dobro obejmuje całą wartość dodaną wytworzoną na wszystkich etapach procesu produkcyjnego (M. Burda, Ch. Wyplosz 2013, s. 57).

==Metody pomiaru wartości dodanej==
'''[[Metoda]] kosztów''' polega na obliczaniu wartości dodanej na podstawie różnicy między kosztami zakupów materiałów i usług a utargiem przedsiębiorstwa. Jest to stosunkowo prosty sposób [[pomiar]]u, który pozwala na ocenę efektywności firmy w [[zakres]]ie wykorzystania zasobów. Im większa różnica między kosztami a utargiem, tym większa wartość dodana.

'''Metoda nakładów''' polega na obliczaniu wartości dodanej na podstawie nakładów pracy, kapitału i ziemi. W tej metodzie uwzględnia się różne czynniki wpływające na produkcję, takie jak liczba godzin pracy, wartość inwestycji czy wykorzystanie zasobów naturalnych. Daje to bardziej kompleksową ocenę wartości dodanej, uwzględniającą różne aspekty działalności przedsiębiorstwa.

'''Metoda dochodów''' polega na obliczaniu wartości dodanej na podstawie różnicy między dochodami uzyskanymi z produkcji a kosztami wytworzenia. Ta metoda bierze pod uwagę wszystkie przychody generowane przez firmę i porównuje je z kosztami produkcji. Im większa różnica między dochodami a kosztami, tym większa wartość dodana.

'''Metoda wartości dodanej [[brutto]]''' uwzględnia wartość dodaną wytworzoną na wszystkich etapach produkcji, nie tylko w danym przedsiębiorstwie. Oznacza to, że uwzględnia także wartość dodaną generowaną przez dostawców i partnerów [[biznes]]owych. Ta metoda pozwala na ocenę całego łańcucha wartości, w którym przedsiębiorstwo działa.

==Czynniki wpływające na wartość dodaną==
'''Technologie''' mają duży wpływ na [[procesy produkcyjne]] i możliwość zwiększenia wartości dodanej. Wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych może przyspieszyć produkcję, poprawić [[jakość]] produktów oraz zwiększyć [[efektywność]] wykorzystywanych zasobów. Przedsiębiorstwa, które inwestują w [[nowe technologie]], mają większe [[szanse]] na generowanie większej wartości dodanej.

'''[[Optymalizacja]] procesów produkcyjnych''' ma ogromne znaczenie dla zwiększenia wartości dodanej. Poprawa efektywności i eliminacja marnotrawstwa może przyczynić się do obniżenia kosztów produkcji oraz zwiększenia jakości produktów. Przedsiębiorstwa, które skutecznie [[zarząd]]zają procesami produkcyjnymi, mają większe szanse na generowanie większej wartości dodanej.

'''[[Wydajność]] pracy''' [[pracownik]]ów ma istotny wpływ na wartość dodaną. Przedsiębiorstwa, które skupiają się na zwiększaniu wydajności i [[umiejętności]] swoich pracowników, mogą osiągać lepsze wyniki. Wysoka [[wydajność pracy]] przekłada się na większą ilość wyprodukowanych produktów lub usług w krótszym czasie, co z kolei przyczynia się do zwiększenia wartości dodanej.

'''[[Innowacje]]''' odgrywają kluczową rolę w tworzeniu nowych produktów i usług o większej wartości dodanej. Przedsiębiorstwa, które inwestują w badania i [[rozwój]], mają większe szanse na wprowadzenie na [[rynek]] innowacyjnych rozwiązań, które przyciągną klientów i pozwolą osiągnąć przewagę konkurencyjną. Innowacyjne produkty i usługi często osiągają wyższą wartość dodaną.

'''Skuteczne [[zarządzanie]]''' ma istotny wpływ na generowanie większej wartości dodanej. Wybór odpowiedniej strategii, [[organizacja]] pracy oraz [[posiadanie]] odpowiednich kompetencji pracowników to czynniki, które mogą przyczynić się do osiągania lepszych wyników. Przedsiębiorstwa, które skutecznie zarządzają swoimi zasobami, mają większe szanse na generowanie większej wartości dodanej.

==Wartość dodana a konkurencyjność przedsiębiorstwa==
Wysoka wartość dodana może przyczynić się do unikalności produktów i zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa, które oferują produkty o wyższej jakości, nowoczesne funkcje czy dodatkowe usługi, często zyskują przewagę konkurencyjną. Wysoka wartość dodana może przyciągać klientów i zwiększać [[lojalność]].

Wartość dodana odgrywa istotną rolę w kreowaniu pozytywnego wizerunku marki. Przedsiębiorstwa, które oferują produkty o wysokiej jakości, innowacyjne rozwiązania czy wyjątkowe doświadczenia dla klientów, budują silną markę. Pozytywny [[wizerunek]] marki może przyciągać klientów i przyczyniać się do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa.

Wysoka wartość dodana może wpływać na zadowolenie klientów i ich skłonność do powtarzalnych zakupów. Przedsiębiorstwa, które oferują produkty i usługi o wyższej jakości, lepszej funkcjonalności czy lepszym wsparciu klienta, często budują lojalność klientów. [[Satysfakcja]] klientów przekłada się na większą wartość dodaną.

[[Inwestycje]] w [[badania i rozwój]] są kluczowe dla tworzenia nowych produktów i procesów o większej wartości dodanej. Przedsiębiorstwa, które inwestują w rozwijanie nowych technologii, doskonalenie produktów i usług oraz wprowadzanie innowacji, mogą osiągnąć przewagę konkurencyjną. [[Inwestowanie]] w badania i rozwój przyczynia się do generowania większej wartości dodanej.

Bliskie relacje z [[dostawca]]mi i klientami mogą przyczynić się do zwiększenia wartości dodanej poprzez lepsze warunki handlowe i współpracę. Przedsiębiorstwa, które budują [[dług]]otrwałe i partnerskie relacje z dostawcami oraz dbają o satysfakcję klientów, często osiągają lepsze wyniki. Lepsze warunki handlowe i [[współpraca]] związane z relacjami biznesowymi mogą przyczynić się do generowania większej wartości dodanej.

==Bibliografia==
<noautolinks>
* Barro R. (1997), ''Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
* Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), ''Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
* Burda M., Wyplosz Ch. (2013), ''Makroekonomia. Podręcznik europejski'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
* Frank H. R. (2007), ''Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było'', Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP, Gdańsk
* Głowacki J. (2010), [https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-7214d428-853f-4186-8a02-ec11685e43a2 Mierzenie społecznej wartości dodanej], Ekonomia Społeczna, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, nr 1
* Kubiak E., Nakonieczna - Kisiel H. (1999), ''Ekonomia Makroekonomiczne podstawy polityki gospodarczej'', Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa
* Smid W. (2012), ''Boss Leksykon'', Dr Lex, Kraków
* Smutek-Brandys B.(2000), ''Mierniki kreowania dodatkowej wartości'', Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie, zeszyt nr 553
</noautolinks>

{{a|Anna Solarz, Jolanta Mykitiuk}}
[[Kategoria:Ekonomia]]

{{#metamaster:description|Wartość dodana to różnica pomiędzy wartością rynkową produktu/usługi a kosztami produkcji. Dowiedz się więcej o tym pojęciu z encyklopedii ekonomicznej.}}