Zdolność kredytowa

Zdolność kredytowa
Polecane artykuły
Ocena zdolności kredytowej Limit kredytowy KYC Wiarygodność kredytowa Wywiadownia gospodarcza Struktura bilansu Gwarancje ubezpieczeniowe Badanie sprawozdania finansowego Analiza sytuacji ekonomicznej

Zdolność kredytowa - zdolność kredytobiorcy do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie (W. Cywnar, W. Patena 2007, str. 2350),(S. Flejterski, B. Świecka 2006, str. 256).
W praktyce bankowej możemy wyróżnić dwie główne kategorie zdolności kredytowej:

• zdolność formalnoprawna - wiarygodność prawna kredytobiorcy; zdolność do nawiązania stosunków kredytowych ważnych z mocy prawa. W tym celu należy zebrać niezbędną dokumentację o kredytobiorcy i zweryfikować posiadane informacje.
• zdolność merytoryczna - dotyczy aspektu personalnego (elementy, które wpływają na zaufanie do kredytobiorcy, np. charakter, zaangażowanie w planowane przedsięwzięcie, stan majątkowy itp.) i ekonomicznego (ocena elementów charakteryzujących sytuację ekonomiczno-finansową kredytobiorcy zarówno obecną jak i przyszłą oraz jakość zabezpieczeń prawnych).
  

Zdolność kredytową w polskim prawie reguluje ustawa prawa bankowego, w której znajdziemy zapis o tym, że przyznanie kredytu przez bank jest uzależnione od zdolności kredytowej jaką posiada kredytobiorca.Bank może żądać przedstawienia przez kredytobiorcę dokumentów i informacji niezbędnych do ustalenia zdolności kredytowej.

Bank może udzielić kredytu osobie fizycznej, prawnej albo jednostce organizacyjnej, która nie ma osobowości prawnej i posiada zdolność prawną, pod warunkiem:

• ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu,
• przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu programu naprawy gospodarki podmiotu, którego realizacja zapewni - według oceny banku - uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie, przy czym programem naprawy gospodarki podmiotu, o którym mowa powyżej, może być w szczególności układ przyjęty w ramach postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego zgodnie z ustawą Prawa restrukturyzacyjnego. (Ustawa o prawie bankowym 1997, s. 87)

Ocena zdolności kredytowej

Ocena zdolności kredytowej - może dotyczyć zarówno osób fizycznych jak i podmiotów gospodarczych. Wyróżnia się trzy metody oceny zdolności kredytowej:

• analizę ilościową,
• analizę jakościową,
• analizę punktową (credit scoring).
  

Do weryfikacji wiarygodności kredytowej i wypłacalności klientów wykorzystuje się metody oceny i pomiaru ryzyka kredytowego firm takie jak:

• metoda opisowa - przyporządkowanie kredytobiorcy do określonej klasy ryzyka. Każda klasa posiada opis warunków na podstawie których zalicza się kredytobiorcę do danej klasy.,
• metoda punktowa - przypisanie wielkościom wskaźników określonych wag. Wybór kryteriów, które opisują sytuację ekonomiczną kredytobiorcy i przypisanie punktów danym wielkościom. Suma punktów składa się na ocenę łączną,
• metoda finansowa - przeprowadzenie analizy wskaźnikowej - analiza oraz ocena sprawozdań finansowych kredytobiorcy,
• analiza dyskryminacyjna - jest stosowana jako uzupełnienie tradycyjnych metod. Stwarza się model ekonometryczny, a w nim zmiennymi objaśniającymi są cechy danego obiektu (wskaźniki finansowe),
• metoda CAMPARI ICE - nazwa wywodzi się od pierwszych liter kryteriów, które bierze się do oceny potencjalnego kredytobiorcy: Character (charakter, chęć spłaty kredytu), Ability (zdolność), Means (środki), Purpose (cel), Amount (kwota), Repayment (spłata), Interest (odsetki), Income (dochód), Collateral (zabezpieczenie), Extras (pozostałe, dodatkowe cechy),
• metoda 5C/6C - czyli 5 kryteriów oceny ryzyka kredytowego: Character (charakter, chęć spłaty kredytu), Capacity (zdolność do spłaty kredytu), Capital (kapitał), Collateral (zabezpieczenie), Conditions (warunki) oraz coraz częściej dodaje się szóste C - Confidence (zaufanie).

Czynniki uwzględniane przy ocenie zdolności kredytowej

• Osoba fizyczna: wiek, stan cywilny, majątek, dochody, liczba osób będących na utrzymaniu, zatrudnienie, informacje o innych kredytach,
• Podmiot gospodarczy: analiza wyników finansowych (rentowność i wypłacalność), ocena sprawności działania, ocena płynności finansowej, historia współpracy z bankami.

Czynniki, które mogą wpłynąć na naszą zdolność kredytową:

• rodzaj rat,
• długość okresu spłaty kredytu,
• wybór waluty,
• zapytania o kredyt do banków,
• wysokość wydatków jakie ponosimy co miesiąc.

Bank ustala naszą zdolność kredytową na podstawie:

• Naszych poręczycieli,
• Biznes planu i naszych kalkulacji,
• Informacji ile potrzebujemy oraz ile mamy,
• Naszych zobowiązań i możliwości zwiększenia ich,
• Danych z Biura Informacji Gospodarczej,
• Raportu z Biura Informacji Kredytowej.

Przykładowe źródła informacji wykorzystywanych do oceny zdolności kredytowej

• Informacje od innych banków odnośnie: solidności kredytobiorcy, przebiegu spłaty wcześniej zaciągniętych kredytów, rozmiarów i rozwoju działalności gospodarczej,
• Informacje dostarczone przez wywiadownie gospodarcze (wyspecjalizowane firmy, które zajmują się zbieraniem informacji z legalnych, dostępnych źródeł oraz ich oceną i wykonywaniem na ich podstawie raportów handlowych o danym przedsiębiorstwie),
• Informacje z Biura Informacji Kredytowej dotyczące kredytów udzielonych przez SKOK-i i banki,
• Informacje z Biura Informacji Gospodarczej, w tym bezpośrednio ze stron Europejskiego Rejestru Informacji Finansowej, Krajowego Rejestru Długów, Biura Informacji kredytowej oraz InfoMonitora, który ma dostęp do listy dłużników Związku Banków Polskich.

Bibliografia

• Bekas M.(2013). Windykacja należności w praktyce. Jak weryfikować zdolność kredytową klientów i odzyskiwać pieniądze od dłużników, Wolter Kluwer Polska, Warszawa,
• Cwynar W., Patena W. (2007). Podręcznik do bankowości - rynki regulacje usług, Wolters Kluwer, Kraków,
• Flejterski S., Świecka B. (red.) (2006). Elementy finansów i bankowości, Cedetu, Warszawa,
• Juszczyk S. (2008). Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,"Ekonomika i organizacja gospodarki żywieniowej", Nr 66,
• Narodowy Bank Polski (2015). Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności, Narodowy Bank Polski, Rzeszów,
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o prawie bankowym, Dz. U. z 2017r. poz.1876.

Autor: Paweł Zygar, Aleksandra Duda

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.