Dłużnik wekslowy

Dłużnik wekslowy - zgodnie z art. 47 Ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe "Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie". Zatem, według polskiego prawa, każda osoba, która złożyła podpis na wekslu, staje się dłużnikiem wekslowym (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s.12).

TL;DR

Zgodnie z polskim prawem wekslowym, każda osoba, która złożyła podpis na wekslu, staje się dłużnikiem wekslowym. Dłużnik wekslowy odpowiada solidarnie za spłatę zobowiązania wekslowego. W przypadku zmiany treści weksla, dłużnicy odpowiadają według pierwotnej lub zmienionej treści. Dłużnikami wekslowymi mogą być wystawcy weksla, akceptanci, indosanci i poręczyciele. Obowiązkiem dłużnika jest spłata zobowiązania wekslowego, a w przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń. Roszczenia przedawniają się w określonych terminach.

Solidarna odpowiedzialność dłużników

Dłużnik wekslowy równoprawnie odpowiada za spłatę całej sumy na rzecz wierzyciela na zasadzie odpowiedzialności solidarnej. Co za tym idzie, do spłaty zobowiązania wekslowego zobligowane są wszystkie osoby wskazane na wekslu. Solidarność ta oznacza, że posiadacz weksla ma prawo "dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali. Takie samo prawo ma każdy dłużnik wekslowy, który weksel wykupił" (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s. 12).

Wierzyciel może zażądać spłaty całej sumy lub jej części, jednocześnie od wszystkich dłużników lub od jednego z nich. W momencie zaspokojenia roszczenia przez jednego z dłużników, pozostali dłużnicy zostają zwolnieni z obowiązku zapłaty (M. Berek 2014, s. 327).

Zasada samodzielności zobowiązań

Samodzielność zobowiązania wekslowego dłużników wekslowych polega na tym, iż każdy podpis złożony na wekslu jest niezależny od innych i skutkuje powstaniem samodzielnego zobowiązania. Art. 7 Prawa wekslowego podkreśla, że ważność zobowiązania danego dłużnika nie jest uzależniona od ważności zobowiązania innych osób, które podpis na wekslu złożyły (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s. 2).

W przypadku zmiany treści weksla, osoby które złożyły na nim podpis po zmianie odpowiadają według zmienionej treści weksla. Natomiast dłużnicy, którzy podpisali weksel przed dokonaniem zmian, odpowiadają według jego pierwotnej treści. Jest to niejako rozszerzenie zasady samodzielności, gdyż z jednego weksla mogą wynikać roszczenia o różnej treści (A. Krause 1997, s. 90).

Kto może być dłużnikiem wekslowym

Zwykle wyróżnia się dwie grupy dłużników: głównych i ubocznych. Do pierwszej z nich zaliczamy: wystawcę weksla wlasnego, akceptanta weksla trasowanego oraz ich poręczycieli i rzekomych reprezentantów. Wśród dłużników ubocznych wyróżnia się: wystawcę weksla trasowanego, indosantów i ich poręczycieli oraz rzekomych reprezentantów (M. Berek 2014, s. 113).

• Wystawca weksla - dłużnikiem, w przypadku weksla własnego, jest jego wystawca, czyli osoba, która złożyła podpis i zapisała słowo "zapłacę". Weksel ten zawiera bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty, w danym miejscu i czasie, określonej sumy pieniężnej przez jego wystawcę;
• Akceptant weksla - jest to rola występująca w przypadku zastosowania weksla trasowanego. Zawiera on bezwarunkowe polecenie zapłaty skierowane do wskazanej na nim osoby, zwanej trasatem w określonym miejscu i czasie na rzecz określonej osoby, zwanej remitentem. Posiadacz weksla może wystąpić do trasata o przyjęcie weksla albo żądać od niego wydania weksla podpisanego przez akceptanta. Wystawca weksla pełni tu rolę głównego dłużnika do momentu akceptacji weksla przez trasata. W momencie gdy trasat akceptuje weksel, a więc składa na nim podpis, staje się akceptantem i przejmuje także rolę dłużnika (M. Tatoj 2005, s. 382);
• Indosant weksla - jest to osoba, która przenosi wszystkie prawa wynikające z weksla na inną osobę. Odbywa się to na drodze indosu, czyli pisemnego oświadczenia woli. Pierwszym indosantem jest zawsze remitent (M. Tatoj 2005, s. 389);
• Poręczyciel weksla - poręczenie weksla jest to czynność polegająca na przyjęciu odpowiedzialności wekslowej za dług innej osoby podpisanej na wekslu, w przypadku gdy ta tego zobowiązania nie wykona. Podpis poręczyciela na wekslu jest formą zabezpieczenia zobowiązania. W momencie złożenia podpisu oraz umieszczenia adnotacji "per aval" - za poręczeniem, poręczyciel staje się dłużnikiem wekslowym od którego wierzyciel może żądać zapłaty należnej mu sumy. Poręczycielem może być osoba trzecia lub osoba już podpisana na wekslu pod warunkiem, że zwiększa tym swoją odpowiedzialność. Kiedy wierzyciel zwróci się do pośrednika o spłatę weksla i ten tej spłaty dokona, nabywa prawo do zażądania tej kwoty od osoby za którą poręczył (R. Wszołek 2019, s. 114-115).

Zatem, dłużnikiem wekslowym można zostać w momencie samodzielnego wystawienia weksla, w wyniku akceptacji zobowiązania do zapłaty należności, poprzez indos lub też poręczając spłatę zobowiązania za dłużnika głównego.

Prawa i obowiązki dłużnika

Obowiązkiem dłużnika wekslowego jest spłata zobowiązania wekslowego, w określonym czasie i miejscu, zgodnie z zakresem odpowiedzialności określonym na podpisanym dokumencie. W przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania, wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń. Zgodnie z art. 48 Prawa wekslowego wierzyciel może zażądać od dłużnika (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s. 12):

• niezapłaconej bądź nieprzyjętej kwoty wekslowej wraz z odsetkami, jeżeli takie zastrzeżono;
• odsetek od wysokości sześć od sta i odsetek za opóźnienia od terminu płatności w przypadku weksli wystawionych i płatnych w Polsce;
• kosztów protestu i zawiadomień;
• prowizji komisowej od sumy wekslowej

Roszczenia wobec dłużnika przedawniają się (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s. 18):

• wobec akceptanta - z upływem lat trzech, licząc od dnia płatności weksla;
• wobec indosanta i wystawcy - z upływem roku od dnia protestu lub od dnia płatności w przypadku zastrzeżenia "bez kosztów"

W sytuacji, gdy posiadacz weksla nie przedłoży go dłużnikowi do zapłaty w terminie, dłużnik ma prawo do złożenia kwoty zobowiązania do depozytu sądu właściwego dla miejsca płatności weksla - na koszt i ryzyko posiadacza (Ustawa Prawo wekslowe 1936, s. 9).

Dłużnik wekslowy — artykuły polecane

Czek — Trasat — Poręczenie wekslowe — Umowa poręczenia — Weksel — Gwarancja — Wierzyciel — Darowizna — Zobowiązanie podatkowe

Bibliografia

• Krause A. (1997), Cywilnoprawna metodyka zmiany treści weksla, Rejent, nr 6(74)
• Tatoj M. (2005), Weksle jako inwestycje krótkoterminowe. Studia Ekonomiczne, nr 33
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe. Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282
• Wszołek R. (2019), Charakter prawny zobowiązania awalisty - przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego. Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, Tom 28
• Berek M. (2014), Solidarność bierna w stosunkach dłużników z wierzycielem, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Marcelina Kutek