Zasady etyczne
| Zasady etyczne |
|---|
| Polecane artykuły |
Zasady etyczne wywodzą się z etyki, która sama w sobie może być rozumiana jako zbiór reguł i standardów postępowania w sposób moralnie właściwy dla interakcji międzyludzkich w danej społeczności bądź grupie zawodowej. Zasady etyczne są także głównym elementem kodeksów etycznych, których treść pomaga nam jasno i precyzyjnie określić normy moralne odnoszące się do danej dziedziny[1]. Przykładem takiego kodeksu może być kodeks etyki zawodowej określający standardy etyczne danej profesji.
Zasad etyki zawodowej
Konieczność opracowywania kodeksów etyki zawodowej wiąże się głównie z profesjami, które dotyczą ważnych dla życia społecznego wartości takich jak:
- zdrowie
- edukacja
- prawo
- bezpieczeństwo
- formowanie osobowości
Zasady etyczne powinny być przestrzegane szczególnie w grupach zawodowych, które mają istotny wpływ na życie publiczne, a także w tych posiadających misję społeczną. Stosowanie się do norm moralnych jest potrzebne także w zawodach, w których pracownik wchodzi w bezpośrednią interakcję z drugim człowiekiem i może decydować o jego dalszym życiu.
Wprowadzanie kodeksów etyki zawodowej powinno mieć miejsce także w kontekście profesji posiadających ryzyko wystąpienia zjawisk niemoralnych, jakimi są korupcja czy nepotyzm. Odnosi się to głównie do elementów pracy, które bardzo łatwo mogą zostać zastąpione nieetycznymi zachowaniami. Z tego powodu w Polsce większe znaczenie nadano kodeksom etyki zawodowej dotyczącym polityków, pracowników administracji publicznej, a także przedsiębiorców.
Dzięki zasadom etyki zawodowej mamy możliwość zrozumienia sytuacji, które nie są zdefiniowane przez powszechną etykę społeczną.
Zasady etyki zawodowej a prawo
Polskie prawo nie traktuje zasad etyki zawodowej jako norm prawnych. W kodeksie etyki zawodowej nie znajdziemy również przepisów prawa. Znajdują się w nich głównie wytyczne informujące o zachowaniach niezgodnych z prawem oraz etyką wiążącą się ze specyfiką danego zawodu. Definiują one w przejrzysty sposób jak nie naruszyć norm prawnych oraz etycznych.
Złamanie zasad etyki zawodowej nie jest karalne prawnie, jednak zazwyczaj wiąże się z dotkliwymi sankcjami, do których należą między innymi:
- publiczne ujawnienie nadużyć
- utrata licencji
- doznanie upokorzenia przed społeczeństwem
- utrata klientów
- zwolnienie z danego stanowiska
Zasady zapisane w kodeksie etyki zawodowej mogą mieć jednak znaczenie przy egzekwowaniu prawa, ponieważ istnieją przepisy, które jasno kierują nas do tych zapisów. Jest to przykład istniejącego związku między prawem, a moralnością. Zasady etyki zawodowej w pewnych przypadkach mają także wpływ końcowe orzeczenie sądu lub działania podejmowane przez daną administrację[2].
Elementy formułowania zasad etycznych w organizacji
Na tworzenie zasad etycznych w organizacji wpływ mają czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Pierwsze z nich wynikają ze standardów etycznych ustanowionych w społeczeństwie. Mają one istotny wpływ na zachowania istniejących w nim organizacji, ponieważ przestrzeganie tych określonych norm wpływa na zaufanie członków danej zbiorowości. Ważnymi elementami wynikającymi z otoczenia zewnętrznego organizacji będą także: prawo, polityka i ustrój gospodarczy.
Wewnętrzne czynniki tworzenia zasad etycznych danej organizacji będą głównie dotyczyć misji danej organizacji. Dla przykładu wyższym celem funkcjonowania instytucji publicznych jest służba społeczeństwu. Istotna w zakresie formułowania norm etycznych danej organizacji będzie także kultura organizacyjna[3].
Przypisy
- ↑ Kowalski T. 2005 Kodeks etyczny a kształtowanie zasad etycznych w administracji s. 99-101
- ↑ Breczko A., Poniatowicz M. 2005 Rola kodeksów etyki zawodowej (ze szczególnym uwzględnieniem zawodów ekonomicznych) s. 159-161
- ↑ Romaniuk P. 2016 Wartości etyczne we współczesnym zarządzaniu uczelnią wyższą i samorządem terytorialnym s. 344-347
Bibliografia
- Breczko A., Poniatowicz M. (2005). Rola kodeksów etyki zawodowej (ze szczególnym uwzględnieniem zawodów ekonomicznych) [w:] "Ekonomia-Polityka-Etyka. Tom II", A. Bocian (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005, 159-161
- Kowalski T. (2005). Kodeks etyczny a kształtowanie zasad etycznych w administracji "Studia Lubuskie", 1, 99-108
- Romaniuk P. (2016). Wartości etyczne we współczesnym zarządzaniu uczelnią wyższą i samorządem terytorialnym "Zarządzanie publiczne", 4(36), 344-347
Autor: Dominik Wojdyła
